🧠 Yapay Zeka ile Özetle:

İhbar tazminatı hesaplama, iş sözleşmesinin sona erdirilmesi sürecinde tarafların mağduriyet yaşamaması amacıyla düzenlenmiş, iş hukukunun en önemli güvencelerinden biridir. İşçinin işten çıkarılması veya işçinin istifası durumunda taraflara tanınan önceden bildirim hakkı, hem işverenin yeni personel bulmasına hem de işçinin yeni bir iş aramasına fırsat sağlar. Bu nedenle ihbar tazminatı, yalnızca bir parasal ödeme değil, iş güvencesi ve geçim sürekliliğini koruyan hukuki bir araçtır.

Çalışma süresine, sözleşme türüne ve fesih nedenine göre farklılık gösteren bu tazminat türü, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Hem işverenler hem de çalışanlar için büyük önem taşıyan ihbar tazminatı, doğru hesaplama ve hukuki şartların yerine getirilmesiyle birlikte adil bir sonlanma sürecini mümkün kılar.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin sona erdirilmesinde işçi ve işveren arasındaki dengeyi koruyan, iş hukukunun önemli koruma mekanizmalarındandır. İhbar tazminatı, iş ilişkisinin ani bir şekilde kesilmesinin önüne geçerek, tarafların yeni duruma uyum sağlaması için makul süre tanınmasını amaçlar.

İhbar Tazminatı Süreleri

İş yerinde çalışma sürelerine göre ihbar tazminatı süreleri aşağıdaki şekildedir:

İhbar Tazminatı Şartları

İhbar tazminatının doğması için belirli hukuki şartların bir arada bulunması gerekir. Aşağıdaki şartların varlığı, tazminat talebinin haklılığını ve hukuki dayanağını oluşturmaktadır.

Kimler İhbar Tazminatı Alabilir?

İhbar tazminatı almaya hak kazanan çalışanlar aşağıdaki şekildedir:

Kimler İhbar Tazminatı Alamaz?

İhbar tazminatına hak kazanmayan kişiler aşağıdaki şekilde açıklanmaktadır:

•   İş Kanunu kapsamı dışında kalanlar: Devlet memurları, belediye çalışanları, askeri personel ve diğer kamu görevlileri kendi özel mevzuatlarına tabi oldukları için ihbar tazminatı alamazlar.
• Belirli süreli sözleşmeliler: Sözleşme süresi dolduğunda ihbar tazminatı ödenmez. Ancak süre dolmadan fesih yapılırsa ihbar tazminatı söz konusu olur.
• Deneme süresindekiler: En fazla iki aylık deneme süresi içinde işten çıkarılan veya istifa eden işçiler ihbar tazminatı hakkına sahip değildir.
• Haklı nedenle fesih durumları: Ahlak, iyi niyet veya işyeri düzenine aykırı davranışlar nedeniyle yapılan haklı fesihlerde ihbar tazminatı ödenmez.
• Zorlayıcı sebeplerle sona eren sözleşmeler: Doğal afet, işyerinin tamamen yok olması veya işçinin kalıcı sağlık sorunları gibi irade dışı durumlarda ihbar tazminatı verilmez.
• Karşılıklı anlaşmayla fesih (ikale) durumları: Taraflar anlaşarak sözleşmeyi sonlandırmışsa ve protokolde ihbar tazminatı belirtilmemişse bu hak talep edilemez.
• İşçi statüsünde olmayanlar: Vekalet veya eser sözleşmesiyle çalışanlar, serbest meslek sahipleri, danışmanlar ve şirket ortakları ihbar tazminatı alamaz.

İlgili İçerik: Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alabilir Mi

İhbar Tazminatı Hesaplama Formülü

İhbar Tazminatı Hesaplama Formülü

İhbar tazminatının hesaplanması, işçinin son brüt maaşı ve çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresi üzerinden yapılır.

Temel Formül: İhbar Tazminatı = İhbar Süresi × (Son Brüt Ücret / 30 gün)

Bu formülde kullanılan brüt ücret, işçinin fesih tarihindeki aylık brüt maaşını ifade eder. İhbar süresi ise işçinin toplam çalışma süresine göre kanunun belirlediği gün sayısını gösterir. Formülü günlük hesaba dönüştürmek için aylık brüt ücret 30’a bölünerek günlük brüt ücret bulunur, ardından ihbar süresindeki gün sayısıyla çarpılır.

Örneğin, aylık brüt ücreti 20.000 TL olan ve üç yıl çalışmış işçi için hesaplama aşağıdaki şekilde yapılır:

İşçinin ihbar süresi sekiz haftadır (56 gün). Günlük brüt ücret 20.000 ÷ 30 = 666,67 TL’dir. İhbar tazminatı ise 666,67 × 56 = 37.333,52 TL olarak hesaplanır.

İhbar Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

İhbar tazminatının doğru hesaplanması için:

•   İlk adım, işçinin toplam çalışma süresinin belirlenmesidir. Bunun için işe başlama tarihi ile fesih tarihi arasındaki süre hesaplanır ve bu süreye göre kanuni ihbar süresi tespit edilir. İhbar sürelerine yazımızın önceki kısımlarından erişebilirsiniz.
• İkinci adımda, işçinin son brüt ücretinin tespiti yapılır. Bu ücret hesaplanırken aylık sabit maaş, düzenli olarak ödenen primler, sabit ek ödemeler ve yol, yemek gibi nakdi yardımlar brüt tutarları ile dahil edilir. Vergi kesintileri yapılmadan önce işçinin eline geçen toplam tutar dikkate alınır.
• Bir sonraki adımda günlük brüt ücret hesaplanır. Aylık brüt ücret 30’a bölünerek günlük kazanç bulunur. İş hukukunda ay 30 gün kabul edilir, ayın kaç çektiği önemli değildir.
• Son adımda ise günlük brüt ücret ile ihbar süresinin gün karşılığı çarpılarak brüt ihbar tazminatı bulunur.

Pratik bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse:

İki yıldır çalışan ve aylık 25.000 TL brüt maaş alan bir işçinin durumunu ele alalım. İki yıllık çalışma süresi için ihbar süresi altı haftadır (42 gün). Günlük brüt ücret 25.000 ÷ 30 = 833,33 TL’dir. Dolayısıyla brüt ihbar tazminatı 833,33 × 42 = 35.000 TL olarak hesaplanır.

Brüt ve Net İhbar Tazminatı Hesaplama

İhbar tazminatı hesaplamasında brüt ve net tutar arasındaki fark, işçinin eline geçecek miktarı doğrudan etkilediği için kritik öneme sahiptir. Brüt ihbar tazminatı, herhangi bir kesinti yapılmadan önce hesaplanan toplam tutardır. Yukarıda açıklanan formülle bulunan miktar brüt tutarı gösterir. İşveren bu tutarı ödeme yükümlülüğü altında olsa da, işçinin eline geçen miktar yasal kesintiler nedeniyle daha düşük olur.

Yapılan kesintiler ise iki ana kalemden oluşur: gelir vergisi ve damga vergisi. Sosyal güvenlik primi kesilmez çünkü ihbar tazminatı ücret niteliğinde olmayıp tazminat mahiyetindedir.

Net ihbar tazminatını hesaplamak için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki şekildedir:

• Önce brüt ihbar tazminatı bulunur.
• Bu tutarın binde 7,59’u damga vergisi olarak çıkarılır.
• Kalan tutara uygun gelir vergisi dilimi uygulanır ve vergi tutarı hesaplanır.
• Brüt tutardan damga vergisi ve gelir vergisi düşülerek net ihbar tazminatı bulunur.

Örneğin 25.000 TL bürüt maaş alan ve 2 yıl çalışan bir işçi için net ihbar tazminatı miktarını bulalım:

Daha önce de hesaplandığı üzere 35.000 TL brüt ihbar tazminatı üzerinden damga vergisi: 35.000 × 0,00759 = 265,65 TL. %20 Kümülatif vergi matrahı üzerinden gelir vergisi kesintisi = 5.250,00. Net ihbar tazminatı: 35.000 – 265,65 – 5.250,00 = 29.484,35 olarak bulunur.

Maaş ve Çalışma Süresine Göre İhbar Tazminatı Hesaplama

İhbar tazminatı tutarını belirleyen iki ana faktör, işçinin aldığı maaş ve çalışma süresidir. Çalışma süresi, ihbar süresini doğrudan belirler ve bu süre kademeli olarak artar. Örneğin altı aydan az çalışmış işçiyle üç yıldan fazla çalışmış işçi arasında dört kat fark vardır.

Maaş faktörü ise doğrudan orantılı etki gösterir. İki işçi aynı süre çalışmış olsa bile, yüksek maaş alan daha fazla ihbar tazminatı alır. Örneğin, her ikisi de iki yıl çalışmış ancak biri 15.000 TL, diğeri 30.000 TL maaş alan iki işçinin ihbar tazminatları arasında iki kat fark vardır.

İhbar Süresine Göre Hesaplama Nasıl Yapılır?

İhbar süresine göre örnek tazminat hesaplamaları aşağıdaki şekildedir:

İhbar Tazminatı Hesaplamasında Faiz

HMK 109 kapsamında açılan kısmi davalarda faiz, temerrüt tarihinden itibaren işlemeye başlar. Davalı, dava öncesinde temerrüde düşürülmemişse, dava dilekçesinde talep edilen tutar yönünden faiz başlangıcı dava tarihidir. Islah yoluyla artırılan kısım için ise faiz başlangıcı ıslah tarihidir. 6100 sayılı HMK 107’ye göre tahsil amacıyla açılan belirsiz alacak davasında, davalı temerrüde düşürülmemişse faiz, dava tarihi itibarıyla başlar. Dava sonrasında alacak miktarının belirlenmesi sürecinde davacı, faiz talebini temerrüt tarihi veya dava tarihi esas alınarak yapmışsa, belirlenen tutarın tamamında faiz başlangıcı davacının talebine göre belirlenir. Yargıtay içtihatlarına göre, dava şartı arabuluculuk süreci sonunda düzenlenen anlaşmama tutanağında belirtilen alacaklar yönünden temerrüt, tutanağın düzenlendiği tarihte oluşur ve talep edilmesi halinde faizin tamamı bu tarihten itibaren uygulanır.

İşveren tarafından haksız şekilde feshedilen belirsiz süreli iş sözleşmesinde, fesih bildirimsiz ve gerekçesiz şekilde yapılmışsa bu durum usulsüz fesih niteliği taşır ve işçi ihbar tazminatı talep eder. İş sözleşmesinin işçi tarafından askerlik, emeklilik veya istifa nedeniyle sona erdirilmesi ya da İş Kanunu 24 uyarınca haklı nedenlerle feshedilmesi halinde işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaz. Belirsiz süreli iş sözleşmesini İş Kanunu 24’e göre haklı gerekçeyle fesheden işçi ihbar tazminatı talep edemez. Ancak işçinin gerçekleştirdiği fesih haksız bulunursa, işveren işçiden ihbar tazminatı talep eder.

İhbar Tazminatında Zamanaşımı

Zamanaşımı, bir hakkın belirli bir süre içinde kullanılmaması halinde hukuki olarak ileri sürülemez hale gelmesini ifade eder. İhbar tazminatı alacağı da zamanaşımına tabi olup, bu sürenin doğru anlaşılması işçinin haklarını koruması açısından oldukça önemlidir. İş Kanunu’nun 32. maddesine göre, işçi ve işveren alacakları beş yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Beş yıllık süre dolduğunda, işçi hala alacağını talep edebilir ancak işveren zamanaşımını ileri sürerek ödeme yapmaktan kaçınabilir.

Zamanaşımı süresinin başlangıç tarihi ise alacağın istenebilir hale geldiği tarihtir. Dolayısıyla ihbar tazminatı alacakları için bu tarih, iş sözleşmesinin feshedildiği gündür. Örneğin, 20 Mayıs 2024 tarihinde işten çıkarılan işçinin ihbar tazminatı alacağı bu tarihten itibaren zamanaşımına tabi olur ve 20 Mayıs 2029 tarihinde zamanaşımı süresi dolar.

İhbar Tazminatı Hesaplama Yargıtay Kararları

İhbar tazminatına ilişkin Yargıtay kararları aşağıdaki şekildedir:

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 30.01.2012 Tarih, 37011/2264 E.K.

İşverenin yaptığı fesih haksız ise ihbar tazminatının ödenmesi zorunludur.
İhbar Tazminatı Hesaplama:

Taraflar arasında iş sözleşmesinin, işçinin devamsızlığı nedeniyle işveren tarafından haklı şekilde feshedilip feshedilmediği konusunda uyuşmazlık mevcuttur. Somut olayda davacı, 15 Ağustos tarihinde işe geç geldiği gerekçesiyle işveren tarafından haksız ve bildirimsiz olarak işten çıkarıldığını belirtmiş ve üç gün sonra bölge çalışma müdürlüğüne şikayette bulunmuştur. 24 Kasım tarihinde başka bir işyerinde işe başladığı kayıt altına alınmıştır.

Davalı taraf, fesihten sonraki devamsızlık nedeniyle sözleşmeyi haklı sebeple sona erdirdiğini ileri sürmüş, işe dönme çağrısı içeren noter ihtarnamesini sunmuştur. Ancak devamsızlık tutanağı ibraz edilmemiş ve tutanak tanığı da dinletilmemiştir. Tanık beyanları, fesih tarihine ilişkin net açıklama içermemiştir. Dosya kapsamına göre feshin işveren tarafından bildirimsiz şekilde 15 Ağustos tarihinde gerçekleştirildiği sabittir. Bu nedenle ihbar tazminatının hüküm altına alınması gerekirken talebin reddedilmesi hukuka aykırıdır ve kararın bozulmasını gerektirir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 30.01.2012 Tarih, 40987/2268 E.K.

İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca önelsiz fesihlerde ihbar tazminatının ödenmesi zorunludur.
İhbar Tazminatı Hesaplama:

Dosya kapsamına göre davacı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız ve bildirimsiz biçimde sona erdirildiğini belirterek ihbar tazminatı talep etmiştir. Davalı taraf, davacının yalnızca iş oldukça çağrılan geçici işçi olduğunu, sürekli çalışmadığını ve aralarında hizmet sözleşmesi bulunmadığını savunmuştur. Mahkeme, taraflar arasında hizmet sözleşmesinin varlığına rağmen davacının her yıl ocak ile mart ayları arasında mevsimlik işçi olarak çalıştığı ve kesintisiz hizmet sunmadığı gerekçesiyle ihbar tazminatı talebini reddetmiştir.

Tanık ifadeleri, davacının her yıl aynı dönemde ithal gübrelerin gümrükten işyerinin deposuna taşınmasında görev aldığını doğrulamaktadır. Ancak iş sözleşmesinin işveren tarafından bildirimsiz şekilde sona erdirildiği anlaşıldığından, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca ihbar tazminatı talebinin kabul edilmesi gerekirken reddine karar verilmesi hatalıdır. Bu nedenle kararın bozulması gereklidir.

SGK İşten Çıkış Kodu ve İhbar Tazminatı

SGK kodları ve tazminat durumlarını Çözüm Avukatlık olarak hazırladığımız aşağıdaki tablodan öğrenebilirsiniz.

İşten Çıkış Kodları ve Tazminat Hakları

Sık Sorulan Sorular ile İhbar Tazminatı Hesaplama

İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshi sırasında hem işçi hem de işverenin yasal sorumlulukları arasında yer alan önemli bir haktır. Çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresi, taraflara yeni bir iş bulma veya iş gücü planlaması yapma imkânı tanır. Bu nedenle “İhbar tazminatı nasıl hesaplanır, kimler alabilir, hangi durumlarda ödenmez?” gibi sorular sıkça merak edilmektedir. Aşağıda, ihbar tazminatıyla ilgili en sık sorulan soruları ve örnek hesaplamaları detaylı şekilde bulabilirsiniz.

İhbar tazminatı nasıl hesaplanır?

İhbar tazminatı, işçinin çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresinin ücret karşılığı olarak hesaplanır. Aylık brüt maaş 30 güne bölünerek günlük ücret bulunur. Bu günlük ücret, kanunda belirtilen ihbar süresindeki toplam gün sayısıyla çarpılır. Örneğin, aylık brüt maaşı 20.000 TL olan ve ihbar süresi 6 hafta (42 gün) olan bir işçi için hesaplama 20.000 ÷ 30 × 42 = 28.000 TL şeklindedir.

1 yıllık ihbar ne kadar?

Bir yıl çalışan bir işçi için ihbar süresi 4 haftadır. Yani 28 günlük maaş tutarı kadar ihbar tazminatı ödenir. Örneğin brüt maaşı 25.000 TL olan işçi için 25.000 ÷ 30 × 28 = 23.333 TL ihbar tazminatı hesaplanır.

İhbar tazminatı kaç aylık maaş eder?

İhbar tazminatı işçinin çalışma süresine bağlı olarak 0,5 aydan 2 aya kadar maaş tutarına denk gelebilir. En az iki hafta, en fazla sekiz haftalık maaş kadar tazminat ödenir.

30 bin TL maaş alan ne kadar tazminat alır?

İhbar süresi 8 hafta (56 gün) olan bir işçi için 30.000 ÷ 30 × 56 = 56.000 TL ihbar tazminatı ödenir. Süre çalışılan yıla göre değişebilir.

4 yıl çalışan bir işçi ne kadar ihbar tazminatı alır?

Üç yıldan fazla çalışanlar için ihbar süresi sekiz haftadır. Aylık brüt maaşı 40.000 TL olan bir işçi için hesaplama 40.000 ÷ 30 × 56 = 74.666 TL’dir.

20.000 net maaşın brütü ne kadar?

Net maaştan brüte geçiş işçinin sigorta durumu ve vergi dilimine göre değişir. Ortalama olarak 20.000 TL net maaşın brüt karşılığı yaklaşık 26.000 TL civarındadır.

İhbar brütten mi netten mi hesaplanır?

İhbar tazminatı brüt maaş üzerinden hesaplanır. Hesaplanan brüt tutardan damga vergisi kesintisi yapılır ve kalan miktar işçiye ödenir.

İhbar tazminatı şartları nelerdir?

İhbar tazminatı, iş sözleşmesi belirsiz süreli olup fesih öncesinde gerekli bildirim süresine uyulmadan işten çıkarılan işçiye ödenir. Ayrıca, işverenin haklı nedenle feshi dışında işten ayrılmalarda da ihbar hakkı doğar.

İhbar tazminatı üst limit nedir?

İhbar tazminatında kıdem tazminatı gibi belirlenmiş bir üst sınır yoktur. Ödeme tutarı işçinin maaşı ve ihbar süresiyle sınırlıdır. Ancak hesaplamalar her zaman brüt ücret üzerinden yapılır.

İstifa eden işçi ihbar tazminatı ne kadar öder?

İşçi, ihbar süresine uymadan istifa ederse işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. Ödenecek tutar, işçinin kendi brüt maaşı ve çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresi üzerinden hesaplanır.

Çıkış parası nasıl hesaplanır?

Çıkış parası, kıdem ve ihbar tazminatı ile varsa yıllık izin ücretlerinin toplamından oluşur. Her biri brüt maaş üzerinden hesaplanır ve yasal kesintiler düşüldükten sonra işçiye net ödeme yapılır.

1 senesi dolmayan işçinin ihbar süresi?

Altı aydan az çalışanlar için ihbar süresi 2 hafta, 6 ay ile 1,5 yıl arası çalışanlar için 4 haftadır. Yani bir yıldan az çalışan işçi için ihbar süresi 2 veya 4 hafta arasında değişir.