İş Sözleşmesi
İş Sözleşmesi Nedir?
İş Sözleşmesi , Genellikle ülkemizde işçi ve işveren arasında yapılmakta olan sözleşmelerin çoğunluğunun bir bölümü belirsiz iş sözleşmesi olarak yapılmaktadır.
Belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir? çoğu kişi bu konu ile ilgili pek bir şey bilmez. Bu konu ile ilgili sizlere makalemde kısa bilgilerden anlatacağım. İş akdi hakkında uluslararası standartların uygulanması için bağlayıcı hükümler olmaktadır. Sözleşmeler ve kararları son yıllarda çalışma hayatında karşımıza çıkan hemen hemen bütün konuları ilgilendirmektedir. İlk olarak belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir? İş sözleşmesi nedir? İş sözleşme çeşitleri nedir? Bu konular hakkında bilgiler vereceğim.
İş Sözleşmesi Nedir?
İş akdi; bir tarafın yani işçi bağımlı olarak iş görmeyi ve diğer tarafın işverenin yani ücret ödemeyi üstlenmesinden meydana gelen sözleşmeye iş akdi denilir.
İş Sözleşmesinin Özellikleri Nelerdir?
İş akdinin pek çok özelliği olmaktadır. Bu özellikler sırası ile;
- Yasada aksi olmadığı süre özel bir biçime tabi olmamaktadır,
- Zamanı 1 yıl ve çok daha fazla olan iş akdinin yazılı olması zorunludur,
- Damga vergisinden, harçtan ve resimden muaf olmaktadır,
- Yazılı olmayan iş sözleşmelerinde işveren çalışana en fazla 60 gün içerisinde size aşağıda belirttiğim bilgileri yazılı evrak ile beraber bildirmekle sorumludur. Bu evrakları vermeyen çalışan işverene 268 Türk Lirası cezası ödemek zorundadır. Bu belgeler;
- Özel çalışma şartları,
- Genel çalışma şartları,
- Günlük veya haftalık çalışma zamanı,
- Ücret ya da varsa ücret ekleri,
- Ücret ödeme süresi,
- Süresi belirli ise sözleşme zamanı,
- Fesih halinde tarafların uymak olduğu hükümler olmaktadır.
İş Sözleşme Çeşitleri Nelerdir?
İş akdi çeşitleri;
v Belirli süreli iş sözleşmesi,
v Belirsiz süreli iş sözleşmesi,
v Tam süreli iş sözleşmesi,
v Kısmi süreli iş sözleşmesi,
v Denem süreli iş sözleşmesi olmaktadır.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Belirli iş sözleşmesi belirli işlerde veya belli bir işi bitirmeye ve belirli bir olgu meydana çıkması ile çalışan yani objektif şartlara bağlı olarak işveren ile çalışan arasında yazılı bir biçimde yapılan iş akdine denilir.
Belirli süreli iş akdi zincirleme olarak yapılamaz. Eğer yapılırsa iş akdinin belirsiz iş akdine dönüştürülmektedir. Belirli iş akdi ile çalışmakta olan çalışan yani işçi iş güvencesi hükümlerinden asla faydalanamaz. Bu sözleşmede zaman bitince direk kendiliğinden sona ermektedir. Belirli süreli iş akdi ile çalışan işçiye ödenecek olan ücret ve ücrete ilişkin ve bölünebilen menfaatler işçinin çalıştığı zamana göre verilmektedir.
Tam Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
İş kanununda yer alan genel iş akdine tam süreli iş akdi denilir. Tam sözleşmesinin kısmi sözleşme tanımı olmaz. Genellikle çalışanlar iş yerlerinde aynı ya da benzeri işte tam süreli çalıştıran işçi ile anılır. Yani sözleşme kısmi süreli değil ise tam süreli sözleşme olarak tanımlanmaktadır.
Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Çalışanın genel haftalık çalışma zamanının tam süreli iş akdi ile işçi emsal işçiye nazaran daha önemli ve daha az durumlarda imzalanan iş akdi kısmi süreli sözleşme denilmektedir.
Bu sözleşme ile çalışan işçi farkı haklı kılan bir sebep yoksa sadece iş akdi kısmi süreli olmasından dolayı tam süreli işçiye göre değişik işleme tabi olmaz. Kısmi süreli çalışmakta olan işçinin ücreti ve ücrete ilişkin bölünebilir menfaatleri tam süreli iş akdi olan işçiye nazaran çalıştığı zamana göre ödenmektedir.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı sözleşmeye belirsiz iş sözleşmesi denir. Farklı bir deyiş ile çalışanın ne kadar zaman çalışacağı ve işin ne zaman sona ereceği ve buna benzer bilgiler açıkça yazılı bir biçimde kararlaştırılmadığı sözleşmeye denilmektedir. İş kanununda düzenlenmiş olan hükümlerin çoğu bu sözleşme türü ile ilgili olmaktadır. İş Hukukunun en önemli konularının arasında yer alan iş sözleşme türleri ve özelinde de belirsiz iş akdi türü olmaktadır. Tüm hukuki ana iş akdinin belirli süre mi? Yoksa değil mi? Sorularına verilen cevap ile biçimlenecektir. Bu iş akdinden doğmuş olan davaları genellikle incelemek için İş ve İşçi Hukuku kısmını okumalısınız.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Hukuki Dayanakları
Hukuku dayanaklar; 4857 sayılı iş kanununun 5-7-9-11-12-17-18-18-23-24-25 ve 30. Maddelerde de ele alınmaktadır. Bu iş akdinin güvence altına alan yüz elli sekizinci sayılı sözleşme hukukumuz da 1982 senesinde kabul olmuştur. Bu sayılı olan sözleşme yani 158 sayılı ILO Sözleşmesinin taşıdığı en büyük ve en önemli özellik işçinin işine son verildiğinin geçerli bir nedene dayanmış olmasını ilke olarak benimsemektir.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Şekil Koşulları Nelerdir?
Belirsiz süreli iş akdinde en önemli ilk koşul bu belirsiz sözleşmeyi yazılı olabileceği gibi sözlü de yapılabilmesi olmaktadır. Bu sözleşmenin yazılı olması durumunda bir nüshasının işçiye verilecek bir iş nüshası da işverende kalmasıdır. Yazılı sözleşmenin işçi ve işveren tarafından imzalanması gerekmektedir. Bu imzalanma yapılmadığı zaman sözleşme iptal sayılmaktadır. Eğer iki tarafta da yazılı bir sözleşmenin olmadığı zamanlarda çalışanların belirsiz süreli iş akdi ile çalıştığı kabul edilmektedir. Belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği aşağıda yer almaktadır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Hukuki Sonuçları Nelerdir?
Belirsiz süreli iş akdi hukuki sonuçları; belirsiz süreli sözleşme işçi hakları açısından birden fazla avantaj barındırmaktadır. Bu avantajlar; güvence tazminatı, ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve işe iade hakkı en başta olan avantajlar olmaktadır. Belirsiz süreli iş akdi ihbar ve iş güvencesi ve buna benzer hakları sağlamakta olan sözleşme olmaktadır. Mesela; belirli süreli iş akdi ile çalışan işçiler iş güvencesi haklarından yararlanamaz ve belirsiz süreli sözleşme ile çalışan işçiler bu hükümlerden çok rahat faydalanabilirler. Belirsiz süreli sözleşmeye bağlı olarak açılmakta olan davalar sırası ile;
- İhbar tazminatı davaları,
- Kıdem tazminatı davaları,
- İşe iade davaları,
- Boşta geçen zaman ücreti davaları,
- İşe başlatmama tazminatı davaları olmaktadır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Hukuki Standartları Nelerdir?
Belirsiz süreli sözleşmenin hukuki standartlarının en başında yer alan; bazı işveren yerler zorlayıcı hükümleri yerine getirmek istemezler ve işçilere iş zamanı belirli olan sözleşmeler imzalatmaya başvururlar. Bu tarz hilelere karşı çok dikkatli olmak için iş akdini avukatların eşliğinde incelenip ve rastgele bir olumsuzluk oluşmaması için sözleşme imzalanmamalıdır. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin özelliğinin belirlenmesi ve bazı hukuki ve maddi standartlar göz önüne alınmalıdır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Feshi Nedir?
Çalışanın ve işçinin belirsiz süreli sözleşmede iş kapasitesine ya da işin özelliğine dayalı olan ya da haklı bir sebep olmadığı zaman işveren bu sözleşmeye son verememektedir. İş kanunu kapsamında iş akdinin geçerli bir sebep ile feshi iş ilişkisinin iki taraf arasında devam ettirilemez bir duruma gelmesi halinde kullanılabilen hak olarak karşımıza çıkmaktadır. Belirsiz süreli iş akdinin işveren tarafından sebep gösterilmeden feshi kanunen asla mümkün olmamaktadır. Kanunda yer alan durumlar ise sırası ile;
- İşyeri sendika temsilciliği yapılması,
- Sendika üyeliği ya da çalışma süreleri haricinde ya da işverenin rızası ile çalışma süreleri içerisinde sendika faaliyetlerine katılınılması,
- Sözleşmeden kaynaklanan haklarının takibinden dolayı işverenin aleyhine makamlara başvurulması,
- Cinsiyet, ırk, renk, medeni hal, din, siyasi görüş, hamilelik, doğum ve buna benzer sebeplerden feshi yoluna başvurulması,
- Yetmiş dördüncü maddede olan ve bayan işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu zamanlarda işe gelmemek,
- Kaza sebebini ya da hastalık ile yirmi beşinci maddede olan bekleme zamanında işe geçici devamsızlık sağlanmasıdır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Feshi ve İhbar Tazminatı Nedir?
Bu sözleşmelerinin ana farklılığı ihbar tanıma zorunluluğunda meydana gelmektedir. Bu iş akdinin belirsiz süreli kabul edildiği zaman kanunun on yedinci maddesinde yer alan ihbar zamanına uyulmalıdır. Bunlara uyulmamasında ihbar tazminatı davası açılabilmektedir.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Feshi ve İşe İade Davası Nedir?
İşe iade davası yalnız belirsiz süreli iş akdi çeşidinde mümkün olmaktadır. Bundan dolayı sözleşmenin belirli süreli sözleşme ya da belirsiz süreli iş akdi mi gerektiği hususunda tek bakılmakta olan yer işverenin sözleşmeye koymakta olduğu başlık olmamaktadır. Bu sözleşme eğer belirsiz süreli iş akdi olarak kabul edildiği zaman çalışanın işverene işe iade davası açma hakkı olmaktadır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Savunma Alınma Zorunluluğu Nedir?
Belirsiz süreli sözleşme ile birlikte işyerinde çalışan işyerinde davranışı ya da verimi ile alakalı sebeplerden savunması alınmadan asla iş hakkı fesh edilemez. Ancak işveren çalışanın verimini yani performansını beğenmediği zaman çalışanın iş hakkını fakat savunmasını aldıktan sonra iş hakkını fesh edebilmektedir. İş kanunun yirmi beşinci ve ikinci maddesinde olan durumlarda çalışanın savunmasının alınması zorunlu olmamaktadır.
Sözleşmenin Değerlendirilmesinde İş ve İşçi Avukatının Önemi Nedir?
Belirsiz süreli iş akdi ile öbür sözleşme çeşitlerinden farklılık gösteren hususlar olmaktadır. Aynı zamanda tarafların sözleşmeyi belirsiz süreli olarak belirtilmesi hukuk bakımından bağlayıcı olup olmadığı mahkemeye sözleşmenin özelliği belirtilecektir. Sözleşme çeşitlerine farklı hukuki statü uygulanmasından dolayı belirsiz süreli iş akdinin değerlendirilmesi iş ve işçi avukatının önemi çok büyük olmaktadır. Mesela; sözleşme belirli süreli olarak yapıldığı zaman açılan dava hukuki özellikler sebebi kaybedebilmektedir.
İş Sözleşmesi Örneği
işçi ve işveren arasında imzalanacak bir sözleşme için hazır matbu evraklar vardır. Bu evraklara Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından da temin edebilirsiniz. Ülkemizde işe girişler esnasında işçi ve iş veren arasında sözleşme imzalanması çokta sık rastlanan bir durum değildir. Ancak bu yolu tercih eden firmalarda yok değildir. Daha çok iş verenler belirsiz süreli iş akdini tercih etmektedirler. Size bir sözleşme örneği bırakıyorum. Talep ettiğiniz takdirde buradan indirip doldurabilirsiniz.
iş Sözleşmesi Örneği İndir Word Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Örneği