Emniyet Polis Disiplin Tüzüğü, EGM İdari Soruşturma, Disiplin Cezasına İtiraz

Polis Disiplin Mevzuatı; polis memurunun haklarını, sorumluluklarını, görevlerini yerine getirirken uymaları gereken kuralları ve standartları belirlemektedir. Aynı zamanda, kuralların ve standartların ihlal edilmesi durumunda uygulanacak disiplin yaptırımlarını da içermektedir. Mevzuat içeriklerinden dolayı; polis teşkilatının etkin, verimli ve adil bir şekilde işlemesini sağlamak için aktif bir rol oynamaktadır.

Polis Disiplin Mevzuatı

682 sayılı OHAL KHK’sı ile Türkiye Cumhuriyeti’nde silahlı olarak genel kolluk görevi icra eden Emniyet, Jandarma ve Sahil Güvenlik teşkilatı personelinin tâbi olacağı disiplin hukuku yeniden düzenlenmiştir. Bu OHAL KHK’sı ile Emniyet, Jandarma ve Sahil Güvenlik teşkilatı personellerinin disiplin mevzuatı tek çatı altında toplanmıştır. Daha sonra 682 sayılı OHAL KHK’sı yasalaşarak 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun olarak yürürlüğe girmiştir. Bu disiplin hükümlerine Emniyet, Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olan diğer personeller de dahildir.

Polis Disiplin Kanunu

Polis Disiplin Kanunu olarak bilinen esasen; 682 sayılı OHAL KHK’sı yasalaşması sonucu ortaya çıkan 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’u ifade etmektedir.

Polis Disiplin Suçları ve Cezaları

Polis disiplin suçu; memurun görevini yerine getirirken gerçekleştirmiş olduğu kusurlu eylemdir. Polis disiplin kanunu incelendiğinde düzenlenen fiillere nitelik ve ağırlıkları itibariyle benzerlik gösteren fiillerin cezalandırılacağı düzenlenmiştir.

Polis disiplin Cezaları; memurun mesleki hayatında ve görevlerinde gerçekleştirdiği kusurlu eylemlerinin karşılığında uygulanan yaptırımlardır. Disiplin cezası ile güdülen amaç; disiplin suçu işleyen kişinin görevli olduğu kurumun çalışma düzenini bozması sebebiyle  ilerisi için uyarıcı etkide bulunmaktır.

Personellere verilecek disiplin cezaları 7068 sayılı Kanunun 7. maddesine göre;

• Uyarma cezası
• Kınama cezası
• Aylıktan kesme cezası
• Kısa süreli durdurma
• Uzun süreli durdurma
• Meslekten çıkarma
• Devlet memurluğundan çıkarma

7068 sayılı Kanun’un 8. maddesinde ise polis disiplin cezasını gerektiren eylemler ile bu eylemlere karşılık verilecek cezalar ayrıntılı bir şekilde sayılmış olup fiilin ağırlığına göre cezanın ağırlığı da değişmektedir. Disiplin cezası gerektiren ve bu eylemlere karşılık verilecek cezaları buradan inceleyebilirsiniz.

Polis Disiplin Cezaları 2024

7068 sayılı Kanuna göre polis disiplin cezaları sayma usulü ile belirlenerek “ uyarma, kınama, aylıktan kesme, kısa süreli durdurma, uzun süreli durdurma, meslekten çıkarma ve devlet memurluğundan çıkarma” olarak 7 farklı şekilde düzenlenmiştir.

• Uyarma cezası: Personele görevinin icrasında veya hal ve hareketlerinde daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
• Kınama cezası: Personele görevinin icrasında veya hal ve hareketlerinde kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
• Aylıktan kesme cezası: Disiplin cezası verilen personelin, fiilin ağırlık derecesine göre zam ve tazminatlar hariç brüt aylığından onbeş günlüğe kadar kesinti yapılmasıdır. Ceza, aylığı tahakkuk ettiren birimce personelin aylığından kesilmek suretiyle yerine getirilir. Aylıktan kesme tam Türk Lirası üzerinden yapılır ve kuruşlar dikkate alınmaz.
• Kısa süreli durdurma: Personelin bulunduğu kademede ilerlemesinin dört, altı veya on ay süre ile durdurulmasıdır.
• Uzun süreli durdurma: Personelin bulunduğu kademede ilerlemesinin oniki, onaltı, yirmi veya yirmi dört ay süre ile durdurulmasıdır.
• Meslekten çıkarma: Personelin emniyet, jandarma ve sahil güvenlik teşkilatlarında bir daha çalıştırılmamak üzere meslekten çıkarılmasıdır.
• Devlet memurluğundan çıkarma: Personelin bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarılmasıdır.

Disiplinsizlik teşkil eden eylemlerin haksızlık durumuna göre hafif olandan ağır olana doğru olacak şekilde manevi, mali ve tasfiye edici nitelikte disiplin cezaları öngörülmüştür. Bu şekilde kademeli öngörülmesine rağmen 7068 sayılı Kanun’un 12’nci maddesi “disiplin ceza puanı” sistemini getirmiş ve tüm disiplin ceza türlerinin belli sayıda ve sürede uygulanması halinde ilgili kamu görevlisinin disiplinsizliği alışkanlık haline getirdiği kabul edilerek meslekten çıkarma cezasının verilebileceğini düzenlemiştir. Yani bu durumda esasen tüm disiplin cezaları tasfiye edici bir nitelik kazanmıştır.

Polis Disiplin Cezalarına Karşı Nasıl İtiraz Edilir?

Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezalarına karşı, bir üst disiplin amirine yazılı olarak yapılacak bir başvuru ile cezanın tebliğ edilmesinden itibaren 10 gün içinde itiraz edilebilir. Ancak; vali, Emniyet Genel Müdürü Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının doğrudan verdikleri disiplin cezalarına karşı Bakanlık Yüksek Disiplin Kuruluna itiraz edilir. İtiraz neticesinde Kurul tarafından verilen karar kesindir. Kaymakam tarafından doğrudan verilen cezalara karşı ise itiraz valiye yapılır.

Yapılan itiraz yetkili mercii tarafından 30 gün içinde karara bağlanır. İtiraz haklı görülürse ceza hafifletilebilir veya tamamen kaldırılabilir. İtiraz haklı görünmez ise itiraz ret olur. Kararın itiraz edene tebliği ile karar kesinleşir. Şunu da belirtelim ki; itiraz üzerine önceki cezadan daha ağır bir ceza verilemez.

Cezanın tebliğ edilmesinden itibaren 10 gün içinde itiraz yapılmazsa ceza kesinleşir.

Bakan ile disiplin kurullarının verdiği disiplin cezalarına karşı ise ancak idari yargı yoluna başvurulabilir.

Polis Disiplin Cezalarına Karşı İtiraz Dilekçe PDF Örneği İndirmek için Tıklayınız.

Polis Disiplin Cezalarına Karşı İtiraz Dilekçe WORD Örneği İndirmek için Tıklayınız.

Polis Disiplin Ceza Puanları

7068 sayılı Kanun’un “Disiplin ceza puanına bağlı olarak meslekten çıkarma cezası verilmesi” başlıklı 12’nci maddesi Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli için kanunun ekli (1) sayılı çizelgede gösterildiği şekilde ceza puanlarının hesaplanması gerektiğini ifade etmiştir. Çizelgeye göre ceza puanları;

Polis Disiplin Cezası İptal Davası

Bakan ile disiplin kurullarının verdiği polis disiplin cezalarına karşı ve yukarıda bahsettiğimiz itiraz işlemleri neticesinde kesinleşen disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilir. Disiplin kurulu tarafından verilen disiplin cezasının veya itiraz işlemleri neticesinde verilen kararın kendisine tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde iptal davası açılmalıdır.

7068 sayılı Kanun’un 32’nci maddesi de bu yönde getirdiği düzenleme ile kesinleşen polis disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabileceğini belirtmiştir. Yine devamında da dava açma süresinin kesinleşen cezanın personele tebliğinden itibaren başlayacağını belirtmiştir.

Polis disiplin cezası iptal davalarında görevli mahkeme idare mahkemeleridir.

Yetkili mahkeme ise; ilgilinin görev yaptığı yer idare mahkemesidir. Meslekten çıkarma veya devlet memurluğundan çıkarma cezalarında ilgilinin son görev yaptığı yer idare mahkemesi yetkilidir.

Burada şunu da belirtelim ki iptal davası açabilmek için önce itiraz yoluna başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Disiplin cezası itiraz yoluna başvurmadan da kesinleşmiş olabilir.

EGM Disiplin Yönetmeliği

Emniyet teşkilatının polis disiplin işlemlerine ilişkin olarak 7068 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce esasen 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu uyarınca çıkarılan Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü uygulanmaktaydı. Ancak 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un yürürlüğe girmesiyle artık Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün bir anlamı kalmamıştır. Sadece; 7068 sayılı Kanun’un öncesini ilgilendirip devam eden davalar bakımından uygulama alanı bulmaya devam etmektedir.

Yine EGM Disiplin Yönetmeliği denilince de 7068 sayılı Kanun’a dayanarak çıkarılacak yönetmelik akla gelmelidir. Ancak; günümüz itibari ile bu yönde çıkarılmış bir yönetmelik henüz bulunmamaktadır.

Meslekten Çıkarma Cezası 7068

Meslekten çıkarma; personelin emniyet, jandarma ve sahil güvenlik teşkilatlarında bir daha çalıştırılmamak üzere meslekten çıkartılmasıdır. Emniyet, Jandarma ve Sahil Güvenlik teşkilatları için öngörülen meslekten çıkarma cezası ile esasen devlet memurluğundan çıkarma ve böylece Anayasal bir hak olan kamu görevine girme hakkının kullanılamaması neticesini doğuracak kadar ağır nitelikteki disiplinsizlikler için öngörülmüştür. Yani; meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılan kişinin artık kamu yararına uygun olmadığı, kolluk görevlisi sıfatını taşıyamayacağı kanaatiyle kolluk teşkilatı içinde artık yer almaması hedeflenmektedir.

Ayrıca; meslekten çıkarma cezası ile ilgili kurumun iç düzeninin muhafaza edilmesi, iç düzenin sağlanması da hedeflenmektedir. Zira; kendi iç düzenini sağlayamayan bir idarenin kamu düzenini de sağlayamayacağı düşünülmektedir.

Bu sebeplerle; meslekten çıkarma disiplin cezası ile memurun çalıştığı kurumla ilişkisi kural olarak kalıcı ve kesin bir şekilde kesilmesi sağlanmaktadır. Meslekten çıkarma cezası alan kişi kural olarak sadece af yasası veya yargı kararı ile mesleğine dönebilmektedir.

Meslekten çıkarma cezasının idareye yararı bulunmakla beraber zararları bulunmaktadır. İdare tarafından memurun gereken donanıma ulaşması, iş konusunda yetiştirilmesi amacıyla bir hayli harcama yapılmakta ve memurun yetiştirilmesi için uzun bir zaman dilimi gerekmektedir. Bunlar ve benzeri zararlar düşünüldüğünde gerçekleşen disiplinsizliklerin cezasın bırakılmaması kesin olmakla beraber disiplin cezaları verilirken idari yaptırımlar en son verilmesi gereken yollar olarak görülmelidir.

Meslekten çıkarma cezası verilirken de personelin aldığı ikaz ve disiplin cezalarına rağmen durumunu düzeltme yönünde çaba harcamadığı, dolayısıyla konumu itibarıyla kamu ve kolluk görevlisi olma niteliğini yitirdiği, bu bağlamda kamu hizmetinde istihdamının kamu yararına açıkça aykırılık oluşturacağı kesin olarak anlaşıldıktan sonra ve en son çare olarak bu yola başvurulmalıdır.

İlgili kanunun tümüne ulaşabilmek için bırakacağımız linki kullanabilirsiniz.

https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.7068.pdf

Polislikten İhraç Sebepleri – Polisin Meslekten Atılma Nedenleri

Polislikten ihraç edilirken memurun eyleminden önce öngörülmüş birtakım disiplinsizlikleri işlemesi ve bunun yapılacak araştırma neticesi kesin olarak tespit edilmesi gerekmektedir. Meslekten atılmayı gerektiren bu disiplinsizlikleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak veya personel arasında bu yolda ayrım yapıcı tutum ve davranışlarda bulunmak.
• Göreve çıkılmaması için propaganda yapmak, kışkırtmak, zorlamak, karar alınmasını sağlamak, alınan bu karara katılmak veya karar uyarınca göreve çıkmamak.
• Amir ya da üstlerinin icraatına karşı çıkmak ve bu hareketi toplu hale dönüştürerek görev yapılmasını ya da göreve çıkılmasını engellemek, buna katılmak, katılmaya tahrik ya da teşvik etmek.
• Yetkisini veya nüfuzunu kendisine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla ya da kin ve dostluk gibi nedenlerle kötüye kullanmak.
• Hizmetle ilgili her türlü dosya, kayıt, resmi evrak veya belgeyi ya da örneklerini yetkisiz kişilere vermek, verilmesini emretmek, verilmesine göz yummak.
• Gizli tutulması zorunlu olan ve görev ile ilgili bulunan bilgi ve belgeleri görevli veya yetkili olmayan kişilere açıklamak.
• Muhafazası veya sevkiyle görevli olduğu şüpheli, sanık, tutuklu veya hükümlünün kaçmasına bilerek ve isteyerek imkân vermek.
• Bilerek ve isteyerek suç kanıtlarını yok etmek veya bunların yok olmasına neden olmak, kanıtları silmek, gizlemek, değiştirmek, bozmak veya bu fiillere yardımcı olmak.
• Devlet malı araç, gereç, hayvan, silah, mermi ve mühimmatı satmak veya mal edinmek, personel kimlik kartını, araç, gereç, hayvan, silah ve mühimmatı başkalarının kullanımına vermek.
• Kasıtlı olarak gerçek dışı rapor vermek veya tutanak düzenleyip imza etmek veya ettirmek.
• Görev sırasında yardım isteyen güvenlik görevlilerine haklı bir neden yokken yardımdan kaçınmak veya bildiği ya da gördüğü bir suçun izlenmesi ve suçlunun yakalanması için gerekli girişimde bulunmamak.
• Mesleğin saygınlığını zedeleyecek şekilde uygunsuz yerlere gitmek.
• Görev mahallinde veya görevli bulunduğu sırada alkollü içki içmek veya içilmesine göz yummak.
• Göreve sarhoş veya alkollü içki içtiği belli olacak biçimde gelmek.
• Resmi kıyafetle umuma açık yerlerde alkollü içki içmek veya resmi kıyafetli olarak gizlenemeyecek derecede sarhoş görünmek.
• Uyuşturucu maddeleri yapmak veya kullanmak, bunların yapılmasına, kullanılmasına, saklanmasına, nakledilmesine, yakalanacağı sırada ortadan kaldırılmasına, satılmasına veya satın alınmasına aracı olmak, kullanılmasını kolaylaştırmak ya da özendirmek.
• Kumar oynamak veya oynatmak, kumar oynatanlarla ilişki kurmak.
• Kaçakçılık yapmak veya kaçakçılarla ilişki kurmak.
• Geliri ile uygun sayılmayacak biçimde yaşadığı ve aşırı harcamada bulunduğu kanıtlanmış olmak ve bunun haklı kaynağını gösterememek.
• 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile öngörülen grev yasağı kapsamına giren eylemlerde bulunmak
• Devlet memurları tarafından yapılamayacağı 657 sayılı Kanunda belirtilen kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.
• Siyasi partilerin yararına veya zararına çalışmak ya da siyasal eylemlerde bulunmak, görevli olmaksızın siyasal amaçla yapılacak açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine katılmak.
• İffetsizliği bilinen veya anlaşılmış olan bir kimse ile bilerek evlenmek ya da evlilik bağını devam ettirmek veya böyle bir kimseyi yanında bulundurmak ya da nikahsız olarak devamlı surette yaşamakta ısrar etmek.
• Kanuna aykırı olarak sendikalara üye olmak, sendikaların veya üyesi bulunmadıkları derneklerin yapacakları bilimsel, kültürel ve teknik nitelik taşımayan açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine görevli olmaksızın katılmak, açık yer toplantı ve gösteri yürüyüşlerine resmi kıyafetli veya silahlı olarak katılmak ya da üyesi bulundukları derneklerin tüzüklerinde belirtilen amaçları dışındaki çalışmalarını veya bu nitelikteki toplantı ya da gösteri yürüyüşlerini düzenlemek veya bunlara katılmak.
• Görevde kullanılan telsiz, telefon haberleşmesini veya kurum içi iletişim sistemlerini kasıtlı olarak engellemek.
• Mesleğin onur ve saygınlığını zedeleyici veya amir ya da üstlerinin eylem ve işlemlerini olumsuz yönde eleştirici nitelikte tek başına veya topluca bildiri dağıtmak ya da basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları ve diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna yönelik bilgi, yazı ve demeç vermek.
• Amir ya da üste karşı itaatsizliğe, mukavemete ya da fiilen taarruza tahrik ya da teşvik etmek
• Menşei belli olmayan, bulundurulması ve taşınması yasak olan her çeşit silah, mühimmat ve benzerlerini bulundurmak.
• Hukuka aykırı olarak kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek, kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini ifşa etmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın kaydetmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verileri ifşa etmek, kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal etmek, kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa etmek, kişisel verileri kaydetmek, kişisel verileri bir başkasına vermek, yaymak veya ele geçirmek, kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olduğu halde bu görevini kasıtlı olarak yerine getirmemek, gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla suç delillerini yok etmek, silmek, gizlemek, değiştirmek veya bozmak, sayılan fiilleri emir vererek yaptırmak.
• Yetkili olmadığı halde hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapmak, bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşmak veya yayın yoluyla duyurmak, log kayıtlarını değiştirmek veya silmek.
• Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşmak ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına vermek.
• Bir kimseyle gayri tabii mukarenette bulunmak yahut bu fiili kendisine rızasıyla yaptırmak.
• Görevine, sosyal ve aile yaşantısına zarar verecek derecede menfaatine, içkiye, kumara ve benzeri kötü alışkanlıklara düşkün olmak.
• Üstlerine, aynı rütbedeki meslektaşları ile diğer mesai arkadaşlarına fiili tecavüzde bulunmak.
• Görevde kullanılan telsiz haberleşme araçlarıyla amir ya da üstleri hakkında olumsuz yönde eleştirici nitelikte konuşmalar yapmak.
• Dernek kurmak ya da spor dernekleri dışındaki derneklere üye olmak.
• Vakıf kurmak veya Bakanlıkça belirlenmiş vakıflardan başka vakıfların organlarında görev almak.
• Fuhşa teşvik eden, bunun yolunu kolaylaştıran ya da fuhuş için aracılık eden veya yer temin eden kişilerle bilerek ilişki kurmak.

Kaynakça

[1] Mücahit Küçük, Çolpan. “Kanunilik İlkesinin Memur Disiplin Hukukunda Uygulanabilirliği.” Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, no. 2, 2021, ss. 129-174.

[2] Karadeniz, Yusuf. “Jandarma Genel Komutanlığı özelinde 7068 sayılı genel kolluk disiplin hükümleri hakkında kanun hükmünde kararnamenin kabul edilmesi dair kanun’un usul ilkeleri çerçevesinde incelenmesi.“ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2020,

[3] Karadeniz, Yusuf. “Jandarma Teşkilatı Özelinde Ceza Hukuku Genel Hükümleri ile Ceza Muhakemesi Hukuku Kurallarının Kolluk Disiplin Hukukunda Uygulanabilirliği.” Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12. cilt, no. 1, 2022, ss. 251-298.

[4] Esendemir, Ferit Deniz. “682 sayılı genel kolluk disiplin hükümleri hakkında kanun hükmünde kararname çerçevesinde meslekten çıkarma disiplin cezası.“ Çağ Üniversitesi, 2018,