Sigortasız İşçi İş Kazası Geçirirse veya Ölürse Cezası 2024 (Tazminat, Haklar)
Sigortasız işçi iş kazası hem işçiyi hem de iş vereni ciddi problemlerle ile karşı karşıya bırakır. Her iş yerinin SGK yönetmeliklerinde bir karşılığı vardır. Çalışacak kişi iş yerine başlamadan önce ilgili evraklarını teslim ederek resmi bir başlangıç yapılmalıdır. Aksi taktirde iş verene ağır yaptırımlar uygulanır. İşçi tarafından bakıldığında ise acaba zararım karşılanacak mı kaygıları ön plana çıkar.
Sigortasız İşçi İş Kazası Geçirirse
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, yazılı veya sözlü bir sözleşme ile fiilen çalıştırılan işçinin işe başlamadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) sigorta giriş bildirimlerinin yapılması gerekir. Bu konudaki istisna sektörler inşaat, balıkçılık ve tarım sektörleridir. Bu iş yerlerinde işe giriş bildirimi, “çalışmaya başladıkları gün başlatılabilir” şeklinde düzenlenmiştir. Belirtilen üç sektör dışındaki iş yerlerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından denetime gidildiğinde, iş yerinde o an bulunan tüm çalışanların sigorta girişlerinin olması gerekmektedir.
İş kazası geçiren işçinin sigorta kaydı bulunmadığının tespiti halinde idari para cezası uygulanır. Sigortasız işçi çalıştıran işverenlere brüt asgari ücretin 38 katı kadar ceza uygulanmakla kalmaz ,iş yerleri tarafından sigortası yaptırılmayan ve iş kazası geçiren sigortalının tazminatı ve kazadan doğacak her türlü ödeme işveren tarafından karşılanır.
İstanbul’da Sigortalı ve Sigortasız Çalışan Profili ve Sayısal Bilgiler
Sigortasız İş Kazası Geçirdim
Sonuç olarak bir iş yerinde sigortasız işçi olarak çalışmanız halinde iş kazası geçirdiyseniz, kazayı hizmet sözleşmesine istinaden çalışıyorken geçirdiğiniz ve geçirdiğiniz kazanın iş kazası kapsamında olduğu tespit edilirse, kaza sebebiyle gerekli tedavi giderleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır. Ayrıca sağlık durumunda kendiniz, hayatını kaybeden işçi olması durumunda hak sahipleri kısa vadeli sigorta kollarından iş kazası halinde sigortalılara verilen hak ve yardımlardan aynen yararlanır. Sigortasız işçi iş kazası durumlarında ücret belirleme: Günlük veya aylık kazancınızın net olarak tespit edilemiyor olması durumunda brüt asgari ücret üzerinden hesaplanır. Ayrıca sizin sigortalı olarak başka bir işverene ait iş yerinde çalışıyor görünmeniz de sonucu değiştirmez, kazanın vaka bulduğu işverene ait iş yerinde sigortasız işçi pozisyonunda çalışıyorsunuz olarak değerlendirilir.
Sigortasız İşçi İş Kazası Geçirirse Ne Olur?
İş kazası geçiren işçinin sigorta kaydı bulunmadığının tespiti halinde idari para cezası uygulanır. Sigortasız işçi çalıştıran işverenlere brüt asgari ücretin 38 katı kadar ceza uygulanmakla kalmaz ,iş yerleri tarafından sigortası yaptırılmayan ve iş kazası geçiren sigortalının tazminatı ve kazadan doğacak her türlü ödeme işveren tarafından karşılanır. Bunun nedeni sigorta başlangıcının SGK kurumuna bildirim yapılmış olmasıyla şartına bağlı olmamasıdır. Bu sebeple fiilen çalışma başlangıcı yapan sigortasız işçi , sigortalı işçi gibi tüm SGK haklarından yararlanır. Aynı maddeler sigortasız çalışan işçinin meslek hastalığına yakalanmış olması durumunda da geçerlidir. Sigortasız çalışarak meslek hastalığına yakalanan işçiye de Sigortasız işçi iş kazası hükümleri uygulanır.
En önemli nokta, sigortasız işe başlatılan işçi iş kazası geçirmişse, konuya sebep olan kaza iş kazası kapsamına girmeli ve işverene ait kurumda çalışıyorken kaza geçirdiğinin tespitidir.
- 5510 sayılı Kanunun “Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk” başlıklı 23 üncü maddesi gereğince;
– Sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemiş olan kişilerin bildirim tarihinden önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde ilgililerin gelir ve ödeneklerinin Kurumca ödeneceği,
– Bu şekilde, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarının, sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirileceği belirtilmiştir.
Sigortasız Çalışan İşçinin İş Kazası Sonucu Ölümü
Sigortasız çalışan işçinin iş kazası sonucu hayatını kaybetmişse hak sahipleri kısa vadeli sigorta kollarından iş kazası halinde sigortalılara sağlanan yardımlardan aynen faydalanır. Bu da iş kazası nedeniyle hayatını kaybeden işçinin hak sahiplerine 5510 sayılı kanunda belirtilen tespit edilecek aylık kazancının %70 ‘i , yine 5510 sayılı kanunun 55. Maddesine göre güncellenerek aylık olarak bağlanır. Bu kanunla her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Tüik tarafından açıklanan son yılın tüketici fiyatları genel indeksine göre hesaplanarak arttırılır. Sigortasız işçi iş kazası sonucunda vefat eden kişinin yakınlarına destekten yoksun kalma tazminatı ödemesi yapılır.
Hak sahiplerine gelir bağlandığı süre boyunca genel sağlık sigortalı kapsamına alınırlar. Böylelikle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlık yardımlarından yararlanırlar.
Sigortasız işçi iş kazası nedeniyle hayatını kaybeden işçinin tespit edilen kazancının yüzde 70’i yukarıda belirtilen şekilde güncellenen ödeme tutarından;
– Dul eşe % 50; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75,
– 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
>İlgili İçerik: İş Kazası Tazminat Hesaplama [/box]
1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının,
her birine % 25 tutarında ölüm geliri bağlanır.
Sigortasız İşçi İş Kazası Tespit Davası
Sigortasız işçi iş kazası sonucunda yaşanan zararların geri alınması için tespit davası açılması gereklidir. Sigortasız olarak çalışırken yaşanılan iş kazasında aynen sigortalı olarak çalışmada olduğu gibi öncelikle tespit davası açılmalıdır. Normal şartlarda iş kazası, işveren tarafından mutlaka Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmelidir. Fakat sigortası yapılmamış bir işçi kendisi veya hayatını yitirmesi durumunda hak sahipleri de SGK’ya bildirimde bulunabilir. SGK kurumu adına görevlendirilen kişiler , kazanın iş kazası olup olmadığını, kazanın oluş şekli ve tarafların kusur durumunu düzenleyen bir inceleme raporu düzenler. Hazırlanan raporda kazanın iş kazası olarak değerlendirilmesi halinde sigortasız çalışırken kazaya uğrayan işçi veya hak sahibi iş mahkemesinde doğrudan maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
Sigortasız işçi veya hayatını kaybetmesi durumunda hak sahibi iş kazası sonrasında, Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmiş fakat SGK tarafından iş kazası olarak kabul edilmemişse hem SGK hem de işverenin davalı olarak gösterileceği bir “iş kazasının tespiti davası” açılmalıdır.
SGK , İş kazası tespit davasında hak alanının doğrudan ilgili tarafıdır fakat tazminat davasında taraf değildir. Dolayısıyla, iş kazasının tespiti davası, tazminat davasından farklı bir davadır. . İş kazasının tespiti davasının zamanaşımı süresi 10 yıldır. İş Kazası tespit davasının sonucu beklenmeden tazminat davası açılmamalıdır.
İşçi lehine sonuçlanan iş kazası tespit davası sonrasında malullük halinde işçiye, hayatını kaybetmesi halinde hak sahiplerine SGK tarafından hesaplanan tutarda gelir bağlanır.
>İlgili İçerik: İs Kazası Tespit Davası [/box]
Çalışma İzni Olmayan Yabancı İş Kazası
Öncelikle belirtmek gerekir ki ülkemizde çalışma izni olmadan çalışan yabancılar hakkında cezai ve idari işlem uygulanır. Çalışma izni olmaksızın çalışan yabancının ülkemize girişi, belgeleri incelenerek yasal olmadığı belirlenen durumlarda Emniyet makamları tarafından sınır dışı edilirler.
Afgan işçi iş kazası
-İş Sağlığı ve İş Güvenliği meclisi verilerine göre 8 yılda 700 mülteci işçi iş kazalarında hayatını kaybetti. Yine İSİG verilerine göre 2021 yılında iş kazalarında hayatını yitiren yabancı uyruklu işçi sayısı 50’nin üzerindedir. İş kazalarında ölen mülteci işçilerin çoğunu savaş cehenneminden kaçıp gelen Afgan ve Suriyeli işçiler oluşturuyor.
Ve maalesef kayıt dışı çalışan Afgan işçiler de iş kazası geçirmesi durumunda SGK tarafından sağlanan hiçbir imkana sahip olamıyorlar.
Çalışma izni olmayan yabancı uyruklu işçinin iş kazası geçirmesi
Çalışma izni olan yabancı uyruklu çalışan ,taraflarca belirlenen sözleşme ile çalışırken iş kazası geçirirse, kaza bildirimi işveren tarafından yapılır. Kaza gerçekleştiği andan itibaren 3 gün içinde emniyet ve sosyal güvenlik kurumlarına bildirilir. Sosyal Güvenlik Kurumu‘na iş kazası bildirimi;
SGK web sitesi üzerinden “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu” indirilerek ve bilgilerin elle doldurularak kaşe ve imzası tamamlanarak bağlı bulunan sigorta müdürlüğüne elden, taahhütlü, iadeli taahhütlü ve Acele Posta Servisi ile teslim edilebilir.
Türkiye’de çalışma izni almak suretiyle çalışan yabancılar, bazı istisnalar dışında vatandaşlarla eşit haklara sahiplerdir.
Fakat kayıt dışı, çalışma izni olmayan yabancı işçi iş kazası geçirirse, Sosyal Güvenlik Kurumlarının tedavi imkanlarından yararlanamaz. Tedavi süresince geçici iş görmezlik ödeneği alamaz .Çalışma izni olmayan yabancı uyruklu işçiye; sakatlanma durumunda malullük aylığı; öldüğünde bakmakla yükümlü olduğu kişilere ölüm aylığı ödenmez.
Suriyeli işçi iş kazası geçirirse
Yukarıda maddeler halinde belirttiğim üzere Suriyeli işçi iş kazası geçirirse , çalışma izninin olması , Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmiş olması durumunda vatandaşlarımızla aynı haklara sahiptirler. Fakat çalışma izni olmayan veya kayıt dışı çalıştırılan Suriyeli işçi iş kazası geçirirse tedavi imkanlarından yararlanamaz ve yaşamını yitirmesi durumunda hak sahipleri de sosyal yardımlardan yararlanamaz.
Sigortasız işçi iş kazası Yargıtay kararları
Davaya konu olan işçinin SGK’ya bildirimlerinin yapılmış olması ve primlerinin ödenmesi, işverenin en ciddi görevlerinden biridir. Kayıt dışı işçi çalıştıran işveren kanunlarla belirtildiği üzere cezaya çarptırılır. İşverene verilecek olan cezada herhangi bir indirim yapılmaz. Sigortasız işçi iş kazası sonucunda tazminatlardan iş veren sorumludur.
>İlgili İçerik: İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?[/box]
Sigortasız İşçi İş Kazası ve Çalıştırma Cezası 2024
Toplam istihdamın yüzde 35 yani her çalışan 3 kişiden bir tanesi sigortasız olarak çalıştırılıyor. Sigortasız işçi çalıştırma cezası 5510 sayılı kanun ile düzenlenmiştir. Çalıştırılan işçinin bildirimi yasal süre içerisinde verilmemiş ise işletmeye 2 asgari ücret tutarında cezai yaptırım uygulanmaktadır.