Bakıcı Gideri Nedir? Bakıcı Gideri Hesaplama 2024

Bakıcı gideri tazminatı, trafik kazası sonucu yaralanan ve bundan dolayı bakıma muhtaç hale gelen kişilerin talep edebileceği tazminat türüdür.

Trafik sigortası bakıcı gideri tazminatı, trafik kazasında zarar gören kişiler için trafik sigortası sağlık teminatı içerisinden ödemesi yapılan bir tazminattır. Bakım gideri tazminatı, trafik sigortasının ve SGK’nın sorumluluklarını bu yazımızda ele alacağız.

Bakıcı Gideri Nedir?

Bakıcı gideri, trafik kazası, iş kazası veya başka bir olay sonucunda bedensel zarara uğrayan ve bakıma muhtaç hale gelen bir kişinin, günlük ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için başkasına ihtiyaç duyması durumunda ortaya çıkan masraflardır.

Bakıcı Gideri Tazminatı

Bakıcı gideri, trafik kazası, iş kazası ya da haksız fiil sonucu bir başkasının bakımına muhtaç olan kişiyi ifade eder. Yatalak olan ya da kendi ihtiyaçlarını karşılayamayan kişi bir başkasının bakımına muhtaçtır. Kişinin bakımı dolayısıyla mağduriyeti sigortanın sorumluluğundadır. Bakım gideri teminatı sakatlık teminatından farklı bir poliçedir. Trafik sigortası bakım gideri tazminatının hukuki dayanağı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 98. maddesidir. Madde metni şu şekildedir:

              “Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.”

Kanun maddesine göre trafik kazasında yaralanan kazazedenin sağlık hizmet bedelleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacaktır.

Yargıtay T.12.02.2004 E.2003/6318 K.2004/1185 sayılı kararında Bakıcı giderlerin tedavi giderleri kapsamında olduğuna ilişkin hüküm vermiştir. Yargıtay Kararları da bu yönde olup bakıcı giderlerinin tedavi giderleri teminatı kapsamında olduğu istikrar kazanmıştır. Limitler dahilinde davalı trafik sigortacısı tedavi giderlerinden de sorumlu olduğu belirtilmiştir. SGK’nın ödemediği tüm sağlık giderlerinden, bakıcı giderlerinden sigorta şirketinin tedavi giderleri klozu ile sorumluluğu yasa gereğidir.

Trafik Sigortası Bakıcı Giderini Karşılar Mı?

Bakım gideri trafik sigortasının sağlık giderleri teminatı tarafından karşılanır. Bakım gideri sürekli sakatlık giderinin dışında bir teminattır. 2024 yılında trafik sigortası bakıcı giderlerinden de sağlık/tedavi gideri poliçe teminatının üst sınırı olan 1.800.000 TL ile sorumludur.

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın B.2/b maddesinde “Yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta hastane, klinik ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderleri, belgeleri ile birlikte kendisine başvurma tarihinden itibaren, sekiz iş günü içinde sigorta teminat limitleri dahilinde öder.” denilmiştir.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere sigorta şirketi kendisine başvuru yapıldığı sürece teminat limitleri dahilinde bakıcı giderlerini karşılamak zorundadır.

Trafik Sigortası Bakıcı Gideri Tazminatı Teminat limitleri 

Bakım gideri teminatı trafik sigortası içerisinde bulunan tazminat ödeme başlıklarından bir tanesi olan sağlık giderleri teminatı kapsamında ödenmektedir. Teminat limitleri ülkenin ekonomisine göre her yıl hazine müsteşarlığı tarafından resmi gazetede yayımlanarak güncellenmektedir. 

Bakıcı Gideri Hesaplama (Trafik Kazası – İş Kazası)

Bakıcı gideri tazminatı hesaplama, kazaya ilişkin ve yatalak hastaya ilişkin veriler değerlendirilerek aktüerya uzmanları tarafından yapılmaktadır. Yönetmeliklere göre 1 yıllık iyileşme süreci tamamlandığında alınacak rapor ile trafik kazasına karışan kişinin ne kadar süre bakıma muhtaç olduğu tespit edilir. Kişinin yaşı, maaşı ve kusur oranı hesaplama sonucuna etki eder.

• Bakıcı Ücreti (Çoğunlukla Asgari ücret)
• Bakıma muhtaç olduğu süre
• Kusur Oranı
• Yaş

Bakım gideri tazminatı, bakıma muhtaçlık durumunun başladığı tarihten sürekli sakatlık durumu oluşması veya ölüm haline kadar geçen süreyi kapsar. İyileşme sürecinin tamamlanmasından sonra kazazedenin bakıma muhtaç halinin sürekli olup olmadığının, sürekli değilse bir başkasının bakımına ne kadar süreyle muhtaç kaldığı alanında uzman Adli Tıp Uzmanları tarafından tespit edilecektir.

Bakım süresi TRH 2010 yaşam tablosuna göre bakiye yaşam ömrü olarak hesaplanır.

Yukarıda açıkladığımız hususları dikkate aldığımızda bakım gideri tazminatını hesaplamak için şu şekilde bir formül oluşturabiliriz:

Örnek vermek gerekirse 2023 yılında geçirdiği bir trafik kazası sonucu %100 iş göremez ve bakıma muhtaç olan A için bakım gideri tazminatı hesaplayalım. A’nın kazada hiçbir kusuru olmadığını ve bakiye yaşam ömrünün 30 yıl olduğunu düşünelim:

Bakım Gideri Tazminatı = 13.414,50 TL (X) 30 YIL (X) 12 AY (X) (1-0) = 4.829.220 TL

Bakıcı Gideri Hangi Tarihteki Asgari Ücret ile Hesaplanır?

Bakım gideri tazminatı hesaplanırken kaza zamanı asgari ücret dikkate alınır. Ancak bu ücret bakıma muhtaçlık durumunun devam ettiği her yıl asgari ücret artış oranında arttırılır.

Bakıcı Gideri Hangi Teminattan Ödenir?

Bakım gideri trafik sigortası sağlık giderleri teminatından karşılanır. Trafik sigortasında yaralanma ve ölüm teminatı dışında ikinci bir teminat daha vardır. Sağlık giderleri teminatı adı altında karşılanan masraflar ;

• Bakım gideri
• SGK tarafından karşılayan masraflar
• Sağlık giderleri
• Geçici iş göremezlik

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2011/7758 E. 2012/6081 K. sayılı kararında bu konuda bir açıklama getirilmiştir. Karara göre bakım gideri tazminatı sigorta şirketlerinin ve Güvence Hesabının tedavi teminatları kapsamında, sigorta şirketleri ve Güvence Hesabı tarafından karşılanacaktır.

Bakıcı Gideri Tedavi Gideri Midir?

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2003/6318 E. 2004/1185 K. sayılı kararında bakıcı giderlerinin de tedavi giderleri arasında sayılacağı belirtmiştir. Karar metni şu şekildedir:

              “ Ayrıca yapılan bakıcı giderleri de tedavi giderleri arasındadır. Limitler dahilinde davalı trafik sigortacısı tedavi giderlerinden de sorumludur.”

Bakıcı gideri Yargıtay Kararları

Bakım gideri tazminatı birçok Yargıtay kararına konu olmaktadır. Birçok uyuşmazlık tazminatın nasıl belirleneceği konusunda çıkmaktadır.

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2018/3679 E. Sayılı kararında sürekli bakıma muhtaç olan bir kazazedenin kendisine ailesinin bakacağının göz önünde tutularak hakkaniyet indirimi yapılması sonrasında tazminatın belirleneceğini belirtmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 03.04.2013 Tarihli, 2012/4-1227 Esas Numaralı ve 2013/436 Sayılı Kararı ile ” .. yaralanmasına ilişkin rapor getirtilerek davacının kaç günde iyileşeceği ( tıbbi şifa süresi ) belirlenmeli, yaralanma derecesinin bakım gideri yapılmasını gerektirip gerektirmeyeceği tespit edilerek karar verilmesi gerekir. ” diyerek Adli Tıp tarafından düzenlenecek rapor ile kazazedenin geçici iş göremezlik süresi ile bu kaza nedeniyle bir başkasının bakımına muhtaç kalınıp kalınmadığının tespiti, bakıcıya muhtaç kalmış ise; bir başkasının bakımına ne kadar süre muhtaç olduğunun tespit edilmesi gerektiğine, tazminatın da tespit edilen süreler bakımından hesaplanması gerektiğine vurgu yaparak yerel mahkemenin direnme kararını bozmuştur. Gerçekten de meydana gelen gerek trafik gerek iş kazalarında kazazede kazadan hemen sonra bir başkasının bakımına muhtaç kalmaktadır. Ancak yaralanmanın ağırlığına göre bu süre kısalıp uzayabilmektedir. Kazazede bakıma muhtaçlık süresinin bitiminden sonra en azından ihtiyaçlarını kendi karşılayabilecek hale gelmektedir. Lakin çalışabilecek hale gelemediği ve tedavisi hala devam ettiği için geçici iş göremezlik hali çoğunlukla devam etmektedir. Bu durum bakım gideri tazminatı ile geçici iş göremezlik tazminatını birbirinden ayırmaktadır.

Bakici-Gideri-Yargitay-Karari İndir

Bakıcı Gideri Anayasa Mahkemesi Kararı

Konuya İlişkin olarak emsal nitelikte olan Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 21.4.2022 Tarihli, 2021/15255 Esas Numaralı, 2022/7709 Sayılı Kararı:

‘İhtilaf davacının geçici bakıcı gideri zararının, davalı tarafından düzenlenen ZMSS poliçesindeki “sakatlık teminatı” kapsamında mı yoksa “tedavi gideri teminatı” kapsamında mı olduğu ve davalının davadan önce ödediği 310.000,00 TL ile sorumluluğunun son bulup bulmadığı noktasında toplanmaktadır.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı gereği, ZMSS Genel Şartları’nın A.5-c maddesine göre bakıcı giderlerinin sürekli sakatlık teminatı kapsamında kabul edilmesinin mümkün olmadığı; sürekli bakım gideri zararının, AYM iptal kararı da dikkate alınarak Dairemizin önceki yerleşik uygulamaları gereği, tedavi giderleri teminatında yer aldığı hususları hep birlikte ele alındığında, İtiraz Hakem Heyeti tarafından yapılan değerlendirmenin doğru olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan hukuki ve maddi vakıalar karşısında; talebin geçici bakım giderine yönelik olduğu ve davaya konu edilen geçici bakım gideri zararının, poliçedeki tedavi giderleri teminatından karşılanması gerektiği dikkate alınmak suretiyle davacının kaza tarihinden sürekli sakatlık raporu alana kadar geçecek süredeki geçici bakım gideri talebi yönünden karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle, yazılı biçimde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir. 

SONUÇ: 

Yukarıda ( 1 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, ( 2 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA’ şeklindedir.

Bakıcı Gideri Hakkaniyet İndirimi Yapılır Mı?

Bakıcı gideri tazminatı hesaplanırken hakkaniyet indirimi yapılıp yapılmayacağı doktrinde tartışmalıdır. Yargıtay’ın kararlarında da birçok farklı görüş bulunmaktadır.

Yargıtay bazı kararlarında eğer kazazede evli ise eşi veya yakınları tarafından bakımı yapılıyorsa hakkaniyet indirimi yapılabileceği kabul edilmektedir.

Yargıtay, bazı kararlarında ise böyle bir aile içi dayanışmanın kazazedenin aleyhine yorumlanamayacağını belirterek hakkaniyet indirimi yapılamayacağını belirtmiştir.

Hakkaniyet indirimine emsal nitelikte olan kararlardan biri Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’ne aittir. 17.03.2015 Tarihli 2014/10436 Esas Numaralı, 2015/3237 sayılı karar:

“Zararlandırıcı olay sonucunda başkasının bakım ve yardımına muhtaç olunması nedeniyle maddi zarara dahil bulunan bakıcı ücretinin belirlenmesinde; bakıma muhtaç davacının aile birliği içinde kendisine baktırmada şayet evli ise eşinin yardımından yararlanmasının Medeni Kanunun 185. maddesinde öngörülen yardım yükümünün bulunması ve yine başkasının bakımına muhtaç davacının her halde gelirinden bakım için bir miktar pay ayırması gerekeceğine ilişkin olgular göz önünde tutulmalı ve hesap edilen bakıcı zararından 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 51-52 maddeleri uyarınca bir miktar indirim yapılmalıdır” şeklindedir.

İlgili İçerik: Hatır Taşıması

İş Kazası Bakıcı Gideri

İş kazası geçiren bir işçi sürekli bakıma muhtaç hale gelmiş ise sürekli iş göremezlik tazminatından ayrıca bakıcı gideri tazminatı da talep edebilecektir. Kazazedenin bakıma muhtaçlığı sürekli değilse, bakıma muhtaç olduğu sürenin tespiti ile tespit edilen sürede ödenmesi gerekli bakıcı ücreti talep edilebilir.

İş kazası bakıcı giderlerinin hesaplanmasında işçinin aldığı ücret, kusur oranı, yaşam ömrü gibi kıstaslar dikkate alınır.

Trafik sigortası bakıcı giderleri ile iş kazası bakıcı giderleri arasındaki tek fark tazminatın talep edileceği taraftır.

Bakıcı Gideri İspat

Bakıcı gideri ispat yükü, bakıma muhtaç kazazedenin üzerindedir. Bakıcı tazminatı talebi yapan mağdur ödeme alabilmek için durumunu belgelemelidir. Bakım gideri ispatı:

• Sağlık kurulu raporu
• Trafik kazası adli tıp raporu
• Trafik kazası heyet raporu

İle tespit edilmelidir.

Bakım Gideri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Bakıcı Gideri Brüt Mü Net Mi?

Bakım gideri hesaplanırken brüt üzerinden belirlenir. Yargıtay 4. hukuk dairesinin verdiği kararlar bu yöndedir. Bu hesaplama, kazazedenin sürekli bakıcıya ihtiyaç duyması durumunda ortaya çıkan tüm maliyetleri kapsar.

Bakıcı Gideri Belirsiz Alacak Mıdır?

Bakıcı gideri belirsiz alacak kapsamına girer, çünkü zarar görenin ihtiyaç duyacağı bakıcı hizmetinin süresi ve kapsamı olayın özelliklerine göre değişebilir. Bu sebeple mahkemeler, bilirkişi raporlarına dayanarak kesin miktarı belirler.

KAYNAKÇA

http://www.tazminathukuku.com/yargitay-kararlari/bakici-giderleri-tedavi-giderleri-kapsamindadir.htm

http://www.tazminathukuku.com/yargitay-kararlari/bakici-giderleri-tedavi-giderleri-kapsamindadir.htm