Araç Değer Kaybı Hesaplama 2024 (Güncel Formül ve Hesaplama Tablosu)

Trafik kazaları, doğal afetler veya diğer nedenlerle aracınız hasar gördüğünde, sadece onarım maliyetleriyle karşı karşıya kalmazsınız; aynı zamanda araç değer kaybı adı verilen, genellikle göz ardı edilen bir maliyetle daha karşılaşırsınız. Bu yazımızda, aracınızın değerinde meydana gelen düşüşün ne olduğunu, nasıl hesaplandığını ve hasar sonrası aracınızın değerini nasıl en iyi şekilde koruyabileceğinizi detaylı bir şekilde ele alacağız.

Araç Değer Kaybı Nedir?

Araç değer kaybı, bir trafik kazası sonrası aracın piyasa değerinde meydana gelen düşüştür. Onarım işlemleri yapılsa bile, aracın hasar geçmişi nedeniyle değeri düşebilir. Bu durum, ikinci el piyasasında aracın satış değerini olumsuz etkiler. Değer kaybı, kusursuz olan veya kazada az kusurlu tarafın talep edebileceği bir tazminattır.

Araç değer kaybı hesaplama yapılabilmesi için aracınızın kazada en az yüzde 25 haklılığın olması gerekir. Değer kaybı hesaplanırken kazada oluşan hasarın mutlaka belgelenmesi gereklidir. Kazanın ardından tutulacak raporlar hesaplama oda kullanılacak belgelerden bazılarıdır. Ayrıca aracın hasar oluşan bölgesinde daha önce bir onarım gerçekleşmemiş olmalıdır.

Araç Değer Kaybı Nasıl Oluşur?

Araç değer kaybı hasar sonucu aracınızın piyasa değerinde meydana gelen azalmadır. Araç değer kaybı, aracın daha önce hiç hasar görmemiş olsaydı sahip olacağı değer ile mevcut, hasar görmüş hali arasındaki fark olarak tanımlanabilir. Peki, araç değer kaybı nasıl oluşur? İşte başlıca faktörler:

• Trafik kazaları
• Doğal Afetler
• Orijinal Olmayan Parçalar
• Tamir Kalitesi

Aracın herhangi bir parçasında meydana gelebilecek olumsuzluk değer kaybına sebep olacaktır.

Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır ?

Araç değer kaybı,  hasar sonucunda aracın piyasa değerinde meydana gelen azalmadır. Değer kaybı, aracın kaza öncesi durumu ile tamir edildikten sonraki durumu arasındaki değer farkından kaynaklanır. Araç değer kaybı hesaplama için iki ayrı yöntem vardır. Birincisi piyasa araştırması ile aynı özelliklere sahip hasar almış aracın fiyatı ve hasarsız aracın fiyatı karşılaştırılır. Arada çıkan fark araç değer kaybı miktarını ifade eder. İkinci hesaplama ise formüller ve veriler üzerinden araç değer kaybı hesaplama uzmanları tarafından yapılır. 

Araç Değer Kaybı Şartları 2024

• Araçta bir maddi bir hasar oluşmalı.
• Kaza tarihinden itibaren 2 yıl geçmemeli.
• Araçta hasar gören bölge daha önceden hasar almamış olmalı.
• Araç, ağır hasar kayıtlı ve çekme belgeli olmamalıdır.
• Trafik kazası tek taraflı olmamalıdır.
• Araç değer kaybı talep eden sürücünün %100 kusurlu olmaması gerekmektedir.
• Taksi, dolmuş, kısa süreli kiralık araçlar, antika ve koleksiyon araçlar, test araçları araç değer kaybı talep edemez.

Araç Değer Kaybının Tespiti

Araç değer kaybı tespiti, bir trafik kazası sonucu aracın piyasa değerinde meydana gelen düşüşü belirlemek için yapılır. İlk adım, aracın kaza öncesi piyasa değerinin belirlenmesidir. Bu değerleme, aracın modeli, yaşı, kilometre ve genel durumunu göz önünde bulundurarak yapılır. Kaza raporları ve araç hasar raporları incelenir; bu raporlar hasarın boyutunu ve hangi araç parçalarının etkilendiğini ortaya koyar.

Onarım kalitesi de araç değer kaybının tespitinde önemli bir faktördür. Markaya özgü yüksek kaliteli parçalar kullanılarak yapılan onarımlar, değer kaybını azaltabilirken, düşük kaliteli onarımlar değer kaybını artırabilir. Değer kaybı hesaplaması, genellikle aracın kaza öncesi ve sonrası piyasa değerleri arasındaki fark üzerinden yapılır ve bu hesaplama hasarın ciddiyeti ile ayarlanabilir.

Sigorta şirketleri ile yapılan iletişimde, araç sahibi tespit edilen değer kaybı için tazminat talebinde bulunur. Sigorta şirketi, sunulan değer kaybı hesaplamalarını ve raporları değerlendirir. Eğer anlaşmazlık yaşanırsa veya değer kaybı talebi reddedilirse, araç sahibi hukuki yollara başvurabilir. Bu süreç genellikle mahkemeler veya sigorta tahkim kurulları aracılığıyla yürütülür ve aracın değer kaybının adil bir şekilde tazmin edilmesini amaçlar.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Tablosu

Araç değer kaybı hesaplama tablosu aracın kaybettiği değeri hesaplarken kullanılan yöntemi tespit eder. Ve kolayca sonuca ulaşmada kullanılır. 2024 değer kaybı hesaplama tablosu;

Araç Değer Kaybı = (Kaza Önceki Rayiç Değer – Kaza Sonrası Rayiç Değer) * Kullanılmışlık Katsayısı

Kullanılmışlık katsayısı, aracın kilometresine ve yaşı dikkate alınarak belirlenir. 2024 yılı için kullanılan katsayılar aşağıdaki gibidir:

Kilometre Aralığı Kullanılmışlık Katsayısı
15.000 km’nin altında 0,80
15.000 – 30.000 km 0,60
30.000 – 45.000 km 0,40
45.000 – 60.000 km 0,30
60.000 km’nin üzerinde 0,20

Hasar değer kaybı başvurusu yapmayı planlayan ve mağdur olan tarafın kazanın ardından 2 yıllık süreyi geçirmemiş olması lazımdır. Aksi takdirde ise hak kaybı yaşaması kaçınılmaz olur.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Formülü

Araç değer kaybı hesaplama formülü için  aracın üretildiği yıl, araç kilometresi, marka ve modeli, trafiğe çıkış tarihi, aracın ticari değeri bilinmesi gerekir.

Araç değer kaybı hesaplama, aşağıdaki formül kullanılarak yapılır; 

Araç Değer Kaybı = (Kaza Önceki Rayiç Değer – Kaza Sonrası Rayiç Değer) * Kullanılmışlık Katsayısı

Kullanılmışlık Katsayısı

Kullanılmışlık katsayısı, aracın kilometresine ve yaşı dikkate alınarak belirlenir. 2024 yılı için kullanılan katsayılar aşağıdaki gibidir:

• Değer kaybı hesaplanırken iki ayrı yöntemden söz etmek yerinde olur. Bunlardan biri formül hesaplamasıdır. Diğer yöntem ise kazanın öncesinde ve sonrasında aracın değerinde oluşan değişimdir. Bu uygulama piyasa analiz yöntemi olarak bilinir.
• Araç değer kaybı hesaplama motoru aracılığı ile mağdur olan taraf açısından alınabilecek tazminat miktarı hakkında fikir sahibi olmak mümkündür. Trafik kazasına karışan taraflardan mağdur olan kazanın ardından sigorta şirketine başvuru yapabilir. Aracında oluşan hasar aracın 2. El piyasasında satış değerinde düşüş yaşanmasına yol açtığında sigorta şirketinden bu zararı tazmin etmesini isteyebilir.
• Sigorta şirketi bu zararı karşılayıp karşılamayacağı hakkında mağdur tarafa 15 gün içerisinde yazılı ya da sözlü geri dönüş yapar. Bu başvuru sırasında belgelerin tam ve eksiksiz olarak sunulması önemlidir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Örneği

Araç değer kaybı formülü merak edilirken mağdur olan tarafın öncelikle tazminat talebinin oluşabilmesi için sigorta şirketinden olumlu cevap alması gerekir.

Sigorta şirketinin olumlu yanıt vermediği ya da kısmen zararı kabul ettiği durumlarda Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmak gerekir. Komisyondan da istenilen cevap alınamazsa bu durumda kanun koyucu mağdur olan tarafa hukuki yollara başvurma hakkı verir.

Örnek Hesaplama

Kaza yapan aracın piyasa fiyatı 100.000 TL, kilometresi 15.000 km ve altında, kazada kusur oranı %0 olduğu varsayıldığında araç değer kaybı hesaplaması şu şekilde olacaktır:

Araç Değer Kaybı = (100.000 TL – 60.000 TL) * 0,80 = 40.000 TL

Araç Değer Kaybı Hesaplama Örneği İndir

Araç Değer Kaybı Hesaplama Tablosu Excel

Araç değer kaybı hesaplama excel dosyaları aracılığı ile yapılabilir.  İyi bir excel kullanıcısı formülleri gerektiği gibi form üzerinde uygularsa gireceği değerler sonrasında değer kaybı hesaplaması yapılabilmektedir. Değer kaybı hesaplama aracı için dijital kanallar üzerinden bu işlemlerin yapılabilmesi söz konusu olabilir.

• Araç işletenine, sürücüye ya da sigorta şirketine açılacak davalarda başvurulacak mahkemeler de bellidir.  2. el araç değer kaybı hesaplama yapılmadan önce mahkemeye tazminat davası açılması gerekir.
• Tazminat davası açılacağı zaman ise sigorta şirketine açılacak davalarda Asliye Ticaret Mahkemesi’ne başvurmak gerekir. Bir dava dilekçesi ile birlikte mahkemeye müracaat edilir ve dava açılır.

Araç işleteni veya sürücüye dava açılacaksa Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur. Bu durumda dava dilekçesi hazırlanarak mahkemeye sunulması gerekir. Değer kaybı hesaplama resmî gazete aracılığı ile karayolları motorlu araçlar hakkında mali sorumluluk koşullarının yayımlanması söz konusu olur.

Hazine Müsteşarlığı Değer Kaybı Hesaplama

Hazine ve Maliye Bakanlığı 20 Mart 2020 Cuma günü 31074 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Karayolları Motorlu Araç Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Genel Şartları bulunmaktadır. 31074 sayılı Resmi Gazetenin tamamını en son bırakacağımız link üzerinden ulaşabilirsiniz.

Resmi Gazete Madde 9a göre belirtilen Tazminat Ödemelerinde istenilecek Belgeler:

Araç Hasarları

• Trafik Kazası Tespit Tutanağı resmi tasdikli sureti veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı, varsa ifade tutanakları veya görgü tespit tutanakları,
• Kazada mağdur olan araç sahibinin ruhsatı,
• Hasarlı araç resmi,
• Mağdur durumdaki araç sahibinin banka hesap bilgileri

Değer Kaybı

• Araç Hasarları bölümünde istenen belgeler,
• Değer kaybı için talep beyanı,
• Eksper raporu

Diğer Hasarlar (üçüncü kişiye ait mallar için)

• Araç Hasarları bölümünde istenen belgeler,
• Kaza da hasar alan aracın sahipliğine ait
• Fatura, muhasebe kayıtları.

Araç değer kaybı hesaplanırken kullanılacak formül ise Resmi Gazeteye göre:

Baz Değer Kaybı= Aracın Rayiç Değeri*%19

Total Değer Kaybı=Baz Değer Kaybı* Hasar Boyutu Katsayısı* Araç Kullanılmışlık Düzeyi

2. El araç Değer Kaybı Hesaplama

Trafik kazası sonrasında bakım ve onarım geçirerek fiyatının 2. el piyasasında düşmesine, araç değer kaybı denilmektedir. Araç değer kaybı tazminatı kusurlu olan tarafın sigorta şirketince ödenmektedir. Ödeneklerin talebi için başvurunun yapılmasından sonra sigorta şirketi 15 gün içerinde cevap vermesi ve ödeme yapması gerekmektedir. Ödeme yapılmadığı durumlarda Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılmaktadır. Tahkim Komisyonu 4 ay içerisinde karara bağlamak zorundadır. Araç değer kaybı başvuru yapılması için gerekli maddeler:

• Kazadaki kusurun %100 başvuru yapacak araçta olmaması
• Aracın hurdaya çıkmamış olması
• Aracın yaşının 36 yılı geçmemiş olması
• Kazadan sonra 2 yıl geçmemiş olması

Araç değer kaybı hesaplanırken dikkat edilen maddeler ise :

• Araç marka ve yılı
• Kilometresi(2021 yılı öncesine kadar 000 km olan sınır kaldırılmıştır)
• Hasar bedeli
• Kaza tarihi
• Devir bilgisi

Araç değer kaybı hesaplanırken kullanılan formül 20 Mart 2020 günü 31074 sayılı resmi gazetede yayımlanmıştır. Formüle göre:

Baz Değer Kaybı= Aracın Rayiç Değeri*%19

Total Değer Kaybı=Baz Değer Kaybı* Hasar Boyutu Katsayısı* Araç Kullanılmışlık Düzeyi

165.000 KM Değer Kaybı Yargıtay

2020 Mart ayına kadar araç değer kaybı talep edebilmek için 165.000 KM ve daha az olma şartı bulunmaktaydı. Ancak 2021 yılında Trafik Sigortası Genel Şartları kapsamında araç değer kaybı iççin 165.000 şartı kaldırıldı. Artık tüm kilometredeki araçlar değer kaybı tazminatı talep edebilecekler.

Yargıtay araç değer kaybı için; değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir (Y17HD- K:2016/5661).

Tamamen onarılmış olsa bile kazaya uğrayan araba, tahribatın izlerini taşıyacağından, onarıldıktan sonra mübadele(rayiç) değerinin olaydan önceki mübadele değerinden az olacağının kabulü gerekir (Y4HD-K.2002/4512).

Araç Değer Kaybı Hesaplama Programı

Araç Değer Kaybı Talep Süreci

Değer kaybı talebinde bulunmak için öncelikle ilgili sigorta şirketine detaylı bir başvuru yapılmalıdır. Bu başvuruda, aracın kaza öncesi ve sonrası durumu, yapılan onarımlar ve değer kaybı hesaplama raporu yer almalıdır.

Eğer sigorta şirketi değer kaybı talebini reddeder veya yetersiz bir tazminat teklif ederse, araç sahipleri sigorta tahkim yoluyla ya da doğrudan hukuki bir süreç başlatarak haklarını arayabilirler.

Araç Değer Kaybı Alınamayacak Araçlar

• Pert Araçlar (ağır hasar kayıtlı araçlar)
• Aynı bölgeden ikinci kez hasar alan araçlar
• Paletli, tekerlekli zırhlı toplumsal müdahale araçları
• itfaiye araçları
• Yabancı plakalı araçların TR’de karıştığı kazalar
• Yol süpürme araçları
• Yedek parça sorunları olan araçlar

Bu tür araçlar için, hasar sonrası değer kaybı talepleri, genel kabuller ve ilgili mevzuat gereğince reddedilme eğilimindedir.

Araç Değer Kaybı Tazminat Davası 

Araç Değer Kaybı Tazminat Davası

Araç değer kaybı tazminat davası, trafik kazası sonucu hasar gören ve onarım işlemlerinin ardından piyasa değeri düşen araçlar için hak sahiplerinin başvurabileceği bir hukuki yoldur. Bu tür davalar, araç sahiplerinin, kaza sonrası yaşanan maddi kaybı tazmin etmek amacıyla açılabilmektedir. Tazminat davasının temel özellikleri ve süreci hakkında bilmeniz gerekenler:

Araç Değer Kaybını Kim Öder?

• Kazada Kusurlu Olan Tarafın Sigorta Şirketi
• Araç Sahibi
• Araç Sürücüsü
• Kusurlu Aracın İMM Ya Da Kasko Poliçesi (varsa)
• Kaza Mağdurunun Kasko Sigortası

En yaygın senaryo, kazada kusurlu olan tarafın zorunlu trafik sigortası tarafından değer kaybının ödenmesidir. Eğer kazada kusurlu olan tarafın hiç sigortası yoksa zararı araç sahibi ya da sürücüsü karşılayacaktır. Bazı durumlarda, kaza mağdurunun kendi kasko sigortası değer kaybını karşılayabilir.

Yeni Araç Değer Kaybı Hesaplama Formülü 2024

Araç değer kaybı hesaplama, 2024 yılı için geçerli olabilecek genel bir formülle yapılabilir. Bu formül, aracın piyasa değerindeki düşüşü, aracın yaşı, hasarın ciddiyeti ve onarım kalitesi gibi faktörleri dikkate alarak hesaplanır.

• Kaza Öncesi Araç Değeri (P)
• Hasar Oranı (H)
• Onarım Kalitesi Düzeltme Katsayısı (K)
• Araç Yaşı İndirimi (Y)

Kaza Öncesi Araç Değeri (P) : Bu değer, aracın kaza öncesindeki piyasa değerini ifade eder.

Hasar Oranı (H) : Bu oran, aracın hasar gören bölümlerine bağlı olarak değişir ve genellikle yüzdelik bir değerdir.

Onarım Kalitesi Düzeltme Katsayısı (K) : Onarımın kalitesine bağlı olarak 0.0 (en düşük kalite) ile 1.0 (orijinal parçalarla tam onarım) arasında bir değer alır.

Araç Yaşı İndirimi (Y) : Araç ne kadar eskiyse, değer kaybı o kadar az olur. Araç yaşı için bir indirim faktörü uygulanır, genellikle araç yaşı arttıkça bu katsayı artar ve değer kaybını düşürür.

Değer Kaybı Formülü:

• Değer Kaybı= 𝑃×𝐻×𝐾× (1−𝑌) Değ​er Kaybı=P×H×K × (1−Y)

Bu formül, araç değer kaybının bir tahminini sunar ve gerçek dünyada sigorta şirketleri, değerleme uzmanları veya mahkemeler tarafından kullanılan yöntemlerden biraz daha basitleştirilmiştir. Her durumda, sigorta şirketlerinin kendi hesaplama yöntemleri ve politikaları olabilir ve bazı durumlar bu genel kuraldan farklılık gösterebilir.

Örnek: Bir aracın kaza öncesi piyasa değeri 100.000 TL, hasar oranı %20, onarım kalitesi 0.8 ve aracın yaşı 3 yıl için indirim faktörü %10 ise, değer kaybı hesaplaması şu şekilde olur:

• Değer Kaybı=100.000×0.20×0.8×(1−0.10) Değer Kaybı=100.000×0.20×0.8×(1−0.10)
• Değer Kaybı=100.000×0.20×0.8×0.90 Değer Kaybı=100.000×0.20×0.8×0.90
• Değer Kaybı=14.400 TL Değer Kaybı=14.400TL

Bu hesaplama, aracın piyasa değerindeki düşüşü nesnel bir şekilde göstermeye yardımcı olur ve tazminat miktarının belirlenmesinde kullanılabilir.

Ağır Hasar Kaydı Nedir?

Ağır hasar kaydı, bir aracın geçirdiği büyük bir kaza veya ciddi bir hasar sonucu piyasa değerinin belirli bir yüzdesinin üzerinde zarar görmesi durumunda kaydedilen bir sicildir. Bu tür bir kayıt, aracın sigorta şirketi, kaza inceleme uzmanları veya yetkili servisler tarafından yapılır ve aracın daha sonra satışında veya takasında potansiyel alıcılara açıkça belirtilmesi gerekir.

Hangi Sigorta Araç Değer Kaybını Karşılıyor?

• Zorunlu Trafik Sigortası
• İMM Sigortası (İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası)
• Kasko

Araç değer kaybının tazminatı için 3 tür sigorta poliçesi devreye girer; 

Zorunlu Trafik Sigortası

Zorunlu Trafik Sigortası, motorlu araç sahipleri için mecburi olan bir sigorta türüdür. Zorunlu trafik sigortası, aracın karıştığı kazalarda karşı tarafın uğradığı bedensel ve maddi zararları karşılamak amacıyla tasarlanmıştır. Kusurlu tarafın Zorunlu Trafik Sigortası, kazada kusursuz olan tarafın aracının değer kaybını karşılar. 

Kasko Sigortası

Kasko Sigortası, Zorunlu Trafik Sigortası’nın aksine, opsiyonel bir sigorta türüdür ve aracın karışabileceği kazalar, çalınma durumları ve doğal afetler gibi birçok farklı riski kapsar. Araç değer kaybı tazminatı için kasko sözleşmesinde değer kaybına ilişkin bir madde bulunması gerekmektedir. 

İMM Sigortası (İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası)

İhtiyari mali mesuliyet sigortası, trafik sigortası teminat limitlerini aşan durumlarda devreye girer. 

Sigorta Şirketlerinin Sorumlulukları

•  Sigorta şirketleri, hasar gören aracın değer kaybını hesaplamak için belirlenen standartlara uygun yöntemler kullanmalıdır. Bu hesaplama, aracın kaza öncesi piyasa değeri ve kaza sonrası rayiç değeri arasındaki farkı dikkate alarak yapılır. Hesaplama sırasında, hasar boyutu katsayısı ve aracın kullanılmışlık durumu gibi faktörler önemli rol oynar.

• Araç değer kaybı talebinde bulunulduğunda, sigorta şirketleri bu başvuruları adil ve hızlı bir şekilde işleme koymalıdır. Sigorta şirketinin, kazada kusurlu olan tarafın sorumluluklarını doğru bir şekilde değerlendirerek, mağdur tarafın zararını hızla giderecek şekilde davranması beklenir.

• Sigorta şirketleri, araç değer kaybı ile ilgili süreçleri, hesaplama metodolojilerini ve karşılaşılabilecek zorlukları açıkça araç sahiplerine bildirmelidir. Bu, kaza sonrası dönemde mağdurun haklarını anlamasına ve gerektiğinde hukuki yollara başvurmasına olanak tanır.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Hakkında Sıkça Sorulan Sorular: