Ticari Araç Yatma Parası, Kazanç Kaybı İtiraz, Kazanç Kaybı Tazminatı Hesaplama

🧠 Yapay Zeka ile Özetle:

Ticari kazanç kaybı, kaza yapan aracın yattığı dönemde elde edilemeyen gelire denmektedir. Kazaya karışan aracın ticari kayba uğrayabilmesi için araç ruhsatı hususi değil de ticari olmalıdır.

Ticari olarak çalışan, kar gütmeyi hedefleyen araçlar kazaya karışmasından sonra bakım ve onarım süresince çalışamadıklarından dolayı talep edebilecekleri tazminatlara ticari araç kazanç kaybı denilmektedir.

Sigorta şirketleri ticari araçların maddi tazminatını öder ancak ticari araç gelir kaybını ödememektedir.

Ticari Araç Kazanç Kaybı Nedir?

Ticari araç kazanç kaybı, bir ticari aracın kaza veya benzeri bir nedenle kullanılamaması sonucu aracın sahibinin elde edemediği gelir anlamına gelir. Özellikle taksi, kamyon, otobüs gibi gelir getirici araçlarda sıkça karşılaşılan bir zarar türüdür. Bu kayıp, aracın tamir süresi boyunca normalde kazanılabilecek gelir üzerinden hesaplanır.

ilgili İçerik: Araç Mahrumiyet Bedeli

Kimler Ticari Kazanç Kaybı Tazminatı Talep Edebilir?

Ticari kazanç kaybı, aracın ticari faaliyette kullanılması şartıyla talep edilebilir:

• Ticari araç sahipleri Servis, nakliye, taksi, otobüs, dağıtım gibi gelir elde edilen araçların sahibi olan gerçek veya tüzel kişiler.

• Araç işletenleri Aracı fiilen ticari amaçla kullanan ancak mülkiyet sahibi olmayan kişiler (örneğin kiracı işletmeciler).

• Şirketler Ticari araç filosuna sahip şirketler, araçlarının kaza nedeniyle çalışamaması sonucu doğan gelir kaybını talep edebilir.

• Ticari faaliyeti belgeleyebilen kişiler Vergi levhası, fatura, gelir beyanı gibi belgelerle ticari kazanç elde ettiğini ispatlayan kişiler.

Ticari Kazanç Kaybı Kimden Alınır?

• Ticari kazanç kaybı, haksız fiil veya kazaya neden olan kusurlu araç sürücüsünden talep edilir.

• Araç işleteni de müteselsilen sorumlu tutulur; zarar, hem sürücüden hem işleten kişiden istenebilir.

• Araç işleteni tüzel kişiyse (örneğin şirket aracı), talep şirket tüzel kişiliğine yöneltilir.

Ticari Araç Kazanç Kaybı Davası

Ticari kazanç kaybı davası, işletme faaliyetinin haksız fiil veya kaza sonucu durmasıyla ortaya çıkan gelir kaybının tazmini amacıyla açılır. Ancak bu zarar, sigorta teminatı kapsamında değildir. Zorunlu mali sorumluluk sigortası yalnızca bedensel ve maddi zararları kapsar; gelir kaybı niteliğindeki kazanç kaybı, poliçe dışında kalır. Bu nedenle dava, sigorta şirketine karşı değil, doğrudan kusurlu sürücüye veya araç işletenine yöneltilir.

Dava sürecinde ticari faaliyet belgeleri, vergi beyannameleri ve gelir kayıtlarıyla zarar ispatlanır. Mahkeme, bilirkişi incelemesi yaptırarak kazanç kaybı tutarını belirler. Kusur oranı, zarar süresi ve faaliyetin niteliği dikkate alınarak hüküm kurulur. Karar kesinleştiğinde tazminat, davalıdan icra yoluyla tahsil edilir.

Kazanç Kaybı Davası Görevli Mahkeme

Kazanç Kaybı Davası Görevli Mahkeme

• Önce icra takibi yapılır.

• İtiraz gelirse itirazın iptali davası açılır.

• Görev, takibin muhatabına göre belirlenir: borçlu ticari işletme ise Asliye Ticaret Mahkemesi; borçlu gerçek kişi ise Asliye Hukuk Mahkemesi.

• İcra takibi yapılmadan doğrudan dava da açılabilir.

• Trafik kaynaklı kazanç kaybında davalı sigorta şirketi değil, kusurlu sürücü veya işleten olur.

Kazanç kaybı davasında görevli mahkeme, uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenir. Ticari faaliyet nedeniyle açılan kazanç kaybı davalarında Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir. Ancak uyuşmazlık ticari nitelik taşımıyorsa, görev Asliye Hukuk Mahkemesi’ne aittir. Mahkeme, taraflar arasındaki hukuki ilişkinin ticari olup olmadığını, davacının tacir sıfatını ve kazancın ticari faaliyetten doğup doğmadığını inceler.

Trafik kazalarından kaynaklanan kazanç kaybı davalarında, davalı taraf sigorta şirketi değil kusurlu sürücü veya araç işletenidir. Bu nedenle ticari kazanç kaybı, haksız fiil hükümlerine dayalı olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülür.

Kazanç Kaybı Davası Yetkili Mahkeme

Kazanç kaybı davalarında yetkili mahkeme, uyuşmazlığın doğduğu yer ve davalının yerleşim yeri esas alınarak belirlenir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 6. maddesi uyarınca genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yeridir. Ancak kazanç kaybı haksız fiilden kaynaklanıyorsa, HMK m.16 gereğince haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yer mahkemesi de yetkilidir.

Borçluya ödeme emri gönderilir; 7 gün içinde itiraz edilmezse takip kesinleşir. İtiraz edilirse, alacaklı itirazın iptali davası açabilir. Görevli mahkeme, borçlunun niteliğine göre belirlenir: ticari işletme için Asliye Ticaret Mahkemesi, gerçek kişi için Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. İcra takibi yapılmadan doğrudan dava açılması da mümkündür; ancak uygulamada önce takip başlatmak alacağın hızlı tahsili açısından tercih edilir.

İlgili İçerik: Trafik kazalarında icra takibi 

Kazanç Kaybı İtiraz

Ticari Araç Kazanç Kaybı İtiraz

Ticari araç kazanç kaybı alacaklarında icra takibine yapılan itiraz, borçlunun ödeme emrine karşı süresi içinde yaptığı yazılı beyanla gerçekleşir. İtiraz, ödeme emrinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde yapılmalıdır. Süre geçtikten sonra yapılan itirazlar dikkate alınmaz ve takip kesinleşir. 

İtiraz, icra dairesine doğrudan yazılı dilekçe verilerek veya zabıt kâtibine beyanla yapılır. Borçlu, itirazında borcun hiç olmadığını, kısmen ödendiğini veya miktarının yanlış olduğunu belirtebilir. İtirazın geçerli olabilmesi için somut bir beyana dayanması gerekir; sadece “itiraz ediyorum” ifadesi yeterli değildir.

İtirazın hangi hususlara yönelik olduğu açıkça belirtilmelidir. Borçlu, kazanç kaybı hesaplamasını, talep edilen miktarı veya sorumluluk durumunu itiraz gerekçesi yapabilir. Usulüne uygun yapılan itiraz, takibi durdurur; alacaklı ancak itirazın iptali veya kaldırılması davası açarak takibi sürdürebilir.

İlgili İçerik: Trafik Kazası İcra Takibi 

Kazanç Kaybı Zamanaşımı

Kazanç kaybı tazminatında zamanaşımı süresi 2 yıldır. Bu süre, zararın ve sorumlunun öğrenildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. 

Kazanç kaybı, değer kaybı ve araç mahrumiyet bedeli gibi nitelik olarak haksız fiilden doğan maddi zarar tazminatıdır. Bu nedenle Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesi uyarınca aynı zamanaşımı hükümleri uygulanır.

Ceza gerektiren bir fiil söz konusu değilse, talep hakkı 2 yıl içinde kullanılmazsa düşer. Ancak olay ceza soruşturmasına konu olmuşsa, zamanaşımı süresi ceza davası zamanaşımıyla paralel şekilde uzayabilir. Normal trafik kazalarında ise kazanç kaybı tazminatının talep süresi kesin olarak 2 yıldır.

İlgili İçerik: Trafik Kazalarında Zamanaşımı

Kazanç Kaybı İtiraz Dilekçe Örneği

Kazanç Kaybı İtiraz Dilekçe Örneği

…….. İCRA MÜDÜRLÜĞÜ’NE

Dosya No: …/… E.

Borçlu: [Ad Soyad / Ticari Unvan]
Adres: [Borçlunun adresi]

Alacaklı: [Ad Soyad / Ticari Unvan]
Adres: [Alacaklının adresi]

Konu: Kazanç kaybı alacağına ilişkin ödeme emrine itiraz beyanımdır.

AÇIKLAMALAR:

1. Tarafıma tebliğ edilen ödeme emrinde belirtilen kazanç kaybı alacağı gerçeği yansıtmamaktadır.

2. Alacaklı tarafından talep edilen tutar haksız, fahiş ve dayanağı belirsizdir.

3. Taraflar arasında bu tutarı doğuran herhangi bir sözleşme, belge veya tespit bulunmamaktadır.

4. Kazanç kaybı iddiası, sübuta ermemiş, hukuken geçerli delillerle desteklenmemiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle ödeme emrinde belirtilen borcun tamamına itiraz ediyorum. Takibin durdurulmasını arz ederim.

Tarih: … / … / …
İmza: …………………

Ek: Tebliğ edilen ödeme emri sureti

Kazanç Kaybı Hesaplama

Ticari Kazanç Kaybı Hesaplama

Ticari kazanç kaybı hesaplaması, aracın kaza nedeniyle kullanılamadığı dönemde elde edilemeyen net kazancın tespitiyle yapılır. Bu hesaplama, özellikle ticari faaliyet yürüten araçlarda (taksi, kamyon, servis aracı vb.) uygulanır.

Kazanç kaybı belirlenirken şu kriterler dikkate alınır:

1. Günlük ortalama gelir: Aracın kaza öncesi günlük ortalama kazancı (vergi beyanı, fatura, kira sözleşmesi veya benzer gelir belgeleriyle belirlenir).

2. Kullanılamama süresi: Aracın onarımda veya perte çıkması halinde yeni aracın tedarik edilmesi için geçen makul süredir (genellikle 15–30 gün arası).

3. Toplam kazanç kaybı formülü:
   Kazanç Kaybı = Günlük Ortalama Gelir × Kullanılamama Günü × (Kusur Oranı / 100)

Örneğin, bir ticari taksinin günlük kazancı 2.000 TL ve 20 gün kullanılamadıysa, kazanç kaybı 40.000 TL olur. Bu hesaplama bilirkişi raporuyla desteklenir ve mahkemeler tarafından kabul görür.

Kazanç Kaybı Talep Edebilecek Araçlar; 

• Kamyon

• Kamyonet

• Minibüs

• Otobüs

• Taksi

• Servis aracı

• Çekici

• Tır

• Traktör (tarımsal faaliyetlerde kullanıldığında)

• Motosiklet (kurye veya teslimat aracı olarak kullanıldığında)

İlgili İçerik: Araç değer Kaybı Hesaplama

Ticari Araç Kazanç Kaybı

Ticari Taksi Kazanç Kaybı 

Ticari taksi kazanç kaybı, aracın kaza nedeniyle çalışamadığı dönemde elde edilemeyen gelirin tazminini ifade eder. Kazanç kaybı, taksinin onarım süresi boyunca faaliyette bulunamaması veya gelir kaybına uğraması halinde doğar.

Tazminat talebi, kusurlu araç sürücüsüne, aracın sahibine veya işletenine yöneltilir. Sigorta şirketi bu zarardan sorumlu değildir çünkü ticari kazanç kaybı sigorta teminatı kapsamına girmez.

Kazanç kaybı miktarı, aracın ortalama günlük kazancı, çalışılamayan gün sayısı ve onarım süresi dikkate alınarak bilirkişi tarafından hesaplanır. Mahkeme, kazanç kaybını doğrulayan belge, plaka gelir kayıtları ve taksi durak defterlerini delil olarak kabul eder.

Ticari kazanç kaybı arabuluculuk Zorunlu Mu?

Kazanç kaybı, parasal alacak niteliğinde olduğundan dava açmadan önce arabuluculuğa başvuru zorunludur. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca, ticari nitelikteki alacaklarda zorunlu arabuluculuk süreci uygulanır.

İlgili İçerik: Trafik Kazalarında Arabuluculuk

Ticari Kazanç Kaybı Dava Dilekçesi

… ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİ’NE

Davacı: [Ad Soyad / Ticari Unvan]
Adres: [Davacı adresi]

Davalı: [Ad Soyad / Ticari Unvan]
Adres: [Davalı adresi]

Konu: Ticari kazanç kaybı nedeniyle maddi tazminat talebidir.

Açıklamalar:

1. Davacıya ait [araç plakası / işletme bilgisi] [tarih] tarihinde davalıya ait aracın kusuru sonucu meydana gelen kazada hasar görmüş ve kullanılamaz hale gelmiştir.

2. Bu süre zarfında davacı ticari faaliyetini yürütememiş, gelir elde edememiştir.

3. Kazanç kaybı sigorta teminatı kapsamında olmadığından, zarar doğrudan davalıdan tahsil edilmelidir.

4. Kazanç kaybı miktarı, bilirkişi incelemesi ile tespit edilecektir.

Hukuki Nedenler: Türk Borçlar Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, HMK ve ilgili mevzuat.

Deliller: Kaza tespit tutanağı, tanık beyanları, vergi kayıtları, gelir tabloları, bilirkişi raporu, fotoğraflar ve her türlü yasal delil.

Sonuç ve İstem: Açıklanan nedenlerle, davalıdan kazanç kaybı bedelinin yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini saygıyla arz ederim.

Tarih: … / … / …
Davacı / Vekili
İmza

Mahrumiyet Bedeli ve Ticari Kazanç Kaybı Arasındaki Fark Nedir?

Mahrumiyet bedeli ile ticari kazanç kaybı, benzer görünse de hukuki nitelikleri ve dayandıkları zarar türleri bakımından farklıdır.

Mahrumiyet bedeli, aracın kazadan sonra tamir süresince kullanılamaması nedeniyle duyulan kullanım yoksunluğu zararını ifade eder. Araç kiraya verilmek zorunda değildir; sadece aracın kullanılmaması dahi maddi zarardır.

Kazanç kaybı ise, aracın gelir getirici faaliyetinin durması sonucu ortaya çıkan doğrudan kazanç eksilmesidir. Bu durumda araç ticari faaliyette kullanılmakta ve kazanç elde edilmektedir.

İlginizi Çekebilir: Trafik Kazası Tazminat Hesaplama

Kazanç Kaybı Yargıtay Kararları

Ticari Kazanç Kaybı Yargıtay Kararları

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, E:2010/10283, K:2011/9776

“Aracın onarımı süresince çalıştırılmamasından kaynaklanan kazanç kaybı zararının zorunlu mali sorumluluk sigortası teminatı kapsamında olmadığı dikkate alınmadan davalı sigorta şirketinin bu zarardan sorumluluğuna hükmedilmesi yanlış olmuştur.” 

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, E:2015/15405, K:2017/8645

“Ticari taksinin gelir kaybı istemi belirsiz alacak davası olarak açılamaz.”

17. Hukuk Dairesi 2008/2243 E.N, 2008/4182 Karar

“Borçlar Kanunu 105. madde bir şeyin kısmi olarak zarar görerek kullanılamaması durumunda buna sebep olan kişinin zararı şahsen karşılaması talep edilebilmektedir. Araç zarar görmüş ise aracın kullanılış amacına göre zarar belirlenmelidir. Mahkeme tarafından esas alınan bilirkişi raporunda hasara uğrayan araç 30 gün tamirde kalmıştır. İtiraza rağmen hesaplama 1.500.00 TL çıkmıştır.”

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, E:2017/5583, K:2019/11651

  “Davacının mahrumiyet zararı, aracın makul tamir süresi ile aynı vasıftaki aracın kiralanması için gerekli bedelin ne kadar olduğu belirlendikten sonra; aracını kullanamadığı döneme ilişkin olarak bakım giderleri, amortisman vs. tasarruf ettiği miktarlar düşülmek suretiyle hesaplanmalıdır.”

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2006/5225 Esas 2006/8352 Karar

Hasar alan araç sahibi, vekili olan avukatı ile birlikte, aracının 27 gün çalıştırılamadığını, serviste kaldığını dilekçe ile belirterek gelir kaybını talep etmektedir. Bilirkişi serviste 27 gün kaldığını kabul etmiş ve gelir  kaybını 2.700.000.000 TL olarak belirlemiştir. Fakat ticari kazanç hesaplaması yapılırken, aracın çalıştırılmaması sebebi ile zorunlu gider olan yakıt vb. masraflar olmadığı dikkate alınarak miktarın mensubu ile net gelir kaybının tespiti gerekli olmaktadır. Mahkeme tarafında yapılacak olan iş ise bu husus için bilirkişiden ek rapor alınarak çıkan sonuca göre karar verilmesi gerekiyor iken eksik inceleme ile yazılı olacak biçimde karar verilmesini doğru görmemiştir.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/7477 Esas 2017/1692 Karar

23.09.2014 tarihli fatura tarihini esas olarak gören bilirkişi buna göre hesaplama yapmıştır. Hesaplama 30 tamir günü üzerinden yapılmıştır. Makine mühendisi bilirkişi, araçta bulunan hasar durumunu, fatura, resim ve ya diğer belgeler ile birlikte değerlendirerek aracın kaç günde tamir edeceğini belirlemeli ve hesaplamayı buna göre yapmalıdır. Yetkili mahkeme bilirkişiden araçta bulunan hasarın tamir edilme süresi konusunda rapor alarak, bu raporun sonucuna göre gelir kaybı hesaplaması gerekiyorken eksik inceleme ile yazılı olacak şekilde hüküm verilmesini doğru görmemiştir.

Perte Çıkan Araçta Ticari Kazanç Kaybı Oluşur Mu?

Perte (tam hasara) çıkan ticari bir araçta kazanç kaybı oluşur ve talep edilebilir. Ancak bu talep, aracın tamir süresi üzerinden değil, sigorta şirketinin pert bedelini ödediği tarihe kadar geçen ve yeni bir ticari aracın piyasadan temin edilerek işe başlanması için gereken makul süre üzerinden hesaplanır.

Ticari Kazanç Kaybı Kasko Karşılar Mı?

Trafik kazası sonucu oluşan ticari kazanç kaybı, standart Kasko Sigortası poliçelerinin teminat kapsamı dışında kalan dolaylı zarar niteliğindedir. Bu nedenle kasko, kural olarak iş durması veya gelir kaybı tazminatını ödemez.