Kıdem Tazminatı Kimler Alabilir?

İş hayatında çalışılan süre zarfında elde edilen kıdemin karşılığı şeklinde ödenen tazminata kıdem tazminatı denir. Kıdem tazminatı, belirli şartların vücut bulması durumunda işveren tarafından işçiye verilir. İşçinin, çalıma hayatı boyunca işverenin ve iş yerinin ticari faaliyetlerinin ilerlemesine emeğiyle katkı vermekte ve bu süre baz alınarak bir tazminat hakkı kazanmaktadır.

Zira tazminat hakkı sahibi olan bireyler hesabın nasıl yapılacağını merak etmekte ve bu doğrultuda yeni kıdem tazminatı şartları ya da kıdem tazminatı 2023 şartları gibi sorular sorarak merak ettiği hususlara yanıt aramaktadır.

Kıdem Tazminatı Alma Şartları

Tazminat hesabı yapılırken;

İlgili işçinin en on aldığı ücrete, sosyal yardım, yol ve yemek benzeri haklar dahi eklenerek elde edilen brüt ücret üzerinden hesaplanır ve hesap edilen tutar ödenir.

Unutulmaması gereken bir diğer husus, işçinin yasada ifade edilen tanıma göre işçi sayılmasıdır. Zira bu durum, kıdem tazminatı alma şartları içindedir. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçi olunması şartı sağlandıktan ve yazımız içinde yer alan diğer şartlar da vücut bulduğu takdirden sonra tazminat hakkından söz edilebilmektedir.

Kıdem ve ihbar tazminatı işçilerin güvencesi olarak, 1475 sayılı İş Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. İş kanunu bir anlamda hem işçinin hem de işverenin güvencesidir.

Kıdem tazminatı nedir sorusu en çok merak edilen sorulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışan işçinin bir yılın sonunda hak ettiği ancak belli şartlar altında alabildiği tazminat türüne Kıdem Tazminatı denir. Kıdem Tazminatı iş veren tarafından çalıştırdığı işçiye ödenir. Çalışan işçinin çalıştığı yıl kadar hak kazandığı brüt maaştır. Bu tazminatı almak için çeşitli şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar şu şekilde sıralanmıştır.

• 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi ne göre, aynı işveren bünyesinde olmak üzere en az bir yıl çalışma ile hak kazanılır.
• İyi niyet ve ahlak kuralları dışında iş veren tarafından iş sözleşmesi iptal edilenler,
• İşin durması, sağlık ya da iyi niyet ile birlikte ahlak kurallarına aykırılık nedenleri ile işçinin sözleşmesinin feshedilmesi durumunda
• Askerlik yapmak için işten ayrılmak zorunda olanlar
• Emeklilik hakkının elde edilmesi ile
• Yaş dışında gereken gün ve primin doldurulması ile işten ayrılma ile
• Kadınların evlenmeleri nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılmaları
• İşçinin ölümü ile
• İşverenin çalışana ya da aile bireylerinden birine hakaret etmesi, cinsel tacizde bulunması
• Sağlık durumları

Bu nedenler olduğu takdirde kıdem tazminatı ödemesi yapılır.

Kıdem Tazminatı Yargıtay Kararı PDF

Kıdem Tazminatı Kimler Alabilir?

Kıdem tazminatını alabilmek için belli şartları yerine getirmiş olmanız gerekiyor. Bir iş yerinde 8 yıldır çalışıyor olabilirsiniz ancak oradan haklarınızı (kıdem, ihbar, fazla mesai, hafta sonu, resmi tatil vb… ) alabilmeniz için usulüne uygun bir şekilde iş akdinizi fesih etmelisiniz aksi takdirde tazminat haklarınızı alamadan iş yerinden ayrılmış olursunuz. İş kanununda belirtildiği üzere veya iş veren ile anlaşarak kıdem tazminatı alarak işinize son verebilirsiniz.

Bir birey işi iş mevzuatı kapsamında gerekli sebeplerin varlığı ile sona erdiriyorsa bu noktada bir hak elde edecektir. Nasıl tazminat alabilir, nasıl işlemler devam edebilir buna bağlı olacak şekilde akıllara takılan tüm sorular cevap bulabilmektedir. Önemli olan her zaman bireyin haklılık sebebinin bulunması ve bu bağlamda çıkarılma sürecini yaşamasıdır. Burada hak kazanacak olan kişilerin iş kazasına, yaşanılan meslek hastalığına maruz kalması gibi oldukça mühim noktaların bulunması gerekecektir. Bu sağlandığı takdirde kişilerin tazminat elde edebilme hakkı bulunmaktadır. İşten ayrılan tazminat alabilir mi soruları bu şekilde doğru çözümler ortaya koymaktadır.

Hangi Durumlarda Kıdem Tazminatı Alınamaz?

• İşçinin Sadakat Borcu ve Rekabet Yasağı
• İşçinin Şahsi Hatası Nedeniyle Hastalanması Hali
• İşe Alınırken İşçinin Yanlış ve Yanıltıcı Bilgi Vermesi
• İşveren ve ailesine karşı, işçinin kötü davranışlarda bulunması
• İşçinin, iş yerinde suç işlemesi
• İşçinin yedi günden daha fazla hapis cezası ile cezalandırılmasını gerektiren suç işlenmesi
• İşçinin, mesleki sırları ifşa etmesi
• İşçinin, iş güvenliğini tehlikeye atması

Kıdem Tazminatı Davası Hangi Durumlarda Açılır?

İlk olarak bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için o iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra işçinin iş sözleşmesinin bazı nedenlerden dolayı sona ermesi gerekir. Bu nedenler şunlardır;

• İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık dışında yer alan bu sebebiyle,
• İşçi tarafından iyi niyet, sağlık ve ahlak kurallarına aykırılık dışında yer alan bir sebebiyle,
• Askerlik görevi sebebiyle,
• Kadın işçinin evlenmedi durumu sebebiyle,
• Çalışan işçinin ölümü sebebiyle,

İş sözleşmesi bu sebeplerden birisinden dolayı son bulan ve o iş yerinde en az 1 yıllık çalışması bulunması durumunda bütün işçiler kıdem tazminatına hak kazanacaklardır.

Kıdem tazminatı alma şartları 2022 yılında her yıl olduğu gibi bu yıl da yeni düzenlemeler getirilmiştir. 2021 yılında kıdem tazminatı hesaplanırken tavan fiyat 7.638,96 TL olarak belirlenmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan bildirimde ilk 6 aylık kıdem tazminatı rakamı en fazla 7.638,96 TL üzerinden hesaplanabilecektir.

Kıdem tazminatı tavan 2023 yılında yukarıda belirttiğimiz rakam üzerinden hesaplanır. Bunun üzerinde bir maaşınız olsa bile en fazla alabileceğiniz kıdem tazminatı rakamı bakanlığın açıkladığı Kıdem tavanı 2023 ye göre yapılacaktır.

İş Akdinin Sona Erme Sürecinde Önemli Noktalar

• İşten gelişigüzel ayrılan bireyler herhangi bir tazminat hakkına sahip değildir
• İşten ayrılan bireylerin haklı nedenlerinin bulunması önemlidir
• Haklı nedenler ile işten ayrılan bireyler tazminat talep edebilme hakkına sahip olmaktadır
• İşten çıkarılan bireyin iş yeri tarafından böyle bir duruma maruz kalması durumunda bunu mutlaka belgelemesi önemli olmaktadır
• İşten ayrılan kişinin yeni işe başlama süreci yine tazminat alımı noktasında önemlidir
• Kıdem tazminatının amacı bireyin işten ayrıldığı sürede geçimini sağlayabilmesidir

Tazminat elde etmek ve iş sürecinin sonunda sürekli gelir elde edemeyecek duruma gelmek verilen tazminatlar açısından önem arz etmektedir. Kişi kendi isteği ile işten ayrılmış dahi olsa bunun haklı bir gerekçesi bulunmalıdır. Aksi takdirde iş akdine uygun çıkartılmada tazminat hakkı kaybedilmektedir. Kıdem tazminatı kimler alabilir buna uygun sonuçların doğabilmesi için kişinin mutlaka gereken detaylara özen göstermesi gerekecektir.

Kıdem Tazminatı Askerlik

Askerlik görevinin yapılması sebebiyle kıdem tazminatının ne olacağı merak edilir. Birey, iş akdini bu gerekçe ile feshederse bu durumda tazminat hakkı kazanır. Zira erkek işçiler, mecburen vatani görevini ifa etmek durumundadır ve bu bakımdan işinden firak etmek zorundadır. İşveren ise, askerlik saikiyle işinden ayrılan işçisine başta kıdem tazminatı olmak üzere başkaca alacaklarını ödemek zorundadır.

İstifa Eden İşçi Tazminat Alabilir Mi?

• 4857 sayılı iş kanunu gereğince mazeretsiz iş yerinden ayrılan (istifa eden) işçiye tazminat ödemesi yapılmaz. Fakat işçi sözleşmesini haklı bir neden ile fes ederse tazminat alabilir. Bir başka söyleyişle işten istifa eden işçiye tazminat ödenmiyor ancak haklı nedenlerle istifa eden işçi tazminat alabiliyor. Yargıtay’ın son kararları bu yönde.
• İşveren size ödediği gerçek maaş üzerinden SGK primlerinizi yatırmıyorsa o iş yerinden istifa ederek çıkabilirsiniz. Haklarınızı ise dava yolu ile almanız mümkün. Biraz daha açacak olursak maaşınızı iş yeriniz asgari ücret üzerinden gösteriyor. Maaş hesabınıza asgari ücret yatıyor ve SGK primleriniz de bu şekilde yatıyor. Ancak siz elden de belli bir miktar para alıyorsunuzdur. Şirket hesabından değil de başka bir şahıs hesabından size para gönderiliyordur. Bu şekilde bir uygulama var ise iş yerinden gerekçe göstermeden ayrılabilirsiniz.

Ve bütün haklarınız tam olmasa da kısmen alabilirsiniz. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2019 yılında verdiği emsal niteliğindeki kararla aynen yukarıda anlattığımız durumda olan bir işçinin davası hakkında; Kıdem ve ihbar tazminat talepleri kısmen, yıllık izin talebi tamamen kabul edildi. Fazla mesai ücret talebi ise tamamen reddedildi.

Kendi isteği ile işten ayrılarak istifa eden işçi kıdem tazminatı alması mümkün değildir. Fakat işçinin askerlik görevi, emeklilik almaya hak kazanmış olması, işçinin sağlığının işe ara vermeden devam edemeyecek oranda bozmuş olması, işverenin iyi niyet ve ahlaka karşı davranışları ya da kadın işçilerin evlenmesi nedeni ile işten ayrılması halinde kıdem tazminatına hak kazanılır. Bu nedenlerden dolayı işten ayrılması halinde de 1 yıl çalışmış olması şarttır.

Sigortasız Çalışan İşçiler Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

İş Kanununda en az 1 yıl çalışmış olmak ve kıdem tazminatına hak kazanacak biçimde işten çıkmış ya da çıkarılmış olması halinde kıdem tazminatına hak kazanması mümkün olduğu belirtilmiştir. Bu durumda yani sigortalı işçi olma şartı bulunmamaktadır. Sigortasız çalıştırılan işçilerin bu hallerde kanıtlayacak belgelerle Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne yazılı olarak başvurmaları durumunda kıdem tazminatına hak kazanırlar.

Tazminat alabilmek için kaç gün sigortalı olmak gerekiyor?

Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için o iş yerinde en az bir yılı doldurmuş olması gerekmektedir.

Kıdem Tazminatı Alınamayan İş Alanları

Kıdem tazminatı 4857 sayılı İş Kanununda düzenlenmiş olup bu tazminata hak kazanabilmeleri için İş Kanunu kapsamında yer alan iş alanlarından birinde çalışıyor olmak gerekmektedir. İş Kanunu’na tabii olmayan alanlarda çalışmakta olan kişiler kıdem tazminatı almaları mümkün olmaz. Bu kanun kapsamı dışında yer alan alanlar ise şunlardır;

• Deniz ve hava taşıma işleri,
• 50 tane işçiden az işçi çalıştırılan yarım ve orman işlerinin yapıldığı iş yerlerinde ya da işletmeleri,
• Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla alakalı her çeşit yapı işleri,
• Bir aile üyeleri ve 3. derece hısımları arasında dışarıdan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işler,
• Ev hizmetleri olan işler,
• İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere olan çıraklar,
• Sporcu olan kişiler,
• Rehabilite edilen kişiler,
• 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 2. Maddesinin tarifine uygun olan 3 kişinin çalıştığı iş yerleri,

Bu sayılan alanlar İş Kanununun kapsamı dışında yer alan alanlarda çalışan kişiler tazminat almaları mümkün olmaz.

Kıdem Tazminatı Hak Kazanamayan İş Alanlarında Bilinmeyenler

İş Kanununda, bu kanuna tabi olamayan alanlarda ilişkili olsa dahi İş Kanunu hükümlerinin uygulanacağı dolayısı ile tazminata hak kazanabilecek işler belirtilmiştir. Dolayısı ile belirlenen bir takım işlerde çalışan kişiler kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. Bunlar;

• Kıyılarda ya da liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ile boşaltma işleri,
• Havacılığın tüm yer tesislerinde yürütülen işler,
• Tarım sanatları ve tarım aletleri, makine ile parçalarının yapıldığı atölye, fabrikalarda görülen işler,
• Tarım işletmelerinde yapılan tüm yapı işleri,
• Halkın faydalanmasına açık ya da iş yerinin eklentisi halinde olan bahçe ve park işleri,
• Deniz İş Kanunu kapsamı içine girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile alakalı işler,

10 Yıllık Tazminat

Bir başka kıdem tazminatına hak kazanma durumu ise uzun yıllar çalışmak ile oluyor. İş kanuna göre bir işçi çalıştığı iş yerinde 10 yılı doldurduysa bütün haklarını alarak o iş yerinden ayrılabiliyor. 10 yıllık tazminat ve bütün hakların işçiye eksiksiz bir şeklide ödenerek dosyası kapatılabilir.

Kıdem Tazminatınızı, Hesaplama Aracımızı Kullanarak Yapabilirsiniz. —> https://cozumavukatlik.org/kidem-tazminati-hesaplama/

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, çalışanın işten habersiz çıkarılması durumunda ya da gerekli ihbar süresi dolmadan çıkarılması halinde işveren tarafından ödenmesi gereken tazminattır. Bu durumun tersi oluştuğunda da işçi işverene bu tazminatı ödemek zorundadır. İş Kanunu ihbar tazminatını şu şekilde düzenlemiştir.

• İhbar Tazminatı: İşçinin kanunda belirtilen süreler uyarınca önceden haber verilmeden ya da ihbar süresinin dolması beklenmeden işten çıkarılması halinde işçiye ödenmesi gereken kanunen tanınmış bir tazminat türüne ihbar tazminatı Bu durumun tersi de geçerli olmaktadır. Şayet işçi kanunda belirtilen süreler içinde önceden haber vermeden işten ayrılması durumunda işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmaktadır.
• İhbar tazminatı alma şartları 2023 yılında da güncellenmiştir. Tavan ve taban uygulaması her yıl o ülkenin şartlarına göre yeniden belirlenir.

İlgili İçerik: İhbar Tazminatı 

MADDE 17.- Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir

İş sözleşmeleri;

1. İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
2. İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
3. İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
4. İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

Feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.

Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.