Araç Mahrumiyet Bedeli Tazminatı

Araç mahrumiyet bedeli; trafik kazası sonrası aracın bakım ve onarımı süresince kusursuz olarak aracını kullanamayan araç sahibinin uğramış olduğu araçtan mahrum kalma zararını kusurlu olan diğer taraftan tazmin etmek için talep edilen bedeldir.

Araç mahrumiyet tazminatını aracın kullanılamadığı gün sayısı ile aracın kiralama bedelinin (günlük ikame araç bedelinin) çarpımı olarak formüle edebiliriz. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus da makul onarım süresinin tespitidir. Zira araç mahrumiyet bedeli davaya konu olduğunda mahkeme aracın kaç günde onarıldığından ziyade makul onarım süresini dikkate alacaktır. Makul onarım süresinden uzun süren onarımlarda bu husus önem arz etmektedir.

Araçtan Yoksun Kalma Tazminatı 

Karayolları üzerinde en az iki aracın karıştığı talihsiz olaylara trafik kazası denilmektedir. Trafik kazaları ise üç şekilde sonuçlanmaktadır. Trafik kazası sonuçları şu şekildedir:

1. Ölümlü Trafik Kazaları
2. Yaralanmalı Trafik Kazaları
3. Maddi Hasarlı Trafik Kazaları

Araç mahrumiyet bedeli trafik kazalarında sıkça karşılaşılan ancak çok çokta fazla bilinmeyen bir hukuki haktır. Aracın trafik kazasına karışmasından sonra aldığı hasarlarından dolayı bakım ve onarım sürecine girmektedir. Bakım ve onarıma giren araç sahibi tarafından kullanılamamaktadır. Aracın bakım ve onarım görerek kullanım dışında kaldığı bu süre zarfında talep edilebilecek tazminata araçtan mahrum kalma bedeli ve ya araçtan yoksun kalma tazminatı denilmektedir.

Araçtan  mahrum kalma bedeli kusurlu tarafın sigorta şirketi tarafından karşılanmamaktadır. Bu tazminat türü için aracı bakım ve onarıma giren sürücü; araç sürücüsü ve ya araç sahibi, işletenine başvuru yapmalıdır. Araçtan mahrum kalma bedelini talep edecek sürücü hak kaybına uğramamak ve süreci daha fazla uzatmamak adına alanında uzman avukata başvuru yapması önerilmektedir.

Araç Mahrumiyet Tazminatı Hesaplama

Araç mahrumiyet bedeli hesaplanırken dikkat edilen iki faktör bulunmaktadır. Bu faktörler; aracın kaç gün bakım ve onarımda kaldığı ile aracın piyasadaki günlük kiralama bedelidir. Araç mahrumiyet bedeli hesaplanırken uygulanan formül;

Günlük ikame araç bedeli × Bakım ve onarımda kaldığı gün sayısı

Örnek üzerinden devam etmemiz gerekiyorsa:

• 15 gün bakım ve onarım gören aracın günlük ikame bedeli 150 TL’dir. Formüle göre araç mahrumiyet bedeli (yoksun kalma) tazminatı:

15 (Bakım ve onarımda kaldığı gün sayısı) X 150 (Günlük ikame araç bedeli) = 2.250 TL olarak karışımıza çıkmaktadır.

• Bir başka örnek olarak; kazaya karışan ve bakım onarım süreci başlayan araç 10 gün kullanılamamıştır. Araç günlük ikame bedeli ise 100 TL olması durumunda; 10*100 hesaplamasından araçtan mahrum kalma bedeli 1000 TL olmaktadır.

İlginizi Çekebilir: Araç Değer Kaybı Hesaplama 

 Araç Mahrumiyet Bedeli Nedir?

Yoksun kalma bedeli ve ya araçtan yoksun kalma tazminatı olarak da bilinen; kaza sonrası aracın bakım ve onarım gördüğü süre boyunca talep edilen tazminatlara denilmektedir.

Araçtan mahrum kalma bedeli nedir bilinmesinin yanı sıra araç mahrumiyet ve ya araçtan yoksun kalma tazminatının kimden alınacağı önemli bir husustur. Araçtan mahrum kalma bedeli kusurlu tarafın trafik sigortasından istenilmemektedir. Araç yoksunluk tazminatından müteselsilen sorumlu olan iki isim bulunmaktadır. Araç mahrumiyetinden sorumlu olan isimler şöyledir:

• Araç sürücüsü
• Araç sahibi

 Araçtan yoksun kalma tazminatı hesaplanırken son düzenlemelere göre iki maddeye dikkat edilmektedir. Bunlardan birinin aracın tamir edildiği bakım ve onarıma girdiği gün ve diğer bir ikinci maddesi günlük ikame araç bedelidir.

Kelime anlamı olarak ‘yerine koyma, yerine kullanma’ anlamını taşıyan araç ikamesi, aracını sigorta ettiren sürücü tarafından bakım ve onarım süreci tamamlanana kadar yerine aynı özelliklerde olan aracın sigorta şirketi tarafından verilmesidir.

Araç Mahrumiyet Bedeli Kimden Alınır?

Türk Borçlar Kanunu m.49’a göre; kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hükümden hareketle araç mahrumiyet bedelinden kusurlu aracın trafik kazası anındaki sürücüsü ile araç sahibi müteselsilen sorumlu olacaktır. Kusurlu aracın sigorta şirketi veya kasko şirketinden araç mahrumiyet bedeli istenemeyecektir.

Araç Mahrumiyet Bedeli Dava Dilekçesi

Araç mahrumiyet bedelinin konu olacağı davalar için aracı bakım ve onarıma giren sürücüler davacı olarak görülmektedir. Araçtan yoksun kalma tazminatı için , dava yolunun tercih edilmesi bir seçenektir. Dava yoluna gidilmesinin en önemli adımı davaya dayanak oluşturacak şekilde dilekçe hazırlanması olacaktır.

Araçtan mahrum kalma bedeli dava dilekçesi Asliye Hukuk Mahkemelerine yazılmaktadır. Yazılan dilekçe de; davalı ve davacının bilgileri, söz konusu olan mahrumiyet bedeli, kaza tarihi ve kazanın gerçekleşmesine ilişkin bilgiler ve fotoğraflar yer almaktadır.

Araç Mahrumiyet Bedeli Görevli Mahkeme

Araç mahrumiyet bedeli görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir.  Her iki tarafta ticari bir kuruluş ise davayı ticaret mahkemesinde açmanız gerekebilir.

Araç mahrumiyet bedeli tazminatı için icra yolu ile alacak tahsili yapılmak istendiği takdirde. Karşı taraf icra takibini itiraz ettiği takdirde yine görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi olacaktır.

Dava yolunun tercih edilmesi durumunda usul ve yöntem olarak belli başlı yapılaması gerekenler vardır. Dava sonunda kazanan olmak için alanında uzman ( Sigorta Avukatı – Trafik Kazası Avukatı ) avukat tercih edilmelidir.

Araç Mahrumiyet Bedeli İtiraz Dilekçesi

Araç mahrumiyet tazminatı aracın kullanılamadığı gün sayısı ile aracın kiralama bedelinin (günlük ikame araç bedelinin) çarpımı ile elde edilir. Örneğin; trafik kazası sonrası araç 20 gün bakım onarımda geçirmiş ve aracın günlük ikame bedelinin 500 TL olduğunu varsaydığımız durumda araç mahrumiyet bedeli 10.000 TL olacaktır. Talep edilen bu tazminatın fazla olduğu kanaatinde olunması halinde araç mahrumiyet bedeli itiraz dilekçesi hazırlanmalıdır.

Dilekçe hazırlanırken araçtan mahrum kalma bedeline itiraz sebepleri açık ve anlaşılır bir şekilde yazılmalıdır. Bu sebeple bir hak kaybına uğramamak adına bir avukattan mutlaka destek alınmalıdır.

Araç Mahrumiyet Bedeli Yargıtay Kararı

Yargıtay kararları Araç mahrumiyet bedeli  örnekleri için aşağıda vereceğimiz örnek kararları inceleyebilirsiniz:

T.C. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E. 2014/15596 K. 2017/156 T. 17.1.2017

Davaya sebebiyet veren kaza da araç için; bir aracın araçtan mahrum kalma bedelinin tespiti için rapor alınarak, rapor sonucuna göre kara verilmesini öngörmüştür. Bu karar verilirken ise kaza olmasa dahi yapılması gereken yakıt vb. zorunlu giderler için indirilmesi gerekmektedir.

T.C. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E. 2016/1134 K. 2016/6228 T. 23.5.2016

Ticari faaliyet sağlayan davacının ticari kamyoneti bulunmaktaydı. Araç kaza sonrası pert işlemi görerek ilk derece mahkemesinde yapılan bilirkişi raporunda şu sonucu almıştır; kazanın gerçekleşme tarihi ile yeni aracın satın alınma tarihi arasındaki 48 günlük süreye göre araçtan yoksun kalma tazminatı hesaplanmıştır. Yargıtay ise bu hesaplamayı yanlış bularak; kaza tarihi ve yeni araç alınma tarihleri arasındaki sürenin makul olup olmadığı konusunda değerlendirmeyi öngörmüştür. Yeni araç alınması için makul görülebilecek bir süre belirlenip, daha sonra sonuca göre makul süre için tekrar hesaplama yapılmasını istemiştir.

Araçtan Yoksun Kalma Tazminatı Zamanaşımı

Araçtan yoksun kalma tazminatı zamanaşımı iki yıl olarak belirlenmiştir. Aracın mahrumiyet bedeli araç sürücü tarafından kusurlu araç sürücüsünden ve ya sahibinden iki yıl içerisinde hasar tutarının tamamı olarak talep edilebilmektedir.

Karayolu Trafik Kanunu 109. maddesinde araçtan yoksun kalma tazminatı zamanaşımına ilişkin yer alan ifadeler:

‘Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir’.

Araç Mahrumiyet Bedelini Kasko Öder Mi?

Aracın bakım ve onarımda kalması durumunda araçtan  mahrum kalma bedeli trafik sigortası veya kaskosu tarafından ödenmemektedir. Türk Borçlar Kanunu 49. maddeye göre ’Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür’. Kısaca Türk Borçlar Kanunu madde 49 araçtan yoksun kalma tazminatı kusurlu araç sürücüsü ve ya araç sahibinden alınması gerektiğini söylemektedir.

Araçtan mahrum kalma tazminatını kasko öder mi sorunun cevabı hayır, ödemez olarak karşımıza çıkmaktadır. Kasko, temel olarak trafik kazası, çalma, çalınmaya teşebbüs, çarpma, çarpılma, yangın veya doğal afet gibi poliçe limiti teminatı dahilinde olan durumlar için ödeme yapmaktadır.

Gerçekleşen trafik kazası sonrasında oluşan maddi hasarlar kusurlu tarafın trafik sigorta şirketi tarafından ödenir. Sigorta poliçe limitinin aşılması durumunda kasko tarafında ödenmektedir.

Araç Mahrumiyet Bedeli İtiraz

Araç mahrumiyet bedeline itiraz mümkündür. Bu itiraz aracın sürücüsü veya araç sahibi tarafından yapılmalıdır. Bu tip itirazlar genellikle tespit edilen araç mahrumiyet bedelinin fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Araç mahrumiyet bedeline itiraz ederken aracın bakım onarımda kaldığı sürenin hesaplama yapılırken gerçeğe uygun olarak hesaplamaya dahil edilip edilmedi kontrol edilmeli bununla beraber ikamet araç bedelinin de doğru tespit edilip edilmediğine dikkat edilmelidir. Zira; araç çok uzun süre bakım onarımda kalmış olabilir. Böyle bir durumda makul onarım süresi tespit edilmeli ve araç mahrumiyet bedeli bu makul onarım süresi dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Çünkü; aracın çok uzun süre bakım onarım altında kalmasının külfetinin kusurlu da olsa karşı tarafa yükletilmesi hakkaniyete uygun olmayacaktır.

Araçtan Yoksun Kalma Tazminatı Arabuluculuk

Yoksun kalma tazminatı arabuluculuk zorunlu olarak görülmemektedir. Taraflar arasında isteğe göre bırakılmıştır. Aracı hasar alan sürücü araçtan yoksun kalma tazminatını  karşı tarafa bildirerek talep edebilir. Aynı taleple birlikte kazanç kaybı tazminatı da arabuluculuk süreci birlikte yönetilebilir.  İcra yoluna gidebilir veya Asliye Hukuk Mahkemelerine başvuru yaparak dilekçe ile dava sürecini başlatabilmektedir.

Araçtan Mahrum Kalma Tazminatı İspat

Araçtan mahrum kalındığının delilini ortaya koymak gerekiyor. . Araçtan mahrum kalma tazminatı talep eden kişinin dosyaya sunacağı evraklar;

• Kaza Tespit Tutanağı
• Aracın kazalı fotoları
• Aracın servis faturası
• Aracın yapılmış hali fotoları
• Eksper ve bilirkişi raporları…

Araç servisten çıktıktan sonra aracını kaza sebebiyle kullanamayan kişi dava yoluna başvurabilir. Her iki tarafında mağdur olmaması için kazaya karışan aracın değerinin ne kadar olduğunun tespit edilmelidir. Günlük kiralama bedeli üzerinden hesaplaması yapılmalıdır.

Araçtan yoksun kalmaya ilişkin bilirkişi raporu hazırlanması daha makbul olacaktır.

Araç Mahrumiyet Başvurusu Bilirkişi Raporu Nedir?

Araç mahrumiyet başvurusu bilirkişi raporu, kaza sonucu hasar gören ve onarıma giren aracın kullanılamadığı süre boyunca araç sahibinin uğradığı maddi zararının objektif ve tarafsız bir şekilde belirlenmesini sağlayan bir belgedir. Araç mahrumiyet bilirkişi raporu kusurlu taraf ve mahkemeler nezdinde hak talebinde bulunmak için önemli bir dayanaktır.

Raporun içeriğinde; Kaza tarihi ve yeri, hasarlı aracın bilgileri, hasar derecesi, onarım süresi, davacının bilgileri, bölgesel ortalama araç kiralama bedeli, hesaplanan mağduriyet bedeli bilgileri yer alır.
Araç mahrumiyet bilirkişi raporları, bu konuda yetkili ve eğitimli bilirkişiler tarafından hazırlanır. Bu bilirkişilere bağımsız eksper adı verilir.

Raporun objektif ve tarafsız olması önemlidir. Bilirkişi, raporu hazırlarken kaza tutanağı, hasar tespit tutanağı, araç ruhsatı, araç kiralama faturaları gibi tüm gerekli belgeleri incelemelidir. Ayrıca, bölgesel ortalama araç kiralama bedelleri gibi güncel bilgileri de dikkate almalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular: