KTK 54/1-a Maddesi Neyi Düzenler?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 54. maddesi, araç geçme kurallarını tanımlar. Maddenin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi, “öndeki aracı geçerken geçme kurallarına riayet etmemek” fiilini düzenler. Bu ihlal, özellikle hatalı sollama veya karşı şeride tehlikeli geçiş durumlarında karşımıza çıkar. Kusur oranı tespiti yapılırken bu maddeye dayanılarak sürücü “asli kusurlu” kabul edilir.
Bu kural, yalnızca trafik güvenliğini değil, kaza sonrası oluşacak maddi ve manevi zararların tazminini de etkiler. Özellikle ağır hasarlı veya yaralanmalı kazalarda, 54/1-a ihlali tazminat yükümlülüğünü doğrudan artırır.
KTK 54/1-a Kusur Oranı Nedir?
KTK 54/1-a kusur oranı, kazada geçme kuralını ihlal eden sürücünün sorumluluk payını gösterir. Uygulamada bu oran çoğunlukla %75’tir. Ancak olayın özellikleri, diğer tarafın davranışı ve kaza koşulları dikkate alınarak bu oran %50’ye kadar düşebilir veya %100’e kadar çıkabilir.
Örneğin; karşı tarafın sinyal vermemesi veya yol çizgilerinin silik olması gibi unsurlar, kusur oranının yeniden değerlendirilmesine neden olabilir. Bu noktada, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen trafik kazası tespit tutanakları temel delil niteliğindedir ve sigorta dosyalarında da esas alınır.
| KTK Maddesi | İhlal Tanımı | 2025 Ceza Tutarı | %25 İndirimli (15 gün) | Ceza Puanı | Tipik Kusur Oranı* | Uygulama Notu |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 54/1-a | Öndeki aracı geçerken geçme kurallarına uymamak (hatalı sollama) | 2.167 TL | 1.625,25 TL | 20 puan |
Aslî kusur: ~%75 Karşı taraf (talî): ~%25 |
Dosya ve KTT senaryosuna göre değişir; bazı sollama ihlallerinde %100 kusur veya %50–%50 paylaşımlar görülebilir. |
* “Kusur oranı” kanunda sabit değildir; kaza tespit tutanağı, deliller ve SBM senaryolarına göre sigorta/bilirkişilerce belirlenir. Güncel bilgiler için Çözüm Avukatlık ile iletişime geçebilirsiniz.
KTK 54/1-a Cezası 2026 Güncel Tutarı
KTK 54/1-a Cezası 2026 Güncel Tutarı
KTK 54/1-a cezası 2026 yılı için 2.167 TL olarak uygulanmaktadır. İhlalin niteliğine göre sürücüye 20 ceza puanı verilir. Bu ihlal, araç trafikten men edilmesini gerektirmez; ancak tekrarlanması hâlinde ehliyete el konulması gündeme gelebilir.
Ceza ödeme süresi 15 gündür. Bu süre içinde ödeme yapılması durumunda %25 erken ödeme indirimi uygulanır. Ceza, Gelir İdaresi Başkanlığı veya e-Devlet üzerinden ödenebilir. Ödeme yapılmaması hâlinde cezaya yasal faiz işletilir ve icra takibi başlatılabilir.
Asli Kusur ve Tali Kusur Ayrımı
KTK 54/1-a kapsamındaki ihlaller, genellikle “asli kusur” olarak kabul edilir. Çünkü bu tür ihlaller kazanın doğrudan nedeni sayılır. Tali kusur ise olayın oluşumuna dolaylı katkı sağlayan hatalardır. Örneğin, karşı tarafın sinyal vermemesi tali kusur oluşturabilir; ancak karşı şeride geçerek tehlikeli sollama yapan sürücü asli kusurlu sayılır.
Asli kusur, sigorta şirketleri açısından da belirleyicidir. Zira asli kusurlu sürücüler, trafik kazası tazminatı talebinde bulunmakta zorlanabilir ve bazı durumlarda sigorta şirketleri tarafından rücuya uğrayabilir.
Sigorta ve Tazminat Süreçlerinde 54/1-a Etkisi
Bir kazada 54/1-a ihlali tespit edildiğinde, bu durum sigorta işlemlerinde önemli sonuçlar doğurur. Zorunlu mali sorumluluk sigortası (ZMSS) mağdurun zararını karşılar; ancak asli kusurlu sürücü, sigorta şirketine geri ödeme yapmak zorunda kalabilir. Bu tür durumlar genellikle Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde değerlendirilir.
Tazminat hesaplamalarında, kusur oranı belirleyici faktördür. Özellikle değer kaybı, tedavi giderleri veya gelir kaybı taleplerinde, %75 ve üzeri kusur oranı tazminat miktarını azaltır. Bu nedenle her sürücünün kazadan sonra rapor ve tutanaklarını dikkatle kontrol etmesi gerekir.
54/1-a İhlalinde Sık Yapılan Hatalar
54/1-a kapsamında sürücüler tarafından yapılan hataların çoğu dikkat eksikliğinden kaynaklanır. Bu hatalar genellikle kazaya doğrudan sebep olur:
- Geçiş öncesinde sinyal vermemek veya aynaları kontrol etmemek,
- Karşı şeritten gelen trafiğin hızını ve mesafesini yanlış değerlendirmek,
- Yol çizgilerinin kesik/sürekli durumunu dikkate almadan sollama yapmak,
- Dar virajlı veya tepe üstü yollarda geçişe kalkışmak,
- Önündeki aracın geçiş niyetini fark etmeden aynı anda sollama yapmak.
Bu davranışların tamamı, kazalarda sürücünün asli kusur oranını artırır ve idari para cezasının yanı sıra ceza sorumluluğu da doğurabilir.
KTK 54/1-a İtiraz Süreci ve Hukuki Haklar
54/1-a maddesi kapsamında verilen idari para cezasına veya kusur tespitine karşı itiraz mümkündür. İdari cezalara karşı, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvurulabilir. Başvuru dilekçesinde olayın özetine, tutanaklara, fotoğraflara ve tanık beyanlarına yer verilmelidir.
Kusur oranı tespiti hatalı yapılmışsa, sigorta şirketine veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurularak yeniden değerlendirme talep edilebilir. Çözüm Avukatlık ve Arabuluculuk Ofisi, bu süreçlerin tamamında müvekkillerine delil hazırlığı, dilekçe yazımı ve başvuru süreci konusunda hukuki destek sağlar.
KTK 54/1-a Maddesinin Hukuki Sonuçları
KTK 54/1-a Maddesinin Hukuki Sonuçları
KTK 54/1-a kusur oranı ve cezası, yalnızca trafik hukukunu değil, ceza ve tazminat hukukunu da ilgilendirir. Bu madde kapsamında asli kusurlu sayılan sürücüler, “taksirle yaralama” veya “taksirle ölüme neden olma” suçlarından cezai sorumlulukla da karşılaşabilirler.
Bu nedenle, her kazadan sonra tutanakların dikkatle incelenmesi, kusur oranının doğru tespit edilmesi ve gerektiğinde uzman desteğiyle itiraz edilmesi hayati önem taşır. Özellikle bedensel zarar, sakatlık veya ölümle sonuçlanan vakalarda doğru hukuki yolun izlenmesi mağduriyetin giderilmesi açısından belirleyicidir.
Çözüm Avukatlık’tan Hukuki Öneriler
Trafik kazalarında en yaygın ihlallerden biri olan 54/1-a fiili, basit bir geçme hatası olarak görülmemelidir. Bu ihlal, yüksek tazminat yükümlülükleri ve sürücü belgesi yaptırımları doğurabilir. Çözüm Avukatlık ve Arabuluculuk Ofisi, kazaya karışan sürücüler için aşağıdaki alanlarda profesyonel destek sunmaktadır:
Hizmet Alanlarımız:
- Kusur oranı tespiti ve bilirkişi raporlarına itiraz,
- Sigorta Tahkim Komisyonu başvuruları,
- Trafik kazası tazminatı davaları,
- İdari para cezası iptali başvuruları,
- Tazminat hesaplama ve delil analizi süreçleri.
54/1-a İhlalinde Trafik Denetimleri ve Uygulama Süreci
KTK 54/1-a ihlali, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün trafik denetimleri sırasında en sık tespit edilen hatalardan biridir. Özellikle şehirlerarası yollarda yapılan radar ve kamera kontrollerinde, geçme manevraları görüntü kaydıyla belgelenir. Denetim sonucunda düzenlenen tutanaklar, hem idari para cezasının hem de kusur oranı tespitinin temel dayanağını oluşturur.
Bu süreçte sürücüler, cezanın haksız olduğunu düşünüyorsa itiraz haklarını kullanabilir. Ceza, yalnızca yerinde düzenlenen tutanakla değil; elektronik denetim sistemleri (EDS) üzerinden de uygulanabilir. Dolayısıyla geçme kuralı ihlallerinde teknolojik deliller önemli rol oynar.
Adli Tıp Kurumu ve Bilirkişi İncelemesi Süreci
Ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında, Adli Tıp Kurumu bilirkişileri kusur oranı değerlendirmesinde görev alabilir. Bu kurum, olayın teknik yönünü inceleyerek sürücü davranışlarının kazaya etkisini belirler. Tespit edilen kusur oranı, mahkemeler ve sigorta şirketleri tarafından esas alınır.
Bu aşamada, kazanın oluş şekli, araçların çarpışma açıları, fren mesafeleri ve yol koşulları detaylı biçimde analiz edilir. Adli Tıp Kurumu raporuna itiraz mümkündür; yeni bir bilirkişi heyeti veya teknik uzman incelemesi talep edilebilir. Bu nedenle, kazaya karışan sürücüler için hukuki destek almak olası hatalı değerlendirmelerin önüne geçer.
Sık Sorulan Sorular- KTK 54/1-a Kusur Oranı ve Cezası
Sık Sorulan Sorular- KTK 54/1-a Kusur Oranı ve Cezası
Bu bölümde, KTK 54/1-a kusur oranı ve cezası ile ilgili en sık merak edilen konular özetlenmiştir. Uygulamadaki farkları bilmek, hak kaybını önlemenin en etkili yoludur.
KTK 54/1-a ihlali hangi davranışları kapsar?
Öndeki aracı geçerken geçme kurallarına uymamak, sollama şeridini yanlış kullanmak ve karşı şeridi tehlikeye atmak 54/1-a ihlali kapsamındadır.
54/1-a kusur oranı sabit midir?
Hayır. Genellikle %75 kabul edilse de, diğer tarafın kusuru varsa oran %50’ye kadar düşebilir. Kusurun tamamı ihlal eden sürücüdeyse oran %100 olur.
54/1-a cezasına itiraz süresi ne kadardır?
İdari para cezasına tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvuru yapılmalıdır. Süre geçtikten sonra başvuru reddedilir.
Kusur oranı sigorta ödemesini nasıl etkiler?
Yüksek kusur oranı, sigorta şirketinin ödeme tutarını düşürmesine veya rücu davası açmasına yol açabilir. Bu nedenle tespitlerin kontrolü önemlidir.
54/1-a maddesi ceza puanı nedir?
Bu ihlal 20 ceza puanı olarak kaydedilir. Belirli bir puan birikimi sonrası sürücü belgesi geçici olarak geri alınabilir.
2026 yılında 54/1-a trafik cezası ne kadar?
2026 yılı için 54/1-a kapsamında uygulanan idari para cezası 2.167 TL’dir. Ceza puanı 20’dir ve 15 gün içinde ödenirse %25 indirimden yararlanılabilir.
54/1-a trafik kusur oranı yüzde kaçtır?
Kusur oranı genellikle %75’tir. Ancak diğer sürücü de kurallara aykırı davranmışsa oran %50’ye kadar düşebilir; tamamen ihlal eden sürücü %100 kusurlu kabul edilir.
54/1-a cezası hangi davranışlarda uygulanır?
Öndeki aracı geçme kurallarına uymamak, sollama şeridine hatalı şekilde girmek veya karşı şeridi tehlikeye atmak 54/1-a cezasının doğmasına neden olur.
Kusur oranını kim belirler?
Kusur oranı önce trafik polisleri tarafından düzenlenen tutanakla belirlenir. Ancak nihai kararı mahkeme veya bilirkişi, gerektiğinde Adli Tıp Kurumu teknik incelemesiyle verir.
Kazada %100 haklı olduğunuzda ne olur?
%100 haklı bulunmanız hâlinde hem tazminat hakkınız doğar hem de idari sorumluluktan muaf olursunuz. Sigorta şirketi zararı doğrudan karşılar.
Bilirkişi raporu mahkemeyi nasıl etkiler?
Bilirkişi raporları, mahkemenin kusur oranı kararında belirleyici öneme sahiptir. Rapora itiraz mümkündür; yeni bir uzman incelemesi talep edilebilir.
Kusur oranı belli olduktan sonra ne yapılır?
Kusur oranı açıklandıktan sonra taraflar sigorta şirketine başvurarak tazminat talebinde bulunabilir. Uyuşmazlık hâlinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na müracaat edilebilir.
Kusur oranına itiraz süresi ne kadardır?
Kusur oranına veya para cezasına karşı 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvurulmalıdır. Bu süre geçerse başvuru reddedilir.
