Kan Parası Nedir?

Kan Parası; Dünyanın neresinde olursanız olun, insanlık adına kabul edilen en temel hak; Yaşama Hakkı’dır. Yeryüzünde her insanın, hatta her canlının yaşama hakkı vardır. Bu hakkın hukuka aykırı biçimde, kasten ya da taksirle bireyin elinden alınması suç olmakla birlikte, bir insanı haksız ve hukuka aykırı biçimde öldüren, ya da ölümüne sebebiyet veren kişiler; toplum ve devlet karşısında ‘suçlu’ olarak cezalandırılırlar.

Kan parası, halk arasında destekten yoksun kalma tazminatı olarak da bilinen, bir kişinin kusurlu bir eylem sonucu ölmesi halinde, ölenin yakınlarının maddi kayıplarını tazmin etmek amacıyla faile ödettiği paradır.

Kan parası, Türk Borçlar Kanunu’nun 53. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre, ölenin ölümünden dolayı desteğinden yoksun kalan kişiler, bu yüzden uğradıkları kayıpların tazminini isteyebilirler. Bu tazminat, ölenin kazancına, yaşına, mesleğine ve geride kalanların ihtiyaçlarına göre belirlenir.

Kan parasının amacı, ölen kişinin yakınlarının maddi kayıplarını telafi etmek ve onların geçimini sağlamaktır. Kan parası, miras hukuku kapsamında yer alan bir hak değildir. Miras, ölen kişinin tüm malvarlığını kapsar ve kanuni mirasçılara geçer. Kan parası ise sadece ölenin ölümünden dolayı desteğinden yoksun kalan kişilere ödenen tazminattır.

Kan parasının kimlere ödendiği:

• Ölenin eşi
• Ölenin bakmakla yükümlü olduğu çocukları
• Ölenin anne ve babası
• Ölenin kardeşleri (belirli şartlarda)
  

Kan parası ile ilgili yasal düzenlemeler:

Türk Borçlar Kanunu’nun 49. ve 53. maddesi
Borçlar Kanunu’nun Uygulama Tüzüğü’nün 103. maddesi

Kan Parasının Hukuki Dayanağı Nedir? (Trafik Kazası, İş Kazası, Cinayet)

Kan parası, insanın haksız ve hukuka aykırı biçimde öldürülen kişinin ailesine ödenen paraya halk arasında verilen isimdir.

İnsanın hatta her canlının en temel haklarından birisi yaşama hakkıdır. Bu hakkın hukuka aykırı bir biçimde, kasten ya da taksirle bireyin elinden alınması suç teşkil etmektedir. Toplum ve devlet karşısında bir insanı öldüren kişi suçludur ve cezalandırılması gerekmektedir. Dayanağını 6098 saylı Türk Borçlar Kanunun 53/3. Maddesinden almaktadır. Bu hüküm gereğince “ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplardır.” Ve tazminat gerektirir.

Toplumların yönetim ve adalet sistemlerine göre; suçlunun hayatına, haklarına ya da özgürlüğüne getirilen kısıtlamalarla verilen ceza türleri gibi mal varlığına verilen cezalar da vardır ki; bunlardan biri de ‘Ölüm Parası’ dır.

Bilinmelidir ki; Türk Hukuk sisteminde ‘Ölüm Parası’ adı altında bir Tazminat cezası yoktur. Halk dilinde ‘Ölüm Parası’ olarak anılan bu tazminat, dava yolu ile, suçlu kişiden, ‘Destekten Yoksun Kalma Tazminatı’ olarak alınır. Kısaca ‘Ölüm Parası’; ölüm zararını karşılamak adına, isteyerek ya da istemeyerek, birini öldüren ya da ölümüne sebebiyet veren kişiden alınan Tazminat ‘tır.

Kan Parası Hesaplama Nasıl Yapılır?

Kan parası hesaplama; bir başka ifade ile destekten yoksun kalma tazminatı hesaplama olarak da adlandırılır. Kişinin ölümden önce kimlere, ne kadar destekte bulunduğu göz önünde tutularak, yaşama sürecinin devam ediyor olması halinde ne kadar destekte bulunacağı, ortalama yaşam süresi, elde ettiği geliri ve bu gelirin dağılımı gibi faktörlerin şekil vermesi ile varsayılan hak ediş olarak sonuçlanır. Tüm bunlara göre elde edilen sonuç, ‘Ölüm Parası’ dediğimiz ‘Destekten Yoksun Kalma Tazminatı’ olarak ölüm mağdurlarına hak kabul edilir. Hesaplama yapılırken uzman bilirkişiler aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurur.

• Ölen kişinin yaşı,
• Maaşı,
• Olaydaki kusur dağılımı
• Geride kalanların yaşları
• Destek oranları

Diyet parası hesaplamada belirleyicidir. İş kazalarında SGK’nın maaş bağlayıp bağlamadığı alınacak tazminat miktarını etkilemektedir.

Kan parasının hesaplanmasında, ölen kişinin geliri, yaş faktörü, kusur oranı ve diğer etkenler dikkate alınır. Örneğin, ölen kişinin kazadaki kusur oranı %20, yaşının 30 ve maaşının 4 bin TL olduğunu düşünelim. Tazminat hesaplamasında, 4 bin TL maaştan kusur oranı düşülür ve çıkan miktar oran ile çarpılır. Sonuç olarak, 4.000 – (%20 kusur oranı) = 3.200 TL. 3.200 × 50/100 = 1.600 TL aylık kan parası tutarıdır.

2024 Kan Parası Ne Kadar?

Borçlar kanunumuzun maddi tazminatı düzenlediği 45. maddesine göre, “Bir adam öldüğü takdirde zarar ve ziyan, bilhassa defin masraflarını da ihtiva eder. Ölüm, derhal vuku bulmamış ise zarar ve ziyan tedavi masraflarını ve çalışmağa muktedir olamamaktan mütevellit zararı ihtiva eder. Ölüm neticesi olarak diğer kimseler ölen kişinin yardımından mahrum kaldıkları takdirde, onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir” şeklindedir.

Trafik kazası kaynaklı ölüm durumlarında sigorta şirketinin sorumlu olduğu tazminat 2024 yılında kişi başı 1 milyon 800 bin TL’dir.

Kan Parası Ödenmezse Ne Olur?

Tazminata hükmedilen durumlarda sorumlu taraf bu tutarı ödemeye yanaşmıyorsa yine hukuk yolu ile bu tazminatınızı almak mümkün. İcra takipleri açılır, ve borçlu tarafın evi, aracı ve maaşı varsa buralara da haciz işlemi başlatılır. Hukuk yolu ile paranızı alamıyorsanız bunun ikinci alternatifi yoktur. Ödenmeyen tazminatlar için hapis işlemi de uygulanmaz.

Kan Parası Kimlere Verilir?

Ölenin yardımından faydalananlar yoksun kaldığı faydayı ölüme sebebiyet veren sorumlusundan isteyebilir. Buna hukuki olarak “destekten yoksun kalma tazminatı” denir. Halk arasında ise kan parası, ölüm parası, diyet borcu olarak da adlandırılmaktadır. Türk hukuk sisteminde, ölümüne sebebiyet verilen kişinin yakınlarının sosyal ve ekonomik zararına karşılık tanımış olduğu kan parası yasal bir haktır.

Ölüm Parası (Destekten Yoksun Kalma Tazminatı) adından da anlaşıldığı üzere haksız veya adalete aykırı biçimde öldürülen kişinin, ölümünden önce, destek verdiği kişilerce hak kabul edilir. İnsanların birilerine destek veya yardımcı olması için nasıl ki kan bağına, aynı soy isme ihtiyacı yok ise ‘Ölüm Parası’ hakkına sahip olmak için de tüm bunlara ihtiyaç yoktur.

Haksız veya adalete aykırı biçimde öldürülen biri, yaşamında ailesi dışında kimlere destek veriyor ise, kişiler haklarını, aldıkları desteğin belgelerini mahkemeye sunabilir, ölümden sonra alamayacakları bu desteği, zararlarını karşılamak adına, ölümden sorumlu tutulan kişi ya da kişilerden ‘Ölüm Parası’ olarak talep edebilir.

Kan Parası Davası Kime Karşı Açılır?

Kişinin ölümüne sebebiyet veren kişiye açılabileceği gibi trafik kazalarında araç sahibi de davanın tarafı olabilmektedir. Maddi tazminattan sigorta şirketi sorumludur. Her yılın teminat limitleri dahilinde sigorta zararları karşılar. Ancak arta kalan zararlar için araç sürücüsü ve işletenine gidilebilir. Kazaya sebebiyet veren taraf manevi tazminattan sorumludur.

Burada sigortanın türü önemlidir. Çünkü talep edilecek zarar bu hususa göre değişmektedir. Mesela İhtiyari Mesuliyet sigortası ile Zorunlu Mesuliyet Sigortalarının kapsamları farklı olduğu gibi Ferdi Kaza Sigortası,  Zorunlu Ferdi Koltuk Sigortası da farklı zararları karşılamaktadır.

Dava BK. Md. 45. gereği açılan maddi destekten yoksun kalma tazminatının tahsili istemine ilişkin olup, Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarına göre, desteğin ölüm tarihindeki gelir durumunun davacı tarafça kanıtlanması gerekir. Bunun kanıtlanmaması halinde ise maddi destek tazminatının hesabında asgari ücretin esas alınacağı kabul edilmektedir ( Yargıtay 11. Hukuk Dairesi – 2003 / 5599 Karar

Buradan anlaşılacağı üzere kişinin ölümünden önce kimlere ne kadar destekte bulunduğu göz önünde tutularak, yaşam süresinin devam ediyor olması halinde ne kadar destekte bulunacağı, ortalama yaşam süresi, elde ettiği geliri ve bu gelirin dağılımı gibi faktörlerin şekil vermesi ile varsayılan hak ediş olarak sonuçlandırılır. Tüm bunlara göre elde edilen sonuç “ ölüm parası” dediğimiz destekten yoksun kalma tazminatı olarak ölüm mağdurlarına ödenir.

Günümüzde sıklıkla karşılaşılan ve bir kısmı ölümle sonuçlanan trafik ve iş kazaları sonucunda destekten yoksun kalma tazminatı (ölüm parası tazminatı) talebiyle birçok dava açılmaktadır. Bu tazminat talebi zarar gören kişilerin haklarından doğmakta olup maddi bir tazminattır. Ancak bu tazminat talebini nafaka alacağı gibi söz konusu kişinin miras, kan bağı ve diğer yakınlık ilişkileri gibi değerlendirmemek gerekir.

Destekten yoksun kalma davası ile davacı kendisine yardım eden kimsenin gelirinden ve yardımından yoksun kalmaları sebebiyle halele uğratılan menfaatleri oranında uğradıkları zararın giderilmesini istemekten öteye gidemez.

Trafik kazası sonucu ölümlerde maddi tazminatla birlikte kişinin ölümüne sebebiyet veren kişiler diyet parası davası için manevi tazminatta açılabilir. Her ne kadar manevi tazminat elem ve kederi hafifletmese de hak sahiplerinin sorumlu tarafa yöneltmesi gereken bir dava türüdür.

Kan Parası Davasında Neler Talep Edilebilir?

Trafik kazalarında meydana gelen zararlar maddi olabileceği gibi manevi zararlar da söz konusudur. Bu kazalarda ortaya çıkan maddi ve manevi zararların yanında zarar gören kişinin tedavisinden kaynaklanan veya ölüm halinde defin masraflarını da talep edilebilir. Hatta araçta meydana gelen zararların yanında araçta bulunan eşyanın uğradığı zararın da tazmini mümkündür.

Trafik Kazalarında Kan Parası

Trafik kazalarında ‘Ölüm Parası’ hatalı sürücüden talep edileceği gibi, hatalı sürücünün kullandığı aracın sigorta şirketinden de talep edilebilir. Sigorta şirketleri, Zorunlu Araç Sigortası sözleşmelerinde belirttikleri üzere; olası kaza durumlarında maddi ve bedeni zararları karşılamakla yükümlüdür. Talebiniz doğrultusunda sonuca ulaşmanız daha hızlı olmakla beraber, sürecinizi olumlu ya da olumsuz etkileyecek birçok faktör bulunmaktadır.

Sigorta şirketlerine gerekli evraklar ve hazırladığınız dilekçeniz ile birlikte tazminat başvurunuzu yapabilirsiniz. Ancak; bilmelisiniz ki, hakkınız olanı alma yolunda karşınıza çıkacak prosedürler, sürecinizi oldukça zorlayacak ve hakkınız olandan çok daha az olan rakamlara götürecektir. Trafik kazalarında ölüm parası talep etmeden önce trafik kazası tazminat hesaplama yaptırmanızı tavsiye ederiz.

Otobüs kazası tazminatı kan parası; Otobüs kazalarında meydana gelen ölümlerde tazminat talebi öncelikle sigorta şirketine yöneltilir. Sigorta şirketinden para almak için diyet parası evraklarını tamamlayıp başvuru yapmak gerekir. Manevi tazminat için ise otobüs firmasına kan parası davası açılmalıdır.

Motosiklet Kazası Tazminatı Kan Parası; Motosiklet kazalarında meydana gelen ölümler diğer kazalara oranla daha karmaşık olabiliyor. Tek taraflı kazalarda ölüm parası için yolcu konumundaki kişiler talepte bulunabilirler. Çift taraflı motor kazalarında ise kusur durumu değerlendirilmektedir.

Ölümlü Trafik Kazaları

‘Ölüm Parası’, haksız ve adalete aykırı olarak öldürülen kişinin aile ve yakınlarına, ölümün verdiği zararı karşılamak adına, suçlu kişiden alınan tazminattır. Öyleyse bu tazminatın mahkemelerce hak sayıldığını da söyleyebiliriz.

Haksız veya adalete aykırı şekilde öldürülen kişi yakınlarının, Maddi ve Manevi Tazminat Haklarının kime, neye göre ne kadar olduğunu mahkeme aktüer olarak hesaplar. Aktüer hesaplama doğrultusunda, ölen kişinin yaşı, maddi geliri, sorumlu olup, destek verdiği aile fertleri baz alınır.

2024 Trafik Kazası Kan Parası Sigorta Teminat Limiti

Trafik Sigortası Kan Parası Öder Mi?

Destekten yoksun kalma tazminatının yasal dayanağını oluşturan Borçlar Kanunu 53/3. Maddesine göre destekten yoksun kalanların tazminat hakkını doğuran ölüm olayından önceki sosyal ve ekonomik yaşayış düzeylerini, ölümden sonrası içinde aynı düzeyde tutabilmek amacıyla muhtaç oldukları paranın alınması amacını gütmektedir.

Sigorta şirketi maddi hasarlardan sorumludur. Trafik sigortası, kasko, iş yeri sigortası, ferdi kaza sigortası, hayat sigortası gibi sigorta türlerinde ölüm tazminatı başlıkları var ise sigorta şirketi bu tazminatları ödemek ile yükümlüdür.

Sigortanın mesul olduğu durumlarda maddi tazminat ödemesi yapılır. Sigortanın poliçe türene göre şirketin sorumlu olduğu miktar ölüm parası talebi olursa. Şirket bünyesinde bulanan uzmanlar tarafından hesaplama yapılarak ödeme noktasına harekete  geçilir.

Trafik sigortasının yıllara göre her yıl düzenlemesi yapılmaktadır. 2022 yılında trafik sigortasının ölüm durumunda ödediği üst limit 500 bin TL’dir. 7. ayda bu limit 1 milyon TL olarak güncellenmiştir.

Her geçen yıl kaza başına ölüm tazminat limitlerini güncelleyen sigorta firmaları belirlediği üst limite göre yapılan hesaplama sonucunda ödeme yapar. Tazminat hesaplamasının limitlerin üzerinde çıkması halinde ise kazaya sebebiyet veren araç işleteni ve araç sürücüne arta kalan tutarı ödemesi için dava açılması gerekmektedir.

İş Kazası Kan Parası

İş kazalarında meydana gelen ölümlerde de ölüm parası talep edilir. İş kazasında muhatabınız işvereniniz olacaktır. Bu tazminat türende hem maddi hem de manevi tazminattan sorumlu taraf aynıdır. İş kazası kan parası dava yoluyla ilerleyen bir süreçtir. Ancak burada arabuluculuk başvurusu yapmayı ihmal etmeyiniz. İş kazası sonucu meydana gelen ölümlerde kıdem tazminatı alma hakkınızı da unutmayın. Kıdem tazminatı hesaplama için ücretsiz araçlarımızı kullanabilirsiniz. İş kazaları uzun süren ve yorucu bir süreçtir. Alanında uzman İş Kazası Avukatı desteği için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

İş Kazası Kan Parası Ne Kadar? Ölenin olay tarihinde başka bir işte çalışıp çalışmadığı, çalışıyor ise ne iş yaptığının ve varsa kazancının ne olduğunun denetime elverişli bir şekilde araştırılıp belirlenmesi, eğer ücret belirlenmiyorsa asgari ücret üzerinden hesap yapılması ve sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken bu yönden eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi – 2009 / 7307 Karar).

İlgili İçerik: İş Kazası Tazminat Hesaplama

Cinayette Kan Parası

Adi bir olay sonucunda meydana gelen ölümlerde de tazminat istenir. Kavga ya da benzeri bir olay sonucu hayatını kaybeden vatandaşların yakınları destekten yoksun kalma tazminatı almaya hak kazanırlar. Ancak burada öncelikle iş kazası ceza davasının sonuçlanmış olması gerekmektedir.

Diyet parası, hukuki adından da anlaşılacağı üzere “destekten yoksun kalma tazminatı” öldürülen kişinin ölümünden önce destek olduğu kişilerce hak kabul edilir. Burada sadece ailesi anlaşılmamalıdır. Ölümünden önce kimlere destek veriyor ise o kişi bunu mahkeme karşısında belgeleyerek kanıtlarsa ölüm parasını almaya hak kazanır. Yani ölüm parası davası destekten yoksun kalan kişilerce açılır. Bu Kişiler;

• Anne ve baba
• Eş
• Çocuklar
• Nişanlı, sözlü veya uzun süredir beraber yaşayan çiftler
• Ölen kişinin sağlığında destekte bulunduğu kişiler

Kan Parası Dava Zamanaşımı

Destekten yoksun kalma tazminatı zamanaşımı süresi, zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenilmesinden itibaren 2 yıldır.(BK. Md. 72) haksız fillerde zarar her zaman olay anında ortaya çıkmaz. Örneğin bir iş kazası, trafik kazası veya doktor hatası nedeniyle ölüm halinde, ölene zarar veren eylem nedeniyle yılarca tedavi gördükten sonra olay nedeniyle vefat etmesi halinde zamanaşımı süresinin başlangıç tarihi ölüm tarihidir.

Tazminat yükümlüsü ve zarar sonradan öğrenilse bile, her hâlükârda destekten yoksun kalma nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açma süresi 15 yılda zamanaşımına uğrar.

Destekten yoksun kalma tazminatına konu olan fiil aynı zamanda suç teşkil ediyorsa suç için öngörülen ceza zaman aşımı süresi içinde tazminat davası açılabilir.

Kan Parası Davası Ne Kadar Sürer?

Sonucunda ölüm meydana gelen olaylarda diyet parası tazminatı talep edilir. Ancak burada iki aşamalı bir süreç söz konusudur. İlk olarak ceza yargılamasının bitirilmesi gerekmektedir. Ceza yargılamasında bilirkişi raporları tamamlandıktan sonra da tazminat talebinde bulunabilirsiniz. Davanın ne kadar süreceği biraz avukatın bu alanda ne kadar iyi olduğuyla ilgilidir. Biraz da davanın nerede ve ne şekilde görüldüğüne bağlıdır.

Kan Parası Helal Mi?

Tazminatlarda en çok tartışılan konulardan bir tanesi de kusurlu taraftan alınacak tazminatların dini açıdan uygun olup olmadığı konusudur. Ölüm parası almak caiz midir sorusunun muhatapları bu alanda eğitim almış ve kendini geliştirmiş din adamlarıdır. Ölüm parası ve tazminat alacaklarına ilişkin İslam dininin kesin hükümleri ve bu konuya ilişkin atıfları vardır.

Kan parası helal mi konusu daha çok din adamlarının uzmanlık alanıdır. Bu alanda yapılan değerlendirmelere bakılırsa ölüm sonucunda meydana gelen zararların karşılanmasında bir beis olmadığı görülüyor.

Ülkemizde dini konularla ilgili sorulara cevap verecek mercii olan diyanet işleri başkanlığının bu konuda vermiş olduğu fetvalar vardır.  Diyanetin konuya ilişkin değerlendirmesini Kan Parası Diyanet linki üzerine tıklayarak inceleyebilirsiniz.

İş kazası, trafik kazası, cinayet gibi ölüm durumlarında oluşan zararın karşılanmasını çeşitli kaynaklarda değerlendirmiştir. Ayetler üzerinden yapılan açıklamalar ile Kan Parası Tazminatı alınmasında bir beis olmadığı kanaati yaygın bir şekilde ifade edilmiştir. Tazminat parası almak helal mi sorusunu bölgenizde bulunan cami imamlarına ya da diyanetin ilgili birimlerine de ulaşarak sorabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular: