Başkasına ait araçla trafik kazası gerçekleşmesinde sürücü ve araç sahibi de sorumludur. Araç, sahibi olmayan bir kimsenin kontrolündeyken kazaya karışması durumunda, araç sahibinin sorumluluğu ortadan kalkmaz. Aracın sahibi ‘Kusursuz Sorumluluk İlkesi’ gereğince sorumludur. Araç sahibi olmayan sürücü ise sebebiyet verdiği kazada kusur oranıyla sınırlıdır. Ancak ceza sorumluluğu, Türk Ceza Kanunu madde 20 ye göre şahsidir. Kimse başkasının fiilinden sorumlu tutulamaz.
Emanet Araçla Trafik Kazası
Emanet araç vermek Türkiye de oldukça sık görülmektedir. Tanıdık, yakın akraba, eş, arkadaş, işçi sıfatıyla emanet araba verme çok fazladır. Burada önemli olan emanete verilen araç trafik kazasına karışması durumunda araç sürücünün de bundan dolayı sorumlu olacağıdır. Türk Ticaret Kanunu ceza davası şahsidir, kimse başkasının fiilinden sorumlu tutulamaz derken, araç sürücüsü ‘kusursuz sorumluluk ilkesi’ gereği diğer tüm borç ve tazminatlardan yükümlüdür.
Araç Bir Başkasına Emanet Verilir Mi?
Türkiye şartlarında birçok araç sürücüsü yakınındaki insanlara araçlarını emanet olarak vermektedir. Verilen araç trafik kazasına karıması durumunda araç sahibinin kusursuz sorumluluk ilkesi gereği sorumluluğu bulunmaktadır. Araç sahibi kazadan dolayı ceza davasından sorumlu olmayıp tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu sebeptendir ki araçlarınızı emanet vermeyiniz.
Ruhsat Sahibi Dışında Araç Kullanmak
Sahibi olmadığınız aracı kullandığınız durumlarda aracın trafik kazasına karışması büyük sorunlar yaratacaktır. Kaza sonucu sebebiyet verdiğiniz kazalardan dolayı hem tazminat hem de cezai sorumluluğunuz bulunmaktadır. Tam da bu yüzden emanet araba alınmamalı.
Aracı Başkası Kullanırsa Trafik Sigortası
Sahibi olduğunuz araçları sevdiğimiz, saydığımız arkadaşlarımıza eş ve ya dostlarımıza vermek her araç sahibinin yaptığı hareketlerdendir. Araç sahibi emaneten verdiği aracın kazaya karışması durumunda zor duruma düşmektedir. Araç sahibi olmayan sürücü kazaya yaptığı durumlarda her zamanki gibi 3 iş günü içerisinde kaza trafik sigortalarına bildirilmelidir.
Trafik sigortası kazadaki kusur oranlarına göre ödeme yapmaktadır. Kazanın hemen sonrasında tutulan kaza tespit tutanağının bu konu bakımından önemi çok büyüktür. Kaza tespit tutanağında belirtilen kazadaki kusur dağılımı üzerinden hesaplamalar yapılmaktadır.
Şöyle ki kazalarda kusur dağılımı büyük çoğunluğu karşı tarafta ise karşı tarafın sigortası ödeme yapmaktadır. Ödeme tutarları poliçe limitini geçtiği durumlarda karşı tarafın sürücüsü kendi cebinden tamamlamalıdır.
Tüm kusurun sizde olduğu durumlarda ise trafik sigortası size ödeme yapmamaktadır. Sürücü kendi kusurundan faydalanamamaktadır.
Emanet Araba Vermenin Cezası 2022
Emanet araba vermek, ruhsat sahibinin bilerek ve isteyerek başka birinin kontrolüne aracını vermesine denilmektedir. Araç sahipleri; eş, dost, akraba, tanıdık vb insanlara araçlarını emanet vererek teslim etmektedir. Emanete araç vermenin herhangi bir cezası bulunmamaktadır. Fakat emanet verilen aracın kazaya karışması sonucu olarak ruhsat sahibinin de sürücü kadar yükümlülükleri bulunmaktadır.
Türk Ceza Kanunu madde 20 emanete verilen araç kaza yaparsa sürücünün cezai sorumluluğunun bulunmadığını söylemektedir. Kimsi başka bir kimsenin fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. Ancak emanete verilen kazaya karışması sonucu hasar alan karşı taraf ise araç sahibine, işletenine ve ya sürücüye Manevi Tazminat davası açabilmektedir. Araç işleteni manevi tazminattan yükümlü bulunmaktadır. Manevi tazminat hesaplanırken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
- Kazada yaralanan ve ya vefat eden kişi ve yakınlarının yaşları,
- Maluliyet oranı
- Kazadaki kusur dağılımı
- Kazazedenin maaşı
- İki tarafında ekonomik durumları
Emanet Araba Vermenin Cezası 2020
Emanete araba vermenin herhangi bir cezası bulunmamaktadır. Emanete verilen araç ruhsat sahibinin rızası ile gerçekleşmektedir. Ruhsat sahibinin rızası olmadan temin edilen araçlar emanet olmaktan çıkmaktadır.
Emanete araba vermenin ceza yoktur fakat kazaya karışması sonucu yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu yükümlülük kaza sonucu yaralanan kişinin ve ya vefat eden kişinin yakınlarının açacağı Manevi Tazminat davası olabilmektedir. Aracını emaneten veren ruhsat sahibinin aracın kazaya karışması sonucu Manevi Tazminat ödemesi Türkiye de binlerce örnek haberle gösterilebilmektedir.
Ancak emanet verilen aracın kazaya karışarak ceza davasında cezai sorumluluğu ruhsat sahibinde değil sürücüdedir. Ruhsat sahibi başka bir kişinin fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. Türk Ceza Kanunu madde 20 bu cümlemizi desteklemektedir.
Araba Benim Üzerime Ama Başkası Kullanıyor
Araç sahibi siz olduğunuz halde aracınızı başkası kullanıyor ise, aracın trafik kazasına karışması durumunda sizde sorumlu olmaktasınız. Bu sorumluluk ‘Kusursuz Sorumluluk İlkesi’ gereğindedir. Ancak başka bir sürücünün sebep olduğu kazadan dolayı tazminat ödeme yükümlülüğünüz bulunmaktadır. Bunun yanı sıra trafik kazasından dolayı cezai sorumluluğunuz bulunmamaktadır.
Olumlu Kazada Ruhsat Sahibinin Sorumluluğu
Ölümlü trafik kazalarında aracın sürücüsü ruhsat sahibi olmayabilir. Araç sahibi kendi rızası ile emanet verdiği aracın kazaya karışması sonucu doğan zarardan sürücü kadar sorumludur.
Emanet verilen aracın trafik kazasına karışması sonucu ruhsat sahibinin cezai sorumluluğu yoktur fakat oluşan zararlardan sorumludur. Ruhsat sahibine kaza sonucu yaralanan kişi ya da kazada vefat edenlerin yakınlarının tazminat davası açabilme durumları söz konusu olabilmektedir.
Türk Ceza Kanunu madde 20 ruhsat sahibinin aracı kullanmadığı durumlarda cezai sorumluluğu yok derken, Karayolları Trafik Kanunu madde 85/1 e göre araç işletenine oluşan her türlü zarardan dolayı maddi ve manevi tazminat davası açılabilmektedir.
Başkasına Ait Araçla Trafik Kazası Sigorta
Trafik kazasında araç sahibi dışında bir kimsenin kontrolünde olan aracın kazaya karışması durumunda trafik sigortası ödeme yapıp yapmayacağı merak edilen konular içerisindedir. Kazayı ruhsat sahibi kişinin dışında birinin yapması durumunda trafik sigortası:
- Sürücü trafik kazasında yüzde yüz kusurlu ise karşı tarafın sigortasından ödeme talep edemez. Trafik sigortaları kaza tespit tutanaklarındaki kusur dağılımına göre ödeme yapmaktadır. Kazada tamamen kusurlu olan taraf ödeme talep edemez.
- Sürücü tamamen kusursuz olup haklılık payı en az %25 ise bile ödeme talep edebilmektedir. Trafik sigortaları tarafından kusur oranları kadar ödeme yapılmaktadır.
- Kusurun bir kısmı sürücüde bir kısmı üçüncü kişiye aitse trafik sigortası sürücüye ödeme yapmamaktadır.
- Sürücünün araçta meydana gelen arızada kısmen kusuru bulunuyorsa sigorta şirketi sürücü kusurunu düşürerek ödeme yapacaktır. Sürücünün kullandığı araçta bulunan yakınlarının ölmesi durumunda araç sahibinin sorumluluğu kadar Destekten Yoksun Kalma Tazminatı talep edebilir.
Maddi Hasarlı Trafik Kazasında Araç Sahibinin Sorumluluğu
Karayolları Trafik Kanunu 85/5, ‘araç sahibinin, aracın sürücüsünün ve ya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur’ demektedir. Emanete verilen aracın maddi hasarlı trafik kazasına karışması sonucunda sürücü kadar araç sahibi de sorumludur.
Gerçekleşen maddi hasarlı trafik kazalarında trafik sigortası kazadaki kusur dağılımına göre ödeme yapmaktadır. Trafik sigortası kazanın hemen sonrasında tutulması gereken kaza tespit tutanağındaki kusur dağılımına dikkat etmektedir. Oluşan hasarı bu dağılım üzerinden karşılamaktadır. Kazadaki kusur oranı %100 olup tamamen sizin kusurlu olduğunuz durumlarda trafik sigortası size ödeme yapmamaktadır.
Trafik Kazasında Araç Sahibinin Cezai Sorumluluğu
Trafik kazalarında araç sahibinin dışında kimsenin kullandığı takdirde araç sahibinin kusursuz sorumluluk ilkesi gereği tazminat yükümlülüğü bulunmaktadır. Türk Ceza Kanunu madde 20 de cezai sorumluluğun şahsi olduğu belirtilmektedir. Kimse başka bir sürücünün sebep olduğu kazadan dolayı sorumlu tutulamaz.
Trafik Kazasında Araç Sahibinin Manevi Tazminattan Sorumluluğu
Trafik kazasına sebep olan sürücü araç sahibi olmadığı durumlarda, araç sahibi de sürücü gibi kazadan tazminat yükümlülüğünde sorumludur. Bu sorumluluğun gereği Kusursuz Sorumluluk İlkesidir. Aracı kullanan kişinin kazadaki kusur oranına göre manevi tazminat ödenmektedir.
Araç Sahibinin Kusursuz Sorumluluğu Yargıtay
Antalya eski Milletvekillerinde N. K. Otomobilini partinin işi nedeniyle partisinden M. Ç. K. Ya veriyor. Emanet verilen araç kazaya karışarak araçta bulunan 2 kişinin vefatı üzerine Ağır Ceza Mahkemesi sürücüye hapis cezası vermiştir. Araç sürücüsü ve araç sahibine vefat eden kişilerin ailesi manevi tazminat davası açarak Yargıtay kararıyla 800.000 TL ceza ödenmesi emri verildi.
Çalıntı Araçla Trafik Kazası
Çalıntı araçla kaza yapılması durumunda araç sahibinin çalınma ve ya gasp eylemlerinde kusuru bulunmadığını ispat etmek zorundadır. İspatın gerçekleşmediği durumlarda 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 107. maddesine göre çalınan ve ya gasp edilen araçlar araç sahibinin sorumluluğunda olduğu belirtilmektedir. 107/1 maddesine göre
İse kusursuzluk ispatlanmazsa üçüncü kişinin uğradığı zararlarda araç sahibinin sorumluluğu devam etmektedir.
Aracın çalınması durumunda Karayolları Trafik Kanunu 85. maddesine göre araç sahibinin kusursuz sorumluluğu ispat edilemezse meydana gelen zararlardan araç sahibi sorumludur. Bu durumda zararlar araç sahibinin sigorta şirketi sorumluluğundadır. Ancak üçüncü kişinin zararlarını ödeyen sigorta şirketleri Zorunlu Mali Sorumluluk Genel Şartları B. 4. maddesinin g bendine göre rücu hakkına sahiptir.
Emanet Araba Vermek Suç Mu?
Araç sahibinin aracını emaneten birine vermesi bir suç teşkil etmemektedir. Ancak emaneten verdiği aracın trafik kazasına karışması durumunda en az sürücü kadar sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluğun dayandığı ilke, Kusursuz sorumluluk ilkesidir. Araç sürücüsü kazaya karışan araç dolayısıyla başka birinin kontrolünde olması sebebiyle cezai sorumluluğu yoktur.
Başkasının Arabasını Kullanmak Cezası
Başkasını aracını kullanmak diğer bir ifadeyle emaneten araba kullanmanın herhangi bir cezası bulunmamaktadır. Cezası bulunmayan bu durumun aracın trafik kazasına karışması durumunda yükümlülükleri bulunmaktadır.
Kazaya sebebiyet veren sürücünün cezai yaptırımları ve tazminat yükümlülükleri bulunmaktadır.
Sürücünün yanı sıra araç sahibi de sürücü kadar sorumludur. Kazaya karışan aracın sebebiyet verdiği yaralanmaların gerçekleşmesi durumunda kazazede araç sahibine manevi tazminat davası açabilmektedir. Türk Ceza Kanunu’na göre ise kimse başkasının fiilinden dolayı yargılanamaz. Bu madde gereğince araç sahibinin cezai sorumluluğu yoktur.
Trafik Sigortası Araç Sahibine Mi Yapılır?
Trafik sigortası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu gereği trafiğe çıkacak olan her araca zorunlu kılınmıştır. Trafik sigortası kaza anında aracınızı diğer araçlara ve ya üçüncü kişilere karşı korumaktadır. Kaza sonrasında ise kazadaki kusur dağılımına göre ödeme yapmaktadır.
Trafik sigortası poliçesi, aracı yeni alan kişinin kendi adına yaptırması gerekmektedir. Ancak yüksek sigorta primi ödemek istemeyen araç sahipleri eşleri ve ya yakınlarının adına yaptırarak daha az prim ödemektedir.
Kaskolu Aracı Kim Kullanabilir?
Kasko, Türkiye de zorunlu kılınmamış isteğe bağlı bırakılmıştır. Trafik kazası sonrasında kasko sigortası yaptıran kişiler poliçe limiti ve teminatlar dâhilinde bir ödeme almaktadır. Kasko yaptıran araç Tek Sürücü İndirimi olmaması koşulunda araç sahibi emaneten istediği kişiye aracını verebilmektedir. Ancak kasko poliçesine Tek Sürücü İndirimi ekleyen araç sahibi dışı birinin kontrolündeyken kazaya karışması durumunda ve ya emanet olarak verdiği sürücünün kazaya sebebiyet verecek; kurullara uymama, alkol ve uyuşturucu maddelerini kullanmış olması durumunda kaskodan ödeme alamamaktadır.
Aracı Başkası Kullanırsa Kasko
Kaskolu aracı sahibi dışında başka bir kimse kullandığı durumlarda kasko sigortası kazada oluşan hasarları karşılamaktadır. Kasko sigortası poliçe ve teminatlarda yazan maddelere göre ödeme yapmaktadır. Ancak kaskonun ödeme yapmadığı iki durum vardır. Bunlardan birisi emaneten araç verilen sürücünün trafik kurallarına uymaması, alkol ve ya uyuşturucu gibi maddeler kullanması durumunda kasko ödeme yapmaktadır.
Diğer bir madde ise kasko poliçesi oluşturulurken Tek Sürücü İndirimi uygulanan poliçelerdir. Tek sürücü indirimi, aracın sadece ruhsat sahibinin kullanacağı, başka kimsenin kullanmayacağı maddedir. Bu maddeye göre ikinci kişi kazaya sebebiyet verecek olursa kasko sigortası ödeme yapmamaktadır.
Kaskolu Aracı Sahibinden Başkası Kullanırsa
Kaskolu aracı sahibinden başkasının kullandığı durumlarda trafik kazasına karışması sonucu kasko sigortası ödeme yapmaktadır. Fakat kasko poliçesinde Tek Sürücü indirimi uygulandığı takdirde ikinci kişinin yaptığı kazadan dolayı kasko ödeme yapmamaktadır. Poliçe de yer alan Tek Kişi İndirimi ruhsat sahibi dışında kişinin yapacağı kazaları ödemeyeceğini belirtmektedir. Bunun yanı sıra ikinci kişinin kazaya sebebiyet verecek uyuşturucu madde ve ya alkol kullanmış olması durumunda yine ödeme yapmamaktadır. Emaneten araç verilen ikinci bir sürücünün trafik kurallarına uymayarak kazaya sebebiyet vermesi yine kaskonun ödeme yapmadığı durumlardandır.
Araç Sahibinin Kusurlu Sürücüye Rücu Hakkı
Araç sahibinin, kusurlu sürücüye ya da kusurlu karşı tarafın araç sahibine rücu hakkı bulunmaktadır. Trafik kazalarında sigorta şirketleri poliçe limitine dahil olan hasar miktarını karşılamaktadır. Poliçe limiti, hasar tutarından fazla gelir ise araç sahibinin kusurlu sürücüye rücu hakkı bulunmaktadır. Unutulmamalıdır ki trafik sigortaları trafik kazalarının hemen ardından tutulan Kaza Tespit Tutanağındaki kusur dağılımına göre ödeme yapmaktadır. Kusur oranına göre ödenen tazminat poliçe limitini aştığı durumda rücu hakkı doğmaktadır.
Kaza sonrası hasar alarak bakım ve onarıma giren aracın işlem görmesi sebebiyle kullanılamaması durumunda günlük ikame bedeli ödenmektedir. Günlük ikame bedeli, kusurlu araç sürücüsünden talep edilebilmektedir.
Örneği 2022 Trafik Sigortası Araç Başına Teminat Limiti 50.000 TL dir. Gerçekleşen kaza sonucu hasarın 60.000 TL olması durumunda trafik sigorta şirketi %100 kusurlu olmanız durumunda size 50.000 TL ödeme yapacaktır. Kalan 10.000 kusurlu sürücüden istenebilmektedir.
Kaynak :
