İsim değiştirme, kişinin yasal olarak sahip olduğu ismini; haklı gerekçe ile değiştirmek istediği durumlarda gerçekleştirilir. İsimde değişiklik işlemi, mahkeme kararı ile veya nüfus müdürlüklerinde yapılan başvurularla gerçekleştirilebilir. İsim değiştirme işlemi sonucunda, kişinin kimlik bilgileri, ehliyet, pasaport gibi resmi belgelerinde değişiklik yapılması gerekmektedir.

İsim Değiştirme Nedir?

Ad, kural olarak değiştirilemez. Ancak bu kuralın istisnası bulunmakla birlikte değişiklik sıkı kanunî şartlara bağlanmıştır. TMK m. 27/I gereğince bu şartlar, ad değişikliği için bir haklı sebebin mevcudiyeti ve ad değişikliği talebiyle açılmış bir dava neticesinde verilecek mahkeme kararıdır. TMK m. 39 çerçevesinde de yazım hatası bulunan adın düzeltilmesi yine mahkeme kararıyla mümkün kılınmıştır. Esasen nüfus kütüklerinde yer alan kayıtların geneli bakımından kural, mahkeme kararı aranmaksızın idarî yolla değişiklik yapılamamasıdır. [1]

İsim değiştirme 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 27’nci maddesi ile düzenlenmiştir. Buna göre;

“Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir.

Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur.

Ad değişmekle kişisel durum değişmez.

Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.”

Sosyal hayatta ve her türlü resmi işlemlerde adın kullanılmasından ötürü kişilerin adlarını değiştirmesi, sosyal ilişkiler açısından güven ve sürekliliğe zarar verir. Bununla birlikte kişileri istemediği veya anlamı kötü veya hiçbir anlamı olmayan bir adı kullanmaya bir boyu mahkûm etmek de mümkün değildir. Adın değiştirilmesi mahkeme hükmüyle mümkündür. Değiştirme addaki yanlış yazılan bir harfin değiştirilmesi olabileceği gibi, adın tamamı da değiştirilebilir.

4721 Sayılı Türk Medeni Yasasının 27. maddesi hükmü uyarınca “kişi haklı nedenlere dayanarak adının değiştirilmesini hakimden isteyebilir.” Hangi hallerin haklı sebep teşkil ettiği konusu her bir davadaki özel koşullara göre mahkemece belirlenecektir. Bu belirleme yapılırken objektif koşullardan çok değiştirme isteminde bulunanın mahkemeye sunacağı özel nedenlerin dikkate alınması gerekir. Bu özel, kişiye özgü nedenler; istemde bulunanın kişiliği, sosyal statüsü, aile ilişkileri de gözönünde bulundurularak hakim tarafından değerlendirilmelidir. Ad ve soyadı kişiliğin ayrılmaz bir öğesidir. Kişi bununla anılır ve tanımlanır. Ad veya soyadı niteliği gereği onu taşıyan kişi tarafından benimsendiğinde anlam taşır. Adını benimsemeyen kişiliği ile özdeşleştirmeyen kimsenin, adını değiştirmek istemesi en doğal hakkıdır. Böyle bir durumda, ad değiştirme istemlerini içeren davalarda davacının tercih ve arzusunun ön planda tutulması ve öncelikle dikkate alınması gerekir.[2] 

E Devlet İsim Değiştirme

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununda 17.10.2017 ve 06.12.2019 tarihlerinde yapılan düzenlemeler ile ad veya soyadında; yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanımından kaynaklanan anlam değişlikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan ve toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen kişiler, yurtiçinde ilçe nüfus müdürlüğüne, yurtdışında ise dış temsilciliklerimize ya da e-Devlet üzerinden başvurmaları halinde, il ve ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir kereye mahsus mahkeme kararı aranmaksızın değiştirilmesine olanak sağlanmıştı.

Ancak; bu olanak 24 Aralık 2022 tarihine kadar tanınmıştır. 24 Aralık 2022 tarihine kadar e-Devlet isim değiştirme başvurusu yapılabilmekteydi. Ancak; 24 Aralık 2022 tarihinden itibaren böyle bir imkân kalmamıştır.

Bu durumda yeni bir düzenleme gelene kadar isim değiştirme davası açmak suretiyle isim değiştirme mümkün olacaktır.

E- devlet isim değiştirme sayfasına ulaşabilmek için bırakacağımız linki kullanabilirsiniz.

turkiye.gov.tr/E-devlet İsim Değiştirme (Tıkla)

İsim Değiştirme Davası 2024

İsim değiştirme davası Türk Medeni Kanunu’nun 27’nci maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre isim değiştirme davası açmakta haklı bir sebebin olması gerekmektedir. Bu haklı sebepleri kanun koyucu tek tek saymamıştır. Bazı haklı sebepleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Kimlikte yazan isimle kişinin sosyal çevresince bilinen isminin farklı olması / esasen kimlikte yazan ismi kullanmıyor olması
• Din ve inançlar sebebiyle mevcut ismin kullanılmak istenmemesi
• İsmin dalga konusu olabilecek nitelikte olması
• Örf ve adetlere, genel ahlaka uygun olmayan bir isim olması
• İsmin zor telaffuz edilmesi
• Cinsiyet değişikliği
• İsmin kişiyi sosyal hayatında zor duruma düşürmesi
• Kişinin ismini benimseyememiş olması

Bunlar ve benzeri bir çok haklı sebeple isim değiştirme davası açılabilmektedir.

Hakim tarafından “haklı neden” değerlendirilmekle beraber yeni alınmak istenen ad veya soyadın toplum değerlerine ve kanunun buyurucu kurallarına ters düşmeyen, özellikle başkalarına veya çevreye zarar vermeyen, incitmeyen nitelikte bulunduğunun tespiti de gerekmektedir. [3] Bunun neticesinde isim değişikliğine karar verilmelidir. Zira; TMK m.27/son hükmüne göre; adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.

İsim değiştirme davasında en önemli ispat araçlarından birisi tanık delilidir. Tanık; ismini değiştirmek isteyen şahsın haklı sebep olarak öne sürdükleri vakıalara ilişkin bilgi ve görgüsünü mahkeme huzurunda ifade edecektir. Mesela; nüfus kayıtlarında ismi Muhlis olarak geçmesine rağmen sosyal hayatında Barış olarak tanındığı gerekçesiyle isim değiştirme davası açan kişinin hangi ad ile sosyal çevresinde bilindiğinin tespitine tanık beyanları önemli rol oynayacaktır.

İsim Değişikliği Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

İsim değişikliği davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise isim değişikliği talebinde bulunan davacının ikametgahının bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesidir.

İsim Değişikliği Davasında Usul

İsim değiştirme davaları HMK m.382’ye göre çekişmesiz yargı işlerindendir. Bu suretle isim değiştirme davalarında basit yargılama usulü uygulanmaktadır.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu m.36’ya göre; nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Kayıt düzeltme davaları nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır. Haklı sebeplerin bulunması hâlinde aynı konuya ilişkin düzeltme yapılması hâkimden istenebilir. Ad değişikliği hâlinde, nüfus müdürlüğü bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eşin ve ergin olmayan çocukların soyadını da düzeltir.

İsim değiştirme davasında isminin değiştirilmesini talep eden kişi haklı bir sebebe dayanmalı ve bu haklı sebebi ispat etmek zorundadır. Davacı bu hususta tanık gösterebileceği gibi başka bir isimle tanındığını ispatlayacak her türlü delili mahkemeye sunabilir.

İsim değişikliği davasında zamanaşımı veya hak düşürücü süre bulunmamaktadır. İsim değişikliği hususunda haklı bir sebebin varlığı halinde her zaman isim değişikliği davası açılabilir.

İsim Değiştirme Başvurusu Nasıl Yapılır?

İsim değiştirmeye ilişkin başvurular mahkemeye bir dilekçe ile başvurmak sureti ile yapılmalıdır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında kişinin adını değiştirmek maksadıyla açacağı isim değiştirme davasında haklı bir nedeni olmalıdır.

İsim Değiştirme Davası Ne Zaman Sonuçlanır?

İsim değiştirme davası gerekli prosedür eksiksiz şekilde yerine getirildiği takdirde ilk duruşma veya ikinci duruşmada sonuçlanacaktır. Davanın açıldığı yer mahkemelerinin yoğunluğuna göre değişmekle birlikte isim değiştirme davası ortalama 3 ay – 6 ay arasında sonuçlanmaktadır.

İsim Değiştirme Davası Dilekçesi

İsim değiştirme davasında hazırlanacak dava dilekçesi diğer dava dilekçeleri ile benzerdir. Burada dikkat edilmesi gereken husus davalı olarak Nüfus Müdürlüğünün gösterilmesi gerektiğidir. Zira davaya da davalı olarak Nüfus Müdürlüğünün görevlendirdiği bir memuru katılacaktır. Uygulamada vatandaşlar tarafından bazen anne-babalar davalı olarak gösterilmekte olup bu durum hatalıdır.

İsim Değiştirme Davası Dilekçesi Örneği

…………NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE

DAVACI                   : Reşit Haluk …………

Adres   

DAVALI                   : ………… Nüfus Müdürlüğü

KONU                       : İsim değiştirilmesi/silinmesi talebidir.

AÇIKLAMALAR   :

• ………… İli, …………. İlçesi, ………….. Mahallesi, Cilt No ……….., Aile Sıra No ……….., Kütük Sıra No ……….. ile nüfusa kayıtlıyım.
• Her ne kadar nüfusta “Reşit Haluk” İsmiyle 2 isimli olarak kayıtlı olsam da, çevremde sadece “HALUK” ismiyle bilinmekte ve anılmaktayım. “Reşit” ismini hiçbir platformda kullanmayıp sadece resmi işlerde kullanmak zorundayım. Çalışma hayatımda yahut kurumsal iletişimde iki isimli olmam da karışıklığa sebep olmaktadır. Bu sebeple kullanmadığım “Reşit” isminin nüfus kaydından silinmesini talep etme zorunluluğum doğmuştur.
• Ayrıca kişinin adı ve soyadı kişiliğinin ayrılmaz bir öğesidir. Bu sebeple; adı ve soyadı, bunları taşıyan kişi tarafından benimsenmelidir. Adını benimsemeyen, kişiliği ile özdeşleştirmeyen kimsenin adını değiştirmek istemesi tamamen doğal olup Sayın Mahkemece de davacının arzusunun ön planda tutulması gerekmektedir. Benimseyemediğim “Reşit” ismi yalnızca bu sebeple dahi nüfus kaydından silinmelidir.
• Çevremde “Reşit” ismini kullanmadığım sadece “Ceyhun” ismini kullandığım tanık beyanları alındığında da anlaşılacaktır.

HUKUKİ NEDENLER      : Türk Medeni Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, HMK ve ilgili yasal mevzuat.

DELİLLER                          : Nüfus Kaydı, Tanık Beyanları ve her türlü yasal ve takdiri delil.

TANIKLAR                         :

• Ad- SOYAD (kimlik numarası)

Adres – telefon

• Ad- SOYAD (kimlik numarası)

Adres – telefon

SONUÇ VE İSTEM            : Yukarıda açıklanan nedenlerle nüfusta “Reşit Ceyhun” olan iki ismimden “Reşit” isminin silinerek “HALUK” olarak değiştirilmesine ve bu şekilde nüfusa tesciline karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/2023

Davacı

Reşit Haluk ……….

EKİ                :

• Kimlik Fotokopisi

Nüfus Müdürlüğü İsim Düzeltme

Nüfus Müdürlüklerine başvuru ile nüfus kayıtlarındaki bazı maddi hataların düzeltilmesi mümkündür. Hatta bununla alakalı e-Devlet üzerinden aşağıdaki adımları takip ederek başvuruda bulunulması mümkündür. E-Devlet sistemine giriş yaptıktan sonra ‘Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün e-Devlet kapısı üzerinden sunduğu hizmetler içerisinden “Nüfus Kayıtlarındaki Hataların Düzeltilmesi Talebi” sekmesi üzerinden düzeltilmesini istediğiniz kayıt için başvuru oluşturabilirsiniz.

Ancak; şunu da belirtelim ki isim değiştirme davasında bahsettiğimiz şekilde bir isim değişikliği mümkün değildir. Bu hizmet ile karşılanmak istenen husus daha çok Nüfus Müdürlüklerince tescil işlemleri yapılırken gerçekleşen maddi hataların giderilmesini sağlamaktır.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 35’nci maddesine göre; kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.

Yine aynı Kanunun 38’nci maddesi; “Bu Kanunun 7 nci maddesinde sayılan aile kütüklerine tescil edilmesi gereken bilgilerden; dayanak belgesinde bulunduğu halde nüfus kütüklerine hatalı veya eksik olarak tescil edilen ya da hiç yazılmayan bilgiler veya mükerrer kayıtlar maddî hata kapsamında değerlendirilir. Bu tür maddî hatalar Genel Müdürlükçe ya da nüfus müdürlükleri tarafından düzeltilir veya tamamlanır.” düzenlemesi ile ne tür maddi hataların düzeltileceğini hükme bağlamıştır. Bu durumda kanun lafzından anlaşılacağı üzere “dayanak belgesi” ile nüfus kütüğü arasında bir maddi hatanın olması gerekmektedir.

Kaynakça

[1] Tuhan Boz, Reyhan. “Mahkeme Kararı Aranmaksızın Adın Değiştirilmesi ve Düzeltilmesine Dair Bazı Meseleler”. Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Aralık 2022; C.10. S.2 , s. 437-454

[2] Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 24.03.2015 tarihli ve 2014/16259 E., 2015/4285 K. sayılı kararı

[3] Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 28.10.2014 tarihli ve 2014/10474 E., 2014/14997 K. sayılı kararı