Tersane İş Kazası

Tersane İş Kazası sonuçları bakımından oldukça ağırdır. Ölüm ve yaralanma istatistiklerinin yüksek olduğu bir sektördür. Son verilere bakıldığında iş kazaları alanında yine baş sıralarda yer almaktadır…

Tersaneler gemi inşa edilen, inşa edilen gemilerin bakım ve onarımın yapıldığı alanlardır. İş kazalarının yaygın olarak meydan geldiği gemi inşa sektöründe meydana gelen kazalara; tersane iş kazası adı verilmektedir.

Tersane İş Kazası Ve Gemi İnşa Sektöründe Meydana Gelen Kazalar

Tersane iş kazası; sonuçları bakımından en yıkıcı iş kazalarından biridir. Çok zaman basında tersane iş kazası haberlerine rastlarsınız. Bir kazanın medyanın gündemine girebilmesi için olayın boyutları ve sonuçları bakımında oldukça büyük olması gerekmektedir. Tersane iş kazası da gemi inşa sektöründe meydana gelen büyük boyutlu kazalardır diyebiliriz. Tersane de meydana gelen kazaların iki ayrı boyutu vardır. Kazaya sebebiyet veren tarafların yargılanması yani ceza davası aşaması bir diğer boyutu ise kazada zarar gören tersane işçilerinin zararlarının giderilmesi için tazminat davalarıdır.

Çalışanları korumak, üretimin ve iş yerinin güvenliğini sağlamak iş sağlığı ve güvenliğinin temel amacıdır. Yaşanılan iş kazalarını azaltmak için yapılan ilk faaliyetler mühendislik bakış açısı ile gerçekleştirilmiş ve teknik ve fiziksel yönlerin iyileştirilmesine yönelik yapılmıştır. Ancak gemi imalat sanayisinde de kaza oluş nedenlerine bakıldığından teknik sorunlardan ziyade insan faktörü üzerinde daha fazla durulmaktadır. Gemi inşa sanayisi yani tersane iş kazası oranlarının %60’ı doğrudan insan hatası, %30’da ise dolaylı olarak insan hatası ile bağlantılıdır. %90 gibi bir payla insan faktörünün önemi ön plan çıkmaktadır. (1)

Tersaneler gemi inşa edilen, inşa edilen gemilerin bakım ve onarımın yapıldığı alanlardır. İlk kuruluş amaçları askeri amaçlıdır. Savaşların azalması nedeniyle zamanla askeri amaçlar ikinci planda kalmış ve inşa ve onarım amacı ile süreç sürdürülmüştür.

Tersanelerde üretilen ürünler

• Yatlar
• Ticaret gemileri
• Endüstriyel gemiler
• Savaş gemileri
• Feribotlar, vapurlar, deniz motorları

Tersaneler yapılan işlem nedeniyle genellikle deniz ve nehir kıyılarında bulunmaktadır. Tersaneler bir üretim yeridir. Bu nedenle birçok alan/işlem biriminden meydana gelmektedir.

• Malzeme depolamak için istif depoları
• Vinçler
• Kızaklar
• Havuz
• Kesim/CNC
• Ön imalat
• Montaj
• Boru ve boya atölyeleri(2)

Tersanelerde meydana gelen bir iş kazaları, tersane iş kazası olarak kayda geçirilmektedir. Yapılan ürünün büyüklüğü, kullanılan araçların özel uzmanlar tarafından kullanılması gerekmesi, dikkatsizliklerin büyük sorunlar doğurması ihtimalinin yüksekliği tersane iş kazası konusunda dikkatli olmayı gerektirmektedir.

Gemi inşa sektörünün 3 kırılma evresi bulunmaktadır.

• İlk kırılma, Haliç, Kasımpaşa, Tophane ve İstinye kıyılarındaki tersanelerin 1969 yılında zorunlu olarak Tuzla’ya göçü, Tuzla tüm tersanelerin bir araya getirildiği dünyadaki tek örnek olmuştur.
• İkinci kırılma 1976’dan itibaren “Gemi inşa, Gemi Satın Alma, Tersane Kurma ve Geliştirme Fonu” (GİSAT) ile armatörlere her yıl kredi verilmesi olmuştur.
• Üçüncü kırılma 2001 yılı ve sonrasında meydana geldi: BM gemilerin uyacağı kuralları değiştirince mevcut gemiler hurdaya çıktı. Gemi talebi Avrupa, Japonya ve Güney Kore’deki büyük ölçekli tersanelere kaydı. Bu tersanelerin uzak, maliyetli ve dolu olması nedeniyle Tuzla’nın yıldızı parladı.(3)

 Tersanede İş Kazası

Gelişmişlik düzeyleri ve kaza oranları arasından ters oranlı bir ilişki vardır. İnsani gelişmişlik düzeyi düşük olan ülkelerde daha fazla ölümlü iş kazası olmaktadır.

Türkiye’ye de meydana gelen tersanede iş kazası nedenleri;

• Yüksekten düşme,
• Elektrik çarpması,
• Malzeme çarpması/düşmesi,
• Patlama,
• Sıkışma
• Diğer olası tehlikeler

Gemi inşa sanayi, farklı sanayi kollarında faaliyet göstermektedir. Bu nedenle çok sayıda farklı tip tersanede iş kazası meydana gelmesi muhtemeldir.  Gemi sanayi faaliyet alanları;

• Demir-çelik,
• Makine,
• Kimya,
• Elektrik-elektronik(1)

Gemi inşa sektöründe iş kazası olma olasılığı çok fazladır. Tersane iş kazası ilişkin  İsmail SAYMAZ’ın Fıtrat: İş Kazası Değil, Cinayet kitabındaki bir bölümde bir söylem kaleme alınmıştır. Bu Gemi Bir Kara Tabut “Gemiyi yaptıracak armatörle tersane kendi arasında pazarlık yapıyor. Armatör ‘Eğer kaza olursa ve (işçi) ölürse be üç kişinin parasını öderim’ diyor. ‘Eğer beşe çıkarsa ikisi tersaneye ait’. Yani baştan gemi yapılmadan bunun pazarlığını yapıyor. Kan parasını ‘sen öde-ben öde’ pazarlığı yapıyorlar. Yani yapılan her gemide üç kişi ölme hakkı vardır. Biz öyle biliyoruz” (3)söylemi işçilerin Tersanede İş Kazası kavramını kabullenişinin kanıtı niteliğindedir.

İş hukuku kapsamındaki çalışma ilişkileri belirlenirken çalışanla çalıştıran arasındaki hukuki ilişkiye bakılmalıdır. İşçi ve işveren arasında düzenlenen sözleşme, iş hizmet sözleşmesidir. Sözleşmenin ilişkisi de iş ilişkisidir. Deniz İş hukukunda ilişki gemi sahibi ya da işleteni ile gemi adamı arsındaki deniz taşıma işinden doğmaktadır.

Tersane iş kazası/gemi inşa sektöründe iş kazalarının hangi kanun çerçevesinde değerlendirilmesi deniz işinin bir çok özelliğe sahip olması ve içerdiği tehlikeler nedeniyle sorun yaratan bir alan olmuştur, hukuk kuralları zorlamaktadır. Deniz işinin kendine has olması nedeniyle bu alanda iş yapan işverenler ve işçilerin ayrı bir mevzuat hükümlerine tabi olmaları mantıklıdır. Ancak deniz ticaretinde gerçekleşen sürekli gelişime rağmen Deniz İş Kanunu bu değişimle aynı doğrultuda değişim yaşamamıştır. Deniz İş Kanunu mevcut haliyle 6093 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 2003 yılında kabul edilmiş 4857 sayılı İş Kanununun gerisinde kalmıştır. Bu nedenle uygulanırken adil olmayan sonuçlar doğurabilecek hükümler içermektedir. Bu kanunun değişmesi ya da İş Kanunu kapsamında ayrı bir bölüm olarak düzenlenmesi gerekir.

Eski tarihe sahip bir Yargıtay kararı baz alındığında İş Kanununun ana kanun niteliği taşıdığı ve Deniz İş Kanununda yer almayan hükümler için İş Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiği kabul edilebilir. (11)Tersanede iş kazası avukatları iç içe geçmiş bu kanunlar kapsamında iş kazalarını değerlendirmektedir.

Gemi İnşa Sektöründe İş Kazaları

2021 yılı Mart ayı itibariyle faal tersane sayısı 2002 yılında 37 adet iken, 84’e ulaşmıştır. Faal tersaneler Batı Karadeniz ve Marmara bölgesinde yoğunlaşmış durumdadır. Ayrıca 10 adet tersane yatırım aşamasındadır ve ayrıca 15 alanda tersane alanı olarak belirlenmiştir(4).

Gemi inşa sektörü tüm Dünyada yüksek riskli iş kolu olarak değerlendirilmektedir. Özellikle son yıllarda ülkemizde gerçekleşen ölümlü kazalar nedeniyle gündeme oturmuş ve oluşabilecek mesleki sağlık ve güvenlik problemleri tartışılmaya başlanmıştır. Ülkemizde gemi inşa sektöründe meydana gelen ilk Gemi inşa sektöründe tersane iş kazası bildirimi 1985 yılında gerçekleşmiştir. 1985-2002 yılları arasında 37 ölümlü kaza bildirimi söz konusu olmuştur. 2001 yılında pek çok tersanenin Tuzla’da birleştirilmesi ile başlayan sektör büyümesine paralel Gemi inşa sektöründe tersane iş kazası sayısında da paralel olarak artış olmuştur. 2008 yılında tersane iş kazası sonucunda ölen işçi sayısı 21 olarak, 2009 yılında 15 olarak, 2010 yılının ilk yarısında da tersane iş kazası vakalarında 13 kişinin vefat ettiği kayıtlara geçmiştir. (5)

Gemide İş Kazası

Türk gemi işçilerinin Türk Bayraklı gemilerde görev yaparken maruz kaldıkları gemide iş kazası risklerine yönelik bir çalışmada İş sağlığı ve güvenliği açısından ilk 6 sırada yer alan en tehlikeli işler ve riskler;

• Yüksek alanlarda çalışma
• Halat manevrası
• Kapalı alanlara giriş ve çalışma
• Aynı yada alt düzeyde ( yüksekten) düşme
• Düşen bir cismin çarpması (fırlayan/savrulan/salınan/serbest kalan)
• Ağır bir cismin şiddetli çarpması (Halat Tamburu, Ambar Kapağı, Kreyn Sapanı, Matafora, Sürme İskele, Nozul/Hortum Vb) belirlenmiştir(6).

Gemide iş kazası olayları yukarıda sayılan kriterlere göre sınıflandırılmıştır. Kayıtların tutulduğu tarihten bu yana elde edilen verilere göre düzenlenen tersane iş kazası vakaları olarak değerlendirilen gemide iş kazası ağırlıklı olarak yüksekte meydana gelen çalışmalar sonucunda oluşmaktadır. Tersane iş kazası olarak açılan davalarda gemide iş kazası değerlendirmesi farklı yapılmaktadır. Deniz iş kanununa tabi olan iş kazaları gerek duyulduğu yerlerde iş kanuna atıf da yapılabilmektedir.

Gemi Söküm Tesislerinde İş Kazası

Gemi Söküm Tesislerinde iş kazası çok sık rastlanılan bir durumdur. Bu kazalarda ciddi yaralanma durumları söz konusu olabilmektedir. Örneğin 4 Şubat 2022 tarihinde Demtaş Gemi sökümde ve Blade Gemi söküm (Aliağa Gemi söküm tesislerinde)  art arda 2 yaralanmalı iş kazası gerçekleşmiştir. Kazada yaralanmanın biri sahada kestiği parçanın kendi üzerine düşmesi ile gerçekleşmiştir. Aldığı darbe sonucu ciddi göğüs kafesi kırıkları oluşmuştur. İkinci kazada ise gemi vincinin merdiveninden düşme durumu oluşmuştur(7)

2 işçinin yaşadığı kaza iş kazasıdır. Yaralanma nedeniyle tazminat hakları söz konusudur. Açılacak tazminat davaları hem taşeron firmalara(alt işveren) hem de asıl işverene açılabilir. Asıl işveren ile alt işverenin beraber sorumluluğu “müteselsil sorumluluktur”.

Tersanelerde Meydana Gelen İş Kazaları

Tersanelerde Meydana Gelen İş Kazaları diğer iş kazaları gibi gerekli mercilere bildirilmelidir. Bir hizmet akdi ile çalışanların tersane iş kazası durumunda bildirimleri işverenler tarafından yapılmalıdır. 2 bildirim söz konusudur.

• Birincisi Kolluk kuvvetlerine derhal bildirim yapılmalıdır.
• İkincisi ise Sosyal Güvenlik Kurumuna “Olayın olduğu tarihten sonraki üç iş günü içerisinde” bildirim yapılması gerekmektedir.(8)

Tersane iş kazası bildirimleri iş veren tarafından yapıldığı gibi kazada yaralanan işçinin de takip etmesi gerekmektedir. Tersane iş kazası bildirimi ilgili sosyal güvenlik kurumuna yapılmalıdır. Konuya dair olay meydana geldiği andan itibaren iş kazası avukatının sürece dahil olması sizin yararınıza olacaktır.

>İlgili İçerik: İş Kazası Bildirimi <

Gemi Adamlarının İş Kazalarından Kaynaklı Tazminat Hakları

Gemi Adamlarının İş Kazalarından Kaynaklı Tazminat Hakları karayollarında bir kaza yaşayan trafik iş kazası ile çokta farklı değerlendirilmeyecektir. Yaşanan kaza sonrası tazminat sorumluluğu ortaya çıkmaktadır. Ancak trafik kazalarından daha zor ve teknik bir süreci söz konusudur. Ortaya çıkabilecek sorunlar;

• Gemi kazaları sigorta şirketlerinin yurt dışında olması
• Gemi sahiplerinin genellikle yabancı olması nedeniyle ortaya çıkan sorunlar vardır.
• Kazanın açık denizlerde olması sebebiyle davanın açılacağı ülke, uygulanması gereken hukuk

Gemi Kazası Nedeniyle Tazminat Davası

Yaşadığı bir gemi kazası nedeniyle Gemi Kazası Nedeniyle Tazminat Davası açması gerekenlerin yukarıda belirtilen sorunlar nedeniyle uzman avukat desteği alması gerekmektedir. Ancak bu normal iş kazası avukatı bulmaktan daha zordur. Bu alanda uzmanlaşmayı tercih eden avukat sayısı daha azdır. Bu kapsamda detaylı bir araştırma yapmak ve doğru avukatı seçmek önemlidir.

Gemi Kazası Nedeniyle Tazminat Davası tazminat hesabı belirli kriterlere göre hesaplanmaktadır. Bu nedenle bu alanda uzman avukatlar tarafından takip edilmesi gerekmektedir. Tazminat hesabı kriterleri;

• Kazalı Bakiye Aktif Hayat Süresi(Bu süre TRH 2010 yaşam tablosuna göre belirlenmektedir)
• Maluliyet Durumu
• Kusur Durumu
• Kazanç Durumu(9)

Tersane İşçisi Yaralanmalı İş Kazası

İşverenler maliyetlerini düşürmek için iş yasalarına aykırı olarak asıl işin bir bölümünü başka bir işverene devretmektedir. Bu devir taşeronlaşma olarak bilinmektedir. Taşeronlaşma tersane iş kazasını artıran bir uygulamadır. Özellikle tersanelerde işi devir alan taşeron işveren iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almadığı için tersanelerde meydana gelen iş kazası sayılarında ciddi artışlar olmuştur. (12)

Yaşanan bu kazalarda yaralanma ve ölüm durumu ortaya çıkabilmektedir. Bir tersane işçisi eğer “Tersane İşçisi Yaralanmalı İş Kazası” geçirdiyse gemi adamı kazalarını ve mevzuatı alanında tecrübe sahibi bir avukattan destek almalıdır. Hak ettiği tazminatların belirlenmesi ve gerekli işlem süreçlerinin yürütülmesi için destek çok önem arz etmektedir. Gemi adamlarının yaşadığı kazalar düz işçilerin yaşadıklarından farklı değerlendirilmektedir. Tersane iş kazası kapsamında değerlendirilen kazaların hukuki süreci iş kazası tazminat davası olarak iş mahkemelerinde açılacaktır.

Tersane İşçisi Ölümlü İş Kazası

Tersanelerde maliyetleri düşürmek için taşeron firma üzerinden iş yaptırılması nedeniyle iş kazaları sayısı artırmaktadır. Bu iş kazaları sonucunda ölüm karşılaşılan sonuçlar arasındadır. Tersane İş kazalarının en sık rastlanılan nedeni yüksekten düşmedir. İkinci sırada da halat manevrası vardır. Bu nedenler ve diğer nedenlerden dolayı yaşanan kazada ölümler oluştuğunda ciddi bir hukuki mücadele ortaya çıkmaktadır. Bu iş kazalarında hukuki yardım almak önemlidir. Hak kayıpları oluşmadan hukuki sürecin yürütülmesi için gereklidir.

Tuzla Tersanesi’nde Ölen İşçiler

Uluslararası Denizcilik Örgütü 2005’den itibaren  15 yaş üstü gemileri seferden men etmiştir. 2015’den itibaren de tek cidarlı gemileri seferden men eden düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelere paralel olarak da tüm dünyada yeni gemi talebini artmıştır.(18) Türkiye’de de bu durumun yansımaları olumlu olmuştur. Artan tersane faaliyetleri kaza sayılarında artışa neden olmuştur. 2007’den 2009 yılının ortasına kadar bazı kaza vakalarına ait bilgiler aşağıda belirtilmiştir.

2008’den bu yana Tuzla Tersane Kazaları

• Türkiye Büyük Millet Meclisi gemi inşa sanayisindeki iş güvenliği ve çalışma şartları sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu temmuz 2008 raporuna göre 2007’den 2008 yılı başına kadar Tuzla Tersaneler Bölgesi’nde 13 tersane işçisi hayatını kaybetmiştir.(13)
• İstanbul Tuzla’da tersaneler bölgesinde 12.12.2008 tarihinde 1 kişinin ağır olmak üzere 5 işçinin yaralandığı bir gemide yangın çıkmıştır. Ağır yaralı işçi 13.12.2008 tarihinde hayatını kaybetmiştir.(14)
• 08.02.2009 tarihinde Dentaş Tersanesi’nde çalışan işçi Selim Sevgili geçirdiği iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmiştir.(15)
• 19.02.2009 tarihinde Çiçek Tersanesi’nde Elta Denizcilik adlı taşeron şirket adına çalışan Cemil Akgül (28) elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetmiştir.(16)
• 08.06.2009 tarihinde Çelik Tekne Tersanesi’nde yapılan gemide boyanma sırasında ambar bölümün yer alan tankta gaz sıkışması nedeniyle meydana gelen patlamada Hüseyin İbir (29) isimli işçi öldü. Sait Ahmet ile Süleyman Kırgül isimli 2 işçide yaralandı.

Tersanelerde İş Kazaları

Tersanelerde iş kazaları temel nedenleri;

• Taşeronlaştırma,
• Esnek üretim,
• Denetimlerin yapılmaması,
• Yönetim sistemlerinin gereğinin yerine getirilmemesi,
• Yönetimin iş güvenliğine gerekli önemi vermemesi ve yatırımları yapmamasıdır.(13)

Tersane İş Kazası Tazminat

Tersanede yaşanan bir kaza nedeniyle tazminat hakkı doğanların bu işlemlerini yaparken tersane iş kazası tazminat konusunda bir avukattan destek alması gerekmektedir. Klasik bir iş kazası bile karmaşıkken tersane iş kazası tazminat davaları daha zor ve yorucudur. Bu nedenle tersane iş kazası yaşamış birinin tazminat işlemlerini uzmanlara emanet etmesi önemlidir.

Tersane Kaza Tazminatı

Tersane de çalışırken kaza yaşamış bir kişinin ya da kanuni temsilcilerinin tersane kaza tazminatı talep hakları bulunmaktadır. Tazminat sürecinin doğru yönetilmesi için alanında tecrübeli bir avukattan destek alınmalıdır.

Yabancı Bayraklı Gemide İş Kazası

Yabancı bayraklı bir gemide iş kazası meydana geldiğinde, ortaya çıkan uyuşmazlık nedeniyle hangi kanun hükümlerinin uygulanacağı geminin büyüklüğüne ve bayrağına göre değişmektedir. Uygulama alanı bulan kanunların bazıları;

• Deniz İş Kanunu,
• Borçlar Kanunu
• Türk Ticaret Kanunu(19)

Tersane İş kazası yaşanmaması için işverenlerin kanunlar ve uluslararası geçerliliği olan Uluslararası Denizcilik Örgütü(IMO)ve Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) sözleşme hükümlerine göre gerekli tedbirleri alması çok önemlidir.(20)

Tersane Kazası Tazminat Hesaplama

Tersane kaza tazminat hesaplama işlemi uzmanlık gerektiren komplike bir işlemdir, pek çok faktörün birlikte değerlendirmesi çok önemlidir. Bu kapsamda tersane kazalarında tecrübe sahibi ve özel kanunları hakim bir avukat ile görüşerek hesaplama konusunda bilgi alınmalıdır.

>İlgili İçerik: İş Kazası Tazminat Hesaplama <

İş Kazası Tazminat Hesaplama Programını kullanarak online tazminat hesabı yapabilirsiniz.

Deniz Tazminatı Ne Kadar?

Deniz hukuku Uluslararası hukukun alt dalıdır, deniz ve okyanusların kullanımı durumunda ortaya bir sorun çıktığında başvurulmaktadır.(29) Bir  deniz kaza durumun da eğer bir ihtilaf söz konusu olursa deniz hukuku kapsamında da bir değerlendirme yapılması gerekebilmektedir.

Bir kaza yaşamış ve deniz tazminatı talep edenlerin yaşadığı kazayı nerede yaşadığı, kazanın oluş şekli gibi pek çok faktöre bağlıdır bu kapsamda Deniz tazminatı ne kadar? gibi bir sorunun cevabını direk vermek mümkün değildir.

>İlgili İçerik: Kıdem Tazminatı Hesaplama <

Deniz Kazaları Raporları

Deniz kazaları raporları/incelemesi Deniz Kaza ve Olaylarını İnceleme Yönetmeliği kapsamında gerçekleştirilmektedir. Bu incelemenin amacı “deniz kazalarının oluşmasına neden olan gerçek sebeplere ulaşmak suretiyle denizde seyir, can, mal ve çevre emniyetine yönelik mevzuat ve uygulamaların geliştirilmesine ve ileride olabilecek benzer kaza ve olayların önlenmesine katkı sağlayacak tavsiyelerde bulunmaktır.”(21)

Deniz Kazası Tazminatı

Deniz Kazası Tazminatı hesaplanırken bazı hususları tespit etmek gerekmektedir.

• Kazalı Bakiye Aktif Hayat Süresi: PMF tablosundan kaza olduğundaki yaşına göre bir hesaplama yapılır. Yapılan hesaplamaya göre 60 yıla kadar ki süre aktif yaşam süresi 60 yaş üstü ise pasif yaşam süresi olarak kabul edilir.
• Maluliyet Durumu: Ortaya çıkan maluliyet durumuna göre maddi zarar hesabı gerçekleştirilir.
• Kusur Durumu: İşveren ve kazalının kusur durumu hesaplamayı etkilemektedir.
• Kazanç Durumu: Kazalının olay tarihindeki aylık net ücreti de hesaplamayı etkilemektedir.

Tuzla Tersane Kazaları

Tuzla Tersane Kazaları 2005 yılındaki bazı gemilerin denizden men edilmesi ve gemi inşaatına olan talebin artması ile birlikte artmıştır. Yine 2007 yılında birden fazla tersanenin Tuzla’da birleştirilmesi nedeniyle Tuzla’da gerçekleşen tersane iş kazası basına yansıması daha fazla olmuştur.

Gölcük Tersane Kazaları

Gölcük’te bir tersane kurulması 1911’e dayanmaktadır. İngiltere’den gelen drednot tipi harp gemilerinin bakim ve onarımların Haliç’te yapılmasının hem coğrafi nedenlerle hem de altyapı eksiklikleri nedeniyle yapılamayacağının tespiti ile birlikte İzmit Körfezindeki Gölcük/Gölceğiz ve Kavaklı/Kazıklı arasında yeni bir askeri tersane kurulması kararlaştırılmıştır. (22)

Tersanenin kurulduğu günden bugüne Gölcük Tersane Kazaları diğer tüm tersanelerde olduğu gibi gerçekleşmektedir. Gerçekleşen tersane iş kazası nedeniyle zarar görenlerin zorlu bir hukuki mücadele içine girmesi gerekebilmektedir.

Yalova Tersane Kazaları

Tuzla tersaneler bölgesinden alan darlığı nedeniyle 2000’li yılların ortalarından sonra çözümler düşünülmeye başlanmıştır. Karadeniz ve Akdeniz de yeni tersaneler kurulması fikirleri çok eskiye dayanmasına rağmen Yalova Altınova Tersane girişimcileri Sanayi ve Ticaret AŞ’nin 2004 de kurulması ile Yalova tersaneler bölgesi fikrinin temeli somutlaşmıştır.(23)

Tersane işverenlerinin Yalova Tersane Kazaları yaşamaması için gerekli olan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alması gerekmektedir. Almadıkları takdirde kusur oranlarına göre maddi ve manevi tazminat taleplerinin sorumlusu olmaktadırlar.

Aliağa Tersane Kazaları

Aliağa Gemi Söküm Organize Sanayi Bölgesi gemi geri dönüşüm sanayisinin merkezi konumundadır. Bu bölgenin kurulmasının ilk yasal adımı 07.10.1974 tarihli 7/8951 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıdır. 1977 ve 1986 yıllarında yayınlanan gemi söküm çalışmaları ile ilgili yönetmelikleri vardır. 1970 yılında bugünkü Aliağa Limaş İskelesinde 2 geminin sökümü gerçekleşmiştir. Çandarlı Körfezi, Ilıca Burnu, Aliağa Taşlı Burnu ile Ege Denizi arasındaki sahil ve 600 dönüm olan bir arazi 1976 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile Gemi Söküm Bölgesi olarak ilan edilmiştir.(24)

Aliağa Tersane Kazaları haberleri ve diğer tersane kazası basına sıklıkla yansımaktadır. Örneğin 13.07.2021 tarihinde “İzmir’in Aliağa ilçesinde gemi söküm bölgesindeki bir tersanede yolcu gemisinin sökümü sırasında meydana gelen patlamada 1 işçi öldü, 1 işçi de yaralandı.”(25)

Tuzla Tersane Zehirlenme

Tersanelerde yüksekten düşme ve yangın gibi kazaların yanı sıra zehirlenme durumu da oluşabilmektedir. Tuzla da 14 Eylül 2021 tarihinde saat 15.30 civarlarında  Kuzey Star Tersanesinde 8 işçinin gaz sızıntısı nedeniyle zehirlendiği haberleri çıkmıştır. Zehirlenen işçileri kurtarmak isteyen başka bir işçide elektrik akımına kapılmıştır.(26) Gerekli koruyucu ekipmanlar olmadığı için yardım etmek isteyenlerin de zehirlendiğinin belirtildiği haberde iş güvenliğinin ihmal edildiği sonucu çıkarılmaktadır. Yaşanan Tuzla tersane zehirlenme kazası göz göre göre büyümüştür.

Gemi inşa sektöründe zehirlenme vakaları sıkça görülebilmektedir. İşin doğası gereği kullanılan ekipmanlar, yapılan iş zehirlenme (tersane iş kazası) vakalarını da beraberinde getirmektedir.

Tuzla Tersane Yangın

13 Şubat 1997 tarihinde Tuzla tersanelerinde tarihin en büyük Tuzla Tersane yangın olayı meydana gelmiştir. Çok sayıda yangın söndürme gemisi ile birlikte,  307 m boyunda TPAO tankeri ve iki yük gemisi Kartal, Tuzla, Üsküdar, Pendik ve Ümraniye müfrezelerince söndürülmeye çalışılmıştır.(27)

Tanklarda olan yakın ve oluşan patlamalar nedeniyle yangının söndürülmesi birkaç gün almıştır. Toplam 27 kişi yaralanmıştır. Yaralıların 19’u itfaiyecidir. Celil DAĞ ve İbrahim KORAY isimli 2 itfaiye eri ölmüştür. Yaşanan yangın nedeniyle 6 milyon dolarlık maddi hasar meydana gelmiştir. TPAP tankeri tamamen kullanılamaz hale gelerek hurda olmuştur.(28)

Yangında yaralanan işçiler tersane iş kazası kapsamında değerlendirilmiştir.

Tersane Kazası

Tersane kazası meydana gelmesinde pek çok faktör vardır. Ancak yukarıda belirtilen açıklamalar doğrultusunda kazalarda insan faktörünün çok önemli olduğu kesindir. Ayrıca birden fazla alanın ortak noktası olan tersanelerde alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri de önemlidir.

Tuzla Tersane İs Kazası

Tuzla tersane is kazası yaşayanların kanuni haklarını alabilmesi için hukuki danışmanlık alması çok önemlidir. Yaşanan kaza nedeniyle ortaya çıkan zarara göre maddi ve manevi tazminat hakları söz konusu olmaktadır. Bu nedenle muhakkak uzman desteği almak gerekmektedir.

 Tersane Kazaları Ve İş Güvenliği 

Tersanelerde meydana gelen kazalar iş guruplarına göre dağıtıldığında yüksek riskli ve iş kazalarının yoğunlukla meydana geldiği çalışma alanlarıdır. Gemi inşa sektöründe tersane iş kazaların önlemek adına bir takım önlemler alınarak adımlar atılmıştır. Ancak burada birinci görev işçiye düşmektedir. İş güvenliği çerçevesinde hareket edilmelidir. Riskli ve güvenliği sağlanmamış ortamlarda çalışmak kazalara davetiye çıkarmaktadır.

KAYNAKÇA

• TUTAR, H., Selçuk, N. A. M., & Dilek, N. A. M. (2019). İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİNDE GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN BELİRLEYİCİLERİ: GEMİ İNŞA SANAYİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. European Journal of Managerial Research (EUJMR), 3(4), 99-118.
• Saymaz, İ. (2018). Fıtrat: iş kazası değil, cinayet. İletişim Yayınları.
• https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorraporu/DenizcilikSektorRaporu2021.pdf
• https://www.ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/viewFile/95/77
• https://www.detam.com.tr/2020/12/15/gemilerde-is-kazalari-ve-calisan-guvenligi/
• http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/emekli/is_kazasi_ve_meslek_hastaligi/is_kazasi
• Kar, B. (2014). 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNU’NA ETKİSİ. Journal of Istanbul University Law Faculty, 72(2), 167-176.
• Karadeniz, O. (2012). Dünya’da ve Türkiye’de İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Sosyal Koruma Yetersizliği. Calisma ve Toplum, 34(3).
• Aydın, F. (2010). İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramının Toplam Kalite Yönetimi Açısından İrdelenmesi ve Gemi İnşaa Sanayinde (Tuzla Tersaneler Bölgesi) Bir Araştırma(Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).
• https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss295.pdf
• https://ulasimemniyeti.uab.gov.tr/uploads/pages/deniz/kaza-inceleme-raporu-duramaz-aygen-mert.pdf
• http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/12629
• https://savsad.kho.msu.edu.tr/arsiv/2021_1/Makale-4.pdf
• https://tkygm.uab.gov.tr/tersaneler-ve-gemi-geri-donusum-tarihcesi?PageSpeed=noscript
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Deniz_hukuku