Yıllık izin ücreti hesaplama, çalışanların bir yıl boyunca çalışması karşılığında alacağı ücreti belirlemek için yapılmaktadır. Yıllık izin ücreti, çalışanın normal ücreti üzerinden hesaplanır ve çalışanın izin kullanırken de maaşını almaya devam etmesini sağlar.
Türk İş Kanunu’na göre, çalışanların yılda en az 14 iş günü ücretli izin kullanma hakkı vardır. Bu izin süresince çalışanın normal maaşını alması gerekmektedir. Yıllık izin ücreti hesaplaması, işverenin çalışanların izin kullanımı sırasında hak ettikleri ücreti ödemelerini sağlar ve çalışanların izin süresince maddi açıdan mağdur olmalarını önler.
Yıllık İzin Ücreti Nedir?
Yıllık izin ücreti, çalışanların yıllık izinlerini kullanırken alacakları ücrettir. Bu ücret, ülkeden ülkeye ve işveren tarafından sunulan koşullara bağlı olarak değişebilir.
Yıllık izin ücreti, çalışanların belirli bir süreliğine çalıştıktan sonra yasal olarak hak kazandığı, işveren tarafından ödenen ücretli izin süresidir. İş Kanunu’na göre, Türkiye’de yıllık izin süreleri;
- 1 ve 5 yıl dahil çalışanlara en az 14 gün;
- 5-15 yıl arası çalışanlara 20 gün;
- 15 yıl ve üzeri çalışanlara 26 gün yıllık izin süresi verilmektedir.
- 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanlar için ise en az yıllık izin süresi 20 gündür.
Yıllık izin ücreti, işveren tarafından çalışanın kullanacağı izin süresi boyunca ödenir ve çalışanın maaşının izin süresine oranlanmış miktarıdır. Yıllık izin süresi boyunca çalışanın maaşı ve diğer hakları kesintisiz devam eder.
Unutulmamalıdır ki, yıllık izin hakkı bir sonraki yıla devredilebilir ancak iki yıl üst üste kullanılmayan yıllık izin hakkı kaybedilir. Çalışan yıllık izin hakkını kullanamadan işten ayrılırsa, kullanılmayan yıllık izin hakkı karşılığı ödeme alır.
Yıllık İzin Ücreti Hesaplama Nasıl Yapılır?
Yıllık izin ücreti hesaplaması, Türkiye’deki iş kanunu ve mevzuatına göre yapılan bir hesaplamadır. İşçilerin çalıştıkları süre boyunca, belirli sayıda iş gününe karşılık gelen kullanım izni hakkı bulunmaktadır. Yıllık izin ücreti hesaplamasında dikkate alınması gereken faktörler:
- Çalışma süresi
- İş günü
- Yıllık izin süresi
- Ücret
Yıllık izin gün ücret hesaplayıcı |
Yıllık izin ücreti hesaplaması şu formülle yapılır:
Yıllık İzin Ücreti Hesaplama = (Brüt Ücret / 30) * Yıllık İzin Süresi
Örnek:
İşe başlama tarihi: 2018 Bugünkü tarih: 2024 Brüt ücreti: 4.500 TL
Çalışma süresi: 5 yıl, 3 ay (Yıllık izin süresi için sadece tam yıllar dikkate alınır.) Yıllık izin süresi: 20 iş günü (5 depo 15 biriktirene kadar çalışan işçi)
Yıllık İzin Ücreti Hesaplaması = (4.500 / 30) * 20 Yıllık İzin Ücreti = 150 * 20 Yıllık İzin Ücreti = 3.000 TL
Bu örnekte işçinin yıllık izin ücreti hesaplama sonucu 3.000 TL’dir.
14 Günlük Yıllık İzin Ücreti Ne Kadar?
14 günlük yıllık izin ücretinin hesaplanması için ilk olarak işçinin günlük brüt ücretinin bulunması gerekir. Günlük brüt ise; maaşın 30 ile bölünmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Örneğin; 12.000 TL brüt ücret alan işçi için 14 günlük yıllık izin ücreti hesaplaması; 12.000 TL den günlük brüt ücret bulunarak 14 ile çarpılmasıdır.
12.000/30 = 400 TL günlük brüt ücret
400* 14 = 5600 TL yıllık izin ücreti bulunmaktadır. Ancak çıkan bu sonuçtan damga vergisi, gelir vergisi, SGK payı kesilmektedir.
Yıllık İzin Ücreti Ne Kadar?
Yıllık izin ücreti, bir çalışanın brüt maaşı ve yasal olarak hak kazandığı izin gün sayısına bağlı olarak değişir. Yıllık izin ücreti hesaplamak için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Çalışanın brüt maaşı belirlenir (ücret + ek ödemeler, primler vb. dahil).
- Belirlenen yıllık izin süresine göre günlük ücret hesaplanır (brüt maaş / 30 gün).
- Günlük ücret, kullanılacak yıllık izin gün sayısıyla çarpılır (günlük ücret x izin gün sayısı).
Bu şekilde yıllık izin ücreti hesaplaması tamamlanarak, çalışana izne çıkmadan önce ödenmelidir.
Yıllık İzin Süreleri
2024 yılında yıllık izin süreleri, Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu‘na göre belirlenir. İş Kanunu’na göre yıllık izin ücreti hesaplamasında kullanılan çalışanların yıllık izin süreleri, hizmet sürelerine bağlı olarak şu şekilde sıralanır:
- Hizmet süresi 1 ila 5 yıl arasında olan çalışanlar: En az 14 gün yıllık izin
- Hizmet süresi 5 ila 15 yıl arasında olan çalışanlar: En az 20 gün yıllık izin
- Hizmet süresi 15 yıl ve üzeri olan çalışanlar: En az 26 gün yıllık izin
Ek olarak, 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanlar için en az yıllık izin süresi 20 gündür.
Bu yıllık izin süreleri, işveren ve çalışan arasındaki anlaşmaya veya toplu iş sözleşmesine göre arttırılabilir, ancak yukarıdaki minimum sürelerin altında olamaz. Yıllık izin sürelerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda, resmi düzenlemeler ve yasal değişiklikler takip edilmelidir.
11 Ay Çalışanın Yıllık İzin Hakkı
Bir çalışanın yıllık izin hakkını kullanabilmesi için en az 1 yıl hizmet süresi bulunmalıdır. Bu nedenle, 11 ay çalışan bir kişi resmi olarak yıllık izin hakkına sahip değildir. Ancak işveren, işçiyle anlaşarak veya toplu iş sözleşmesiyle çalışanın kısmi yıllık izin kullanmasına izin verebilir. Bu durumda, 11 aylık çalışanın yıllık izin hakkı, işverenin takdirine bağlı olarak belirlenir ve genellikle çalışma süresine orantılı olarak hesaplanır.
Ancak genel olarak 11 ay çalışan işçinin yıllık izin ücreti hesaplaması yapılmamaktadır.
Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı
Türkiye’de yıllık izin ücreti ile ilgili zamanaşımı süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre 5 yıldır. Bu süre zarfında kullanılmayan ve ücreti talep edilmeyen yıllık izin hakkı zamanaşımına uğrar ve çalışan bu hakkını kaybeder.
Özellikle, çalışanlar işten ayrıldıklarında kullanmadıkları yıllık izinlerinin ücretini talep etmeleri gerekmektedir. İşten ayrılan bir çalışan, işverenden kullandığı yıllık izin hakkı kadar ücret talep edebilir. Bu talep, işten ayrılma tarihinden itibaren 5 yıl içinde yapılmalıdır. 5 yılın sonunda, kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti talep edilemez ve bu hakkın zamanaşımı süresi dolmuş kabul edilir.
Yıllık izin ücretinin zamanaşımı süresi dolduktan sonra talep edilmesi durumunda, işveren bu talebi reddedebilir ve çalışanın hakkını kullanması mümkün olmaz. Bu nedenle, kullanılmayan yıllık izin ücretlerini talep etmek için zamanında hareket etmek önemlidir.
Yıllık İzin Ücretinde Faiz
Türkiye’de, yıllık izin ücreti ödenmediği veya eksik ödendiği durumlar için faiz talep edilebilir. İşveren, çalışanın yıllık izin hakkını kullanmasına izin vermediğinde veya çalışanın yıllık izin hakkını kullanamadan işten ayrıldığında, kullanılmayan yıllık izin süresine karşılık gelen ücreti ödemekle yükümlüdür.
İşveren, ödemesi gereken yıllık izin ücretini geç öderse veya eksik öderse, işçi bu durumu iş mahkemelerine taşıyarak alacaklarının tahsili için dava açabilir. Mahkeme süreci sonunda, hakim işçinin lehine karar verirse, işverenin ödemesi gereken yıllık izin ücretine ek olarak faiz ödemesi de yapması gerekebilir. Faiz oranı, mahkeme tarafından belirlenir ve genellikle yasal faiz oranları dikkate alınarak yıllık izin ücreti hesaplaması faiziyle birlikte yapılır.
Ancak, faiz talebinde bulunmadan önce, çalışanın işveren ile iletişime geçmesi ve durumu müzakere etmeye çalışması önerilir. İşveren ile anlaşmaya varılamazsa, işçi iş mahkemelerine başvurarak haklarını arayabilir.
Yıllık İzin Ücreti Davası
Türkiye’de, yıllık izin ücreti ile ilgili yaşanan anlaşmazlıklar İş Mahkemelerinde çözümlenebilir. İşverenin yıllık izin ücretini ödememesi veya eksik ödemesi durumunda, çalışan haklarını korumak için dava açabilir. Yıllık izin ücreti davası açmak için aşağıdaki süreçleri izleyebilirsiniz:
- İhtarname: İlk olarak, işverene ihtarname göndererek yıllık izin ücretini talep etmelisiniz. İhtarname, işverene yasal olarak ödemesi gereken yıllık izin ücreti konusunda resmi bir uyarıdır. İhtarname göndermeden önce, kullanılmayan yıllık izin günlerini ve talep ettiğiniz tutarı belirtmelisiniz.
- Arabulucu: İşçi ve işveren arasındaki bireysel iş uyuşmazlıklarında, dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur. Arabuluculuk sürecinde, taraflar anlaşmaya çalışacak ve anlaşmaya varılırsa, dava açmaya gerek kalmayacaktır. Arabuluculuk süreci başarısız olursa, dava açma hakkınızı kullanabilirsiniz.
- Dava: İhtarname ve arabuluculuk süreçlerinden sonra işverenin yıllık izin ücretini ödememesi durumunda, iş mahkemesinde dava açabilirsiniz. Dava dilekçesini hazırlarken, çalışma süreniz, kullanılmayan yıllık izin günleri, talep ettiğiniz tutar ve delillerinizi sunmalısınız. İşçi avukatı tutarak dava sürecini daha etkili bir şekilde yönetebilirsiniz.
- Mahkeme süreci: Mahkeme sürecinde, işçi ve işveren taraflar delillerini sunar ve hakim durumu değerlendirir. Hakim, tarafların sunduğu delillere dayanarak kararını verir. Karar lehinize olursa, işverenin yıllık izin ücretini ve mahkeme tarafından belirlenen faizi ödemesi gerekecektir.
Dava açarken dikkat etmeniz gereken önemli bir husus zamanaşımı süresidir. Yıllık izin ücreti taleplerinde zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre zarfında dava açmazsanız, hakkınızı kaybedebilirsiniz. Bu nedenle, zamanında hareket etmek önemlidir.
Yıllık İzin Ücreti Alacak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Türkiye’de, yıllık izin ücreti alacak davalarında görevli ve yetkili mahkeme İş Mahkemesi’dir. İş mahkemeleri, işçi ve işveren arasındaki bireysel ve toplu iş uyuşmazlıklarını çözmekle görevli olan özel mahkemelerdir.
Yıllık izin ücreti alacak davası açarken, yetkili mahkemeyi belirlemek de önemlidir. İş Kanunu’na göre, iş uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme, uyuşmazlığın doğduğu yerdeki İş Mahkemesi veya işçinin işe başladığı yerdeki İş Mahkemesi’dir. Genellikle, işçinin çalıştığı veya işverenin merkez adresinin bulunduğu yerdeki İş Mahkemesi’ne başvurulması tercih edilir.
Yıllık İzin Parası Hesaplama
Yıllık izin ücreti hesaplaması, çalışanın brüt maaşı ve yasal olarak hak kazandığı izin gün sayısı kullanılarak yapılır. İşte detaylı adımlar:
- Çalışanın brüt maaşı belirlenir: Çalışanın aylık brüt maaşını (ücret + ek ödemeler, primler, mesai ücretleri vb.) belirlemelisiniz.
- Günlük ücret hesaplanır: Çalışanın günlük ücretini hesaplamak için brüt maaşı 30 gün ile bölersiniz. Bu, herhangi bir ayın gün sayısı dikkate alındığında ortalama bir hesaplamadır.
Günlük ücret = Brüt maaş / 30 gün
- Yasal izin gün sayısı belirlenir
- Yıllık izin parası hesaplanır: Günlük ücreti, çalışanın yasal izin gün sayısıyla çarparak yıllık izin parasını hesaplayabilirsiniz.
Yıllık izin ücreti hesaplama = Günlük ücret x Yasal izin gün sayısı
İlgili İçerik: Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kullanılmayan Yıllık İzin Parası Nasıl Hesaplanır?
Geriye dönük yıllık izin ücreti hesaplama, çalışanın geçmiş yıllarda kullanmadığı ve ödenmemiş yıllık izin sürelerine karşılık gelen ücreti ifade eder. Türkiye’de, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, çalışanların kullanmadıkları yıllık izinlerin ücretini talep etme hakkı bulunmaktadır.
Ancak, geriye dönük yıllık izin parası taleplerinde zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Bu süre, talep edilmeyen yıllık izin ücreti için 5 yıldır. Bu süre içinde talep edilmeyen yıllık izin ücretleri zamanaşımına uğrar ve çalışan bu hakkını kaybeder.
Eğer çalışan işten ayrılırsa ve kullanmadığı yıllık izin sürelerine karşılık gelen ücreti talep ederse, işverenin bu tutarı çalışana ödemesi gerekmektedir. Bu ödeme, kıdem tazminatı ve diğer tazminatlarla birlikte yapılmalıdır.
İşten Ayrılırken Yıllık İzin Parası
İşten ayrılırken yıllık izin parası, çalışanın işten ayrıldığı tarihe kadar kullanmadığı yıllık izin günlerine karşılık gelen ücreti ifade eder. Türkiye’de, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işten ayrılan çalışanlar kullanmadıkları yıllık izinlerin ücretini talep etme hakkına sahiptir.
İşten ayrılırken yıllık izin ücretini hesaplamak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Kullanılmamış yıllık izin günlerini belirleyin: İşten ayrılmadan önce kullanılmamış yıllık izin günlerini hesaplayın. Bu süre zarfında işçinin hakkı olan ve kullanılmamış olan yıllık izin gün sayısını belirlemelisiniz.
- Çalışanın brüt maaşını belirleyin: Çalışanın aylık brüt maaşını (ücret + ek ödemeler, primler, mesai ücretleri vb.) belirlemelisiniz.
- Günlük ücreti hesaplayın: Çalışanın günlük ücretini hesaplamak için brüt maaşı 30 gün ile bölersiniz. Bu, herhangi bir ayın gün sayısı dikkate alındığında ortalama bir hesaplamadır.
Günlük ücret = Brüt maaş / 30 gün
- Yıllık izin parasını hesaplayın: Günlük ücreti, kullanılmamış yıllık izin gün sayısıyla çarparak yıllık izin parasını hesaplayabilirsiniz.
Yıllık izin ücreti hesaplama = Günlük ücret x Kullanılmamış izin gün sayısı
Bu şekilde hesaplanan yıllık izin parası, işten ayrılma tarihinde veya iş akdinin sona ermesinden hemen sonra ödenmelidir. İşten ayrılırken yıllık izin parası, işveren tarafından çalışana ödenen kıdem tazminatı ve diğer alacaklarla birlikte ödenir.
Yıllık İzin Ücreti Hesaplama Yargıtay Kararları
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2004/10648 Esas, 2004/27184 Kararı yıllık izin ücreti hesaplamasına emsal olacak bir karardır;
‘Yıllık ücretli izinlerin kullanıldığına dair imzalı belgeler hakkında davacının beyanı alınmalıdır. Mahkemece iş müfettişinin yaptığı hesaplama yeterli görülerek davacının yıllık ücretli izin alacağı hüküm altına alınmış ise de, davalı işveren yargılama sırasında davacının yıllık ücretli izinlerini kullandığına dair imzalı belgeler sunmuş olup ,söz konusu belgelere karşı davacı işçiden diyecekleri sorulmadan ve anılan belgeler değerlendirilmeden izin alacağı hakkında karar verilmiş olması hatalıdır’.
Daha fazla yıllık izin ücreti hesaplama Yargıtay kararı için tıklayınız.
Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Şartları Nelerdir?
Yıllık ücretli izin, aynı işverenin işyerinde veya işyerlerinde bir yılı dolduran işçiye dinlenmesi için verilen izindir. Yıllık ücretli iznin kazanılması için en önemli şart tam bir yılın aynı işveren ile doldurulmalıdır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. Maddesinde yer alan yıllık ücretli izin için kullanılan ifadeler;
- ‘İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
- Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
- Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz’ şeklindedir.
Yıllık ücretli izin hakkının dayanağı İş Kanunu’dur. İlgili mevzuata göre ücretli yıllık izne hak kazanılması için sağlanması gerekli olan şartlar;
- Kanun kapsamında işçi sıfatı ile çalışıyor olmak,
- İş Kanunu 53. Madde uyarınca çalışma süresinin en az bir yıl olması,
- Niteliklerine göre işçinin mevsimlik ya da kampanya işçisi olmaması,
- İş sözleşmeleri ya da toplu iş sözleşmelerine göre işçi lehine göre düzenlenen hususlar bulunuyor ise; hususlar somut olayın gereklerine göre uygulanabilmektedir.
Yıllık İzin Ücreti Bordroda Nasıl Gösterilir?
Yıllık ücretli izin hakkının kullanılmasında belge düzenlenmesi ve muhasebe kaydında tutulması önemlidir. Yıllık izin ücreti ödeme bordrosu örneği incelenmesi ile yıllık ücretli izne denk gelen tutarın nasıl gösterildiği öğrenilmektedir. Yıllık ücretli izin bordrosunda yer alan detaylar;
- İşçiye verilen yıllık izin ücreti puantajdaki ek kazanç kısmına eklenebilir.
- Ek kazanç karşılığı olarak gün belirtilir; bordro hesaplaması yapılabilir.
- Bordroda personele borçlar ve gider tahakkukları hesabı gibi maddeler bulunur.
- İşçinin giderlerinin ve ücretinin gün sayısıyla gösterilmesi mümkün hale gelir.
Konuya ilişkin olarak Sakarya Bölge 11. Hukuk Dairesinin 2020/1880 Esas Numaralı 2021/363 Kararı;
‘2012 yılı Temmuz ayı imzalı ücret bordrosunda davacının 10 gün ücretli izin kullandığının belirtilmesi, davacının bordrodaki imzaya itiraz etmediği gibi irade fesadı iddiasında da bulunmaması karşısında, davacının 10 günlük yıllık izni kullandığına dair eşdeğer yazılı belge niteliğinde olan imzalı ücret bordrosuna itibar edilmemesi yerinde görülmemiştir’ şeklindedir.
Yıllık İzin Kullandırılmazsa Ne Olur?
İşçinin yıllık izin kullanmaması, işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesini haklı nedenle feshi etmesine sebep olacaktır. Bundan dolayı iş sözleşmesinin haklı feshi ile işçiye kıdem tazminat ve ihbar tazminatı gibi tüm hakları verilmelidir.
Yıllık izin kullandırılmamasına yönelik Yargıtay’ın birçok emsal kararları bulunmaktadır. Örneğin Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2019 yılında vermiş olduğu bir kararda yer alan ifadeler:
‘Yıllık izin kullandırma zamanını belirlemek işverenin yönetim hakkı kapsamında olsa da işçinin yıllık olarak dinlenme hakkının sağlanması işyeri çalışma koşulları arasında yer alır. Başka bir anlatımla işçinin yıllık dinlenme hakkının tanınması, dayanağı Anayasa olan çalışma koşulu olup aksine uygulama 4857 sayılı yasanın 24/ II – f. Bendine göre işçi açısından haklı fesih nedeni oluşturur.
Somut olayda davacı işçiye 6 yılı aşan süre içinde sadece 14 gün yıllık izin kullandırmıştır. İşçiye uzun bir süre dinlenme hakkının sağlanmaması işçi açısından yukarıda sözü edilen madde gereği haklı fesih nedeni oluşturur’.
İlgili İçeriklerimiz:
