Başkasına Ait Araçla Trafik Kazası, Sigorta, Cezai Sorumluluk 2024

Başkasına ait araçla trafik kazası neticesinde sürücü ve araç sahibi de sorumludur. Araç, sahibi olmayan bir sürücünün kontrolündeyken kazaya karışması durumunda araç sahibinin sorumluluğu ortadan kalkmaz. Aracın sahibi ‘Kusursuz Sorumluluk İlkesi’ gereğince sorumludur. Araç sahibi olmayan sürücü ise sebebiyet verdiği kazada kusur oranıyla sınırlıdır. Ancak başkasına ait araçla trafik kazasında ceza sorumluluğu, Türk Ceza Kanunu madde 20 ye göre şahsidir. Kimse başkasının fiilinden sorumlu tutulamaz. Sürücü kendi kusur oranına göre hem hukuki hem de cezai sorumluluk taşır. Yargıtay kararlarına göre, bu tür kazalarda, araç sahibi sigortaya rücu etme hakkına sahiptir (Yargıtay 17. HD, E. 2015/3012, K. 2017/1342).

Başkasına Ait Araçla Trafik Kazası Sigorta Ödeme Yapar Mı?

Evet, başkasına ait araçla trafik kazası durumunda sigorta şirketi zararları karşılar. Zorunlu trafik sigortası, kazadaki kusur oranına göre üçüncü şahısların zararını ödemekle yükümlüdür. 

• Sürücü trafik kazasında yüzde yüz kusurlu ise karşı tarafın sigortasından ödeme talep edemez. Trafik sigortaları kaza tespit tutanaklarındaki kusur dağılımına göre ödeme yapmaktadır. Kazada tamamen kusurlu olan taraf ödeme talep edemez.
• Sürücünün haklılık payı %25 bile olsa ödeme talep edebilmektedir. Trafik sigortası kusur oranına göre ödeme yapmaktadır.
• Tek taraflı trafik kazasında sigorta ödeme yapmaz. Aracın kaskosu varsa devreye kasko girecektir.
• Sürücünün araçta meydana gelen zararda kısmen kusuru bulunuyorsa sigorta şirketi sürücü kusurunu düşürerek ödeme yapacaktır. Sürücünün kullandığı araçta bulunan yakınlarının ölmesi durumunda araç sahibinin sorumluluğu kadar Destekten Yoksun Kalma Tazminatı talep edilebilir.

Sigorta şirketi, tazminatı karşıladıktan sonra alkollü veya ehliyetsiz sürücünün kusurlu olduğu durumlarda ödediği miktarı sürücüden ve araç sahibinden rücu ederek talep edebilir. Yani, sigorta ödeme yapar ancak daha sonra ilgili kişilere geri ödeme davası açabilir.

Emanet Araçla Trafik Kazası

Emanet araçla yapılan trafik kazalarında sürücü ve araç sahibinin sorumlulukları farklılık gösterir. Türk Borçlar Kanunu’nun 66. maddesine göre, araç sahibi kusursuz sorumluluk ilkesine tabi tutulur. Araç sahibi, aracı kullanan kişiye emanet etmiş olsa da kazadan doğan zararları tazmin etmek zorundadır. Ancak, ceza hukuku açısından sorumluluk kazaya karışan sürücüdedir. Bu durumda sigorta devreye girer ve zararların karşılanmasını sağlar. Yargıtay 17. HD. 2016/4526 E., 2018/10345 K. sayılı kararı bu hususta emsal teşkil eder.

Tablo ile gösterim:

Sorumlu Kişi	Sorumluluk Türü	Kanun Maddesi
Araç Sahibi	Kusursuz Sorumluluk	TBK Madde 66
Sürücü	Ceza Sorumluluğu	Türk Ceza Kanunu

Araç Bir Başkasına Emanet Verilir Mi?

Ruhsat Sahibi Dışında Araç Kullanmak

Ruhsat sahibi dışında bir kişinin aracı kullanması mümkündür, ancak bu durumda sürücü ve ruhsat sahibinin hukuki sorumlulukları doğar. Ruhsat sahibinin, aracını bir başkasına emanet etmesi halinde, trafik kazası olursa kusursuz sorumluluk ilkesi gereği tazminat sorumluluğu olabilir. Aracı kullanan kişi, sürücü kusuru sebebiyle meydana gelen her türlü zarardan sorumlu tutulur. Yargıtay kararları bu tür durumlarda, aracı kullanan kişinin kusurunun belirlenmesi ve sorumluluğun ona yüklenmesi gerektiğini vurgular. Sigorta poliçeleri bu kapsamda devreye girer.

Araba Benim Üzerime Ama Başkası Kullanıyor

Araba sizin üzerinize kayıtlı olabilir, ancak başkası kullanıyorsa, kazaya karışıldığında hem sizin hem de sürücünün sorumluluğu vardır. Sürücü, kazadaki kusurundan dolayı cezai ve hukuki olarak sorumludur. Siz ise, arabanın maliki olarak tazminat sorumluluğu taşırsınız. Bu durumda sigorta poliçesi devreye girer ve zarar karşılanır. 

Ölümlü Kazada Ruhsat Sahibinin Sorumluluğu

Ölümlü kazalarda maddi tazminat, trafik sigortasının teminat limitlerini aşabilir. Bu durumda, ruhsat sahibinin sorumluluğu doğar ve kalan tazminat bedelini karşılaması gerekir. Ayrıca manevi tazminat talepleri de oldukça yüksek olabilir, bu da ruhsat sahibinin üstlendiği riski artırır. Sigorta şirketi teminat limitine kadar ödeme yapar, ancak aşan kısımlar için ruhsat sahibi doğrudan muhatap alınır. Dolayısıyla, bu tür kazalarda ruhsat sahibinin maddi ve manevi zararlardan sorumlu tutulma riski ciddi boyutlara ulaşmaktadır.

Maddi Hasarlı Trafik Kazasında Araç Sahibinin Sorumluluğu

Karayolları Trafik Kanunu 85/5, ‘araç sahibinin, aracın sürücüsünün ve ya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur’ demektedir. Emanete verilen aracın maddi hasarlı trafik kazasına karışması sonucunda sürücü kadar araç sahibi de sorumludur. Maddi hasarlı trafik kazalarında araç mahrumiyet bedeli, ticari kazanç kaybı tazminatından araç sahibi ve sürücüsü sorumludur. 

Trafik Kazasında Araç Sahibinin Cezai Sorumluluğu

Türk Ceza Kanunu madde 20 de cezai sorumluluğun şahsi olduğu belirtilmektedir. Başkasına ait araçla gerçekleşen kazadan dolayı  malik sorumlu tutulamaz. İlgili kanun maddesinde yer alan ifadeler: ‘Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz’ şeklindedir.

Çalıntı Araçla Trafik Kazası

Çalıntı Araçla Trafik Kazası

Çalıntı araçla kaza yapılması durumunda araç sahibinin çalınma ve ya gasp eylemlerinde kusuru bulunmadığını ispat etmek zorundadır. İspatın gerçekleşmediği durumlarda 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 107. maddesine göre çalınan ve ya gasp edilen araçlar araç sahibinin sorumluluğunda olduğu belirtilmektedir. 107/1 maddesine göre ise kusursuzluk ispatlanmazsa üçüncü kişinin uğradığı zararlarda araç sahibinin sorumluluğu devam etmektedir.

Aracın çalınması durumunda Karayolları Trafik Kanunu 85. maddesine göre araç sahibinin kusursuz sorumluluğu ispat edilemezse meydana gelen zararlardan araç sahibi sorumludur. Bu durumda zararlar araç sahibinin sigorta şirketi sorumluluğundadır. Ancak üçüncü kişinin zararlarını ödeyen sigorta şirketleri Zorunlu Mali Sorumluluk Genel Şartları B. 4. maddesinin g bendine göre rücu hakkına sahiptir.

Emanet Araba Vermek Suç Mu?

Emanet araba vermek tek başına suç değildir. Ancak, aracı emanet ettiğiniz kişinin ehliyetsiz olması veya  alkollü araç kullanması durumunda,  sürücüyle birlikte malike de trafik para cezası uygulanır. 

Başkasının Arabasını Kullanmak Cezası

Başkasını aracını kullanmak diğer bir ifadeyle emaneten araba kullanmanın herhangi bir cezası bulunmamaktadır. Cezası bulunmayan bu durumun aracın trafik kazasına karışması durumunda yükümlülükleri bulunmaktadır.

Kazaya sebebiyet veren sürücünün cezai yaptırımları ve tazminat yükümlülükleri bulunmaktadır.

Sürücünün yanı sıra araç sahibi de sürücü kadar sorumludur. Kazaya karışan aracın sebebiyet verdiği yaralanmaların gerçekleşmesi durumunda kazazede araç sahibine manevi tazminat davası açabilmektedir. Türk Ceza Kanunu’na göre ise kimse başkasının fiilinden dolayı yargılanamaz. Bu madde gereğince araç sahibinin cezai sorumluluğu yoktur.

Trafik Sigortası Araç Sahibine Mi Yapılır?

Trafik sigorta poliçesi, aracı yeni alan kişinin kendi adına yaptırması gerekmektedir. Ancak yüksek sigorta primi ödemek istemeyen araç sahipleri eşleri veya yakınlarının adına yaptırarak daha az prim ödemektedir.

Trafik sigortası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu gereği trafiğe çıkacak olan her araca zorunlu kılınmıştır. Trafik sigortası kaza anında aracınızı diğer araçlara ve ya üçüncü kişilere karşı korumaktadır. Kaza sonrasında ise kazadaki kusur dağılımına göre ödeme yapmaktadır.

Kaskolu Aracı Kim Kullanabilir?

Kaskolu bir aracı, sigorta poliçesinde belirtilen şartlar dahilinde araç sahibi veya araç sahibinin izniyle başkası kullanabilir. Ancak, kasko poliçesi kapsamında aracı kullanacak kişinin geçerli bir sürücü belgesine sahip olması ve alkollü veya uyuşturucu madde etkisinde olmaması gibi şartlar vardır. Bu şartlara uyulmadığı takdirde kasko sigortası, hasar masraflarını karşılamama veya ödenen tutarı geri talep etme hakkına sahiptir.

Kaskolu Aracı Sahibinden Başkası Kullanırsa

Kaskolu aracı sahibinden başkası kullanırsa, araç sahibinin izniyle ve poliçe şartlarına uygun şekilde kullanıldığı sürece kasko sigortası geçerliliğini korur. Ancak, aracı kullanan kişi geçerli bir sürücü belgesine sahip olmalı ve alkollü ya da uyuşturucu etkisinde olmamalıdır. Aksi takdirde, kasko sigortası hasar tazminatını karşılamayabilir veya ödenen bedeli rücu edebilir.

Araç Sahibinin Kusurlu Sürücüye Rücu Hakkı

Araç sahibi, aracını başkasına kullandırdığı ve sürücü kusurlu olduğu takdirde, kazadan doğan tazminatı ödemek zorunda kalırsa, bu tutarı kusurlu sürücüden talep etme yani rücu hakkına sahiptir. Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesi ve Yargıtay içtihatlarına göre, kusurlu sürücünün verdiği zararı üstlenen araç sahibi, ödediği tazminatı sürücüden geri alabilir.

Kaza sonrası hasar alarak bakım ve onarıma giren aracın işlem görmesi sebebiyle kullanılamaması durumunda günlük ikame araç bedeli ödenmektedir. Günlük ikame bedeli, kusurlu araç sürücüsünden talep edilebilmektedir.

Örneği 2024 Trafik Sigortası Araç Başına Teminat Limiti 200.000 TL’dir. Gerçekleşen kaza sonucu hasarın 230.000 TL olması durumunda trafik sigorta şirketi %100 haklı olmanız durumunda size 200.000 TL ödeme yapacaktır. Kalan 30.000 kusurlu sürücüden istenebilmektedir.

Aracı Başkası Kullanırsa Trafik Sigortası

Aracı başkası kullanırken trafik kazası meydana gelirse, zorunlu trafik sigortası devreye girer ve üçüncü kişilere verilen zararları karşılar. Sigorta poliçesinde, aracı kimin kullandığına bakılmaksızın, aracın sigortalı olması sigorta kapsamında olduğu anlamına gelir. Ancak, kaza yapan sürücünün, ehliyetsiz olması, alkollü olması veya benzeri bir kusur durumu varsa sigorta şirketi ödemiş olduğu tazminat için sürücüye rücu edebilir. 

Trafik Kazasında Araç Sahibinin Manevi Tazminattan Sorumluluğu

Trafik kazasında araç sahibinin manevi tazminattan sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluğa müteselsilen sorumluluk denilmektedir. Kazada mağdur tarafın manevi tazminat davası açabileceği isimler arasında araç sahibi de bulunmaktadır.

Başkası Ait Araçla Trafik Kazası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Başkası adına araç kullanırken kaza yapmam halinde trafik sigortası geçerli olur mu?

Evet, araç sigortası aracı kimin kullandığından bağımsız olarak geçerlidir. Ancak sürücünün ehliyetsiz veya alkollü olması durumunda sigortanın rücu hakkı söz konusu olur.  

Başkası adına kayıtlı araçla kaza yaparsam ceza bana mı kesilir?

Evet, kazayı yapan sürücü olarak trafik cezaları ve sorumluluklar size aittir.

Kaza yaptığım araç benim değilse tazminat ödemek zorunda mıyım?

Eğer kazada kusurlu iseniz, zarar gören üçüncü kişilere karşı tazminat ödeme yükümlülüğünüz doğar. 

Başkası adına kayıtlı bir araçla kaza yaparsam, araç sahibi sorumlu tutulur mu?

Araç sahibi, üçüncü kişilere verilen zararlar için “Kusursuz Sorumluluk İlkesi” kapsamında sorumlu olur. Ancak, araç sahibi daha sonra sürücüye rücu edebilir.

Başkasının aracını kullanırken kaza yaparsam araç sahibi mağduriyet yaşar mı?

Eğer kasko ve zorunlu trafik sigortası mevcutsa, zararların büyük bir kısmı sigorta tarafından karşılanır. Ancak, araç sahibi sigortanın karşılamadığı masraflar için mağduriyet yaşayabilir.

Aracın sahibi kaza sonrasında benden tazminat talep edebilir mi?

Evet, araç sahibi, kazadan doğan zararlar için ödemek zorunda kaldığı tazminatı sizden rücu yoluyla talep edebilir. 

Şirket Aracıyla Yapılan Kazayı Kim Öder?

Şirket aracıyla yapılan kazada, sürücü kusurluysa üçüncü kişilere verilen zararlar zorunlu trafik sigortası tarafından karşılanır. Ancak, sürücünün kusuru nedeniyle sigorta kapsamı dışında kalan masraflar veya şirketin uğradığı zararlar, sürücüye rücu edilebilir.

Kaynak :

https://tr.wikipedia.org/wiki/R%C3%BCc%C3%BB_(hukuk)