Yabancı Plakalı Araç Kazası

Bilindiği üzere karayollarında meydana gelecek zararların karşılanması için araç sahipleri zorunlu sigorta yaptırmak zorundadır. Yabancı plakalı araçların da ülkemizde trafik kazasına karışmaları pek muhtemeldir. Bu sebeple yabancı plakalı araçlar da zorunlu sigorta yaptırmalı veya ülkemizde geçerli yeşil kartı olmalıdır. Karayolları Trafik Kanunu madde 91 gereği yabancı plakalı araçlarla ülkeye girmek isteyen araç sahipleri zorunlu mali sorumlu sigortası yaptırmalıdır. Yeşil kart, uluslararası geçerliliği olan bir sorumluluk sistemidir. Bu sistemle Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu ülkemizde kazaya karışan yabancı araçlar adına hak sahiplerine ödeme yapmaktadır.

Trafik kazasında hak sahibi olan taraflar Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu’na müracaat ederek hasar tazminatı talep edebilirler. Ayrıca hak sahipleri Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu’na dava açarak tazminat talep etmeleri mümkündür.

Yabancı Plakalı Araçların Kazaya Karışması

Her yıl ülkemize çok sayıda yabancı plakalı araç giriş yapmaktadır. Bu nedenle yabancı plakalılar da ülkemizde kazaya karışabilmektedir. Yabancı plakalı araçlar da yerli plakalı araçlar gibi zorunlu sigorta yaptırması ve yeşil kart sahibi olması gerekmektedir. Ülkeye girişte görevliler yabancı plakalı taşıt sahiplerinin bu belgelerini kontrol edecektir. Meydana gelen kazada yabancı plakalı araçlar kusurlu ise Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu kazanın diğer tarafına ödeme yapacaktır. Yabancı plakalı araç haklıysa karşı tarafın sigorta şirketinden ödeme alacaktır.

Yabancı Plakalı Araç Kazasının Hukuki Niteliği

Yabancı plakalı araç kazasının hukuki niteliği haksız fiildir. Hak sahipleri Türk Borçlar Kanunu madde 49 haksız fiil hükümleri ile Karayolları Trafik Kanununa göre talepte bulunabilirler.  Hak sahipleri araç sürücüsü, araç sahibi ve sigorta şirketinden tazminat talebinde bulunması mümkündür. Karayolları Trafik Kanununa göre araç sahiplerinin kusursuz sorumluluğu bulunmaktadır. Bir diğer ifade ile araç sürücüsünün kusurlu olması halinde araç sahibi de kaza sonucu meydana gelen zarardan sorumlu olacaktır. Yabancı plakalı araçların kazada kusurlu olması halinde hak sahipleri yabancı plakalı araç sürücüsü ve sahibi ile Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu’ndan tazminat talep edebilir.

Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu Yeşil Kart

Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği bünyesinde yeşil kart sistemi içerisine girmek için kurulmuş bir birimdir. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu‘nun görevi yeşil kart sahiplerinin kazada kusurlu olması halinde hak sahiplerine kaza tazminatı ödemektir. Yeşil kart, zorunlu mali mesuliyet sigortası olmayan yabancı plakalı taşıtların bulundurması gereken bir belgedir. Bu yeşil kart belgesinin uluslararası geçerliliği bulunmaktadır. Zorunlu mali mesuliyet sigortası olmayan yabancı plakalı taşıtların ülkeye girişte yeşil kart sahibi olması zorunludur.

Yabancı Plakalı Araç Kazada Kusurluysa

Meydana gelen kazada yabancı plakalı araç kusurluysa hak sahipleri Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’na başvurmalıdır. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu kaza sonucunda zarar gören hak sahiplerine tazminat ödeyecektir. Hak sahipleri Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’ndan destekten yoksun kalma tazminatı, bedeni hasar tazminatı, araç hasar tazminatı, değer kaybı tazminatı ve manevi tazminat talep edebilirler. Hak sahipleri trafik kazası tespit tutanağı ve gerekli diğer belgeleri Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’na ibraz etmelidir. Gerekli diğer belgeler için açıklamaları “Gerekli Belgeler” başlığı altında yapacağız.

Yabancı Plakalı Araç Kazada Haklıysa

Meydana gelen kazada yabancı plakalı araç haklıysa hak sahipleri araç sürücüsünden, araç sahibinden ve sigorta şirketinden talepte bulunabilir. Kazada kusurlu araç sahibinin sigortası yoksa hak sahibi Güvence Hesabından da talepte bulunabilir. Sigorta şirketinden talepte bulunan hak sahipleri tazminatı alamadığı takdirde sigorta şirketi aleyhine Sigorta Tahkim Komisyonu’na tazminat davası açabilir. Ancak sigorta şirketinin yabancı plakalı taşıt üye olması şarttır. Hak sahipleri sigorta şirketine müracaatta ve Sigorta Tahkim Komisyonu’na dava açarken gerekli belgeleri ibraz etmelidir.

Gerekli Belgeler

Yabancı plakalı araç kazası sonrasında tazminat alabilmek için bazı belgelerin temin edilmesi gerekmektedir. Bu belgelerin Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’na ibraz edilmesi gerekmektedir. Yabancı plakalı aracın kazasında istenen belgeler şunlardır;

• Yabancı plakalı aracın yeşil kart belgesi,
• Aracın ruhsat fotokopisi,
• Yabancı plakalı aracın sürücüsünün sürücü belgesi fotokopisi,
• Trafik görevlileri tarafından düzenlenen kaza tespit tutanağı şeklindedir.

Yabancı Plakalı Araç Kazası Sonucunda Ölüm

Yabancı plakalı taşıt kazasında ölüm meydana gelmesi sonrasında ölen kişinin yakınları destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Ancak ölen kişinin kusurlu olmaması gerekmektedir. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölen kişinin yaşasaydı ailesine sağlayacağı maddi destek karşılığında ödenen tazminattır. Hak sahipleri kusurlu araç sürücüsü, araç sahibi ve Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’ndan destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir.

Yabancı Plakalı Araç Kazası Sonucunda Yaralanma

Yabancı plakalı araç kazasında yaralanma meydana gelmesi sonrasında yaralı kişilerin bedeni hasar tazminatı talep etmeleri mümkündür. Yaralanan kişilerin kusurlu araç sürücüsü, araç sahibi ve Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’ndan maddi tazminat talep etme hakları vardır. Söz konusu tazminat yaralı kişilerin engellilik oranı belirlenerek hesaplanmaktadır. Buna göre yaralı kişiler hastane evrakları ile engellilik belgelerini de Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’na ibraz etmelidir.

Yabancı Plakalı Araç Kazası Maddi Zararlar

Karayollarında yabancı plakalı araçların kazaya karışması halinde hak sahiplerinin maddi tazminat hakları bulunmaktadır. Buna göre hak sahipleri araçta meydana gelen hasar, bedeni hasar, değer kaybı, yoksun kalınan kazanç için maddi tazminat isteminde bulunabilir. Hak sahipleri araçlarında meydana gelen hasarlar için sorumlulardan maddi tazminat isteyebilir. Ayrıca hak sahipleri araçlarında kaza sonrasında oluşan değer kaybını maddi tazminat olarak talep edebilir. Yaralı kişilerde bedenlerinde oluşan hasarlar için yapacakları tazminat istemlerini maddi tazminat olarak isteyeceklerdir. Son olarak  ticari araç sahipleri kaza nedeni ile yoksun kaldıkları kazançlarını maddi tazminat olarak talep etmeleri gerekmektedir.

 Araç Hasarı

Araç hasarı, karayolunda meydana gelen kazalarda hak sahiplerinin araçlarında oluşan hasar için talep ettikleri tazminat türüdür. Söz konusu araç hasarı tazminatı aracın kazadan önceki haline getirilmesi için tamir ve yedek parça masraflarıdır. Hak sahipleri kazadan önce var olan hasarlar için araç hasar tazminatı kapsamında isteyemezler. Maddi hasarlı trafik kazası yaşayan araç sahipleri kaza sonrasında araçların fotoğraflarını çekmelidir. Ayrıca taraflar anlaşmalı maddi hasarlı kaza tespit tutanağı düzenlemelidir. Anlaşmalı maddi hasarlı kaza tespit tutanağı düzenleyemezlerse trafik görevlileri maddi hasarlı kaza tespit tutanağı düzenlemelidir.

 Değer Kaybı

Yabancı plakalı aracın kazaya karışması halinde hak sahiplerinin talep edebileceği bir diğer tazminat türü ise değer kaybıdır. Değer kaybı aracın kazadan önceki hali ile kazadan sonraki hali arasındaki değerinde oluşan farktır. Bilindiği gibi kaza yapan araçlar ile kaportası değişen veya boyanan araçların değeri azalmaktadır. Değer kaybı tazminatı bir maddi tazminat türüdür. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu araçta oluşan değer kaybını hesaplayıp ödeme yapacaktır. Yeterli değer kaybı ödenmediğini düşünen hak sahiplerinin dava açma hakları vardır.  

Pert

Pert araç, kaza sonrasında aracın tamamen hasar almasıdır. Bu şekilde aracın tamamen hasar görmesi pert total olarak adlandırılmaktadır. Yabancı plakalı aracın pert olması halinde yapılabilecek 2 farklı işlem bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, yabancı plakalı aracın yurt dışına çıkarılmasıdır. Ancak bunun için aracın yurt dışına çıkarılabilecek durumda olması şarttır. Araç yurt dışına çıkarılamazsa araç sahipleri pert araçlarını gümrük idarelerine terk edebilirler. Bunun için araç sahiplerinin gümrük idarelerine başvuru yapmaları gerekmektedir.

Araç Mahrumiyet Bedeli

Araç mahrumiyet bedeli, kaza yapan araçtan ticari olarak faydalanamama nedeniyle yoksun kalınan kazanç karşılığında ödenen tazminattır. Taşımacılık ve araç kiralama sektöründe kullanılan araçların kaza yapması nedeniyle tamir edilmektedir. Bu tamir işlemi sırasında araç sahipleri araçtan ticari gelir elde edememektedir. Bu nedenle araç sahipleri Türk Borçlar Kanunu haksız fiil hükümlerine göre mahrum kaldıkları bu geliri araç mahrumiyet bedeli olarak talep edebilirler. Araç mahrumiyet bedeli bir maddi tazminat türüdür. Araç sahipleri ticari gelirden mahrum kaldıkları için malvarlıklarında bir azalma meydana gelmektedir.

Manevi Zararlar

Türk Borçlar Kanunu madde 56 bedeni hasar ve ölüm durumunda hak sahiplerinin manevi tazminat isteyebileceğine hükmetmiştir. Manevi tazminat, yaşanan üzüntü, elem ve keder karşılığında istenen bir tazminat türüdür. Yabancı plakalı ile yaşanan yaralamalı ve ölümlü trafik kazaları için hak sahipleri manevi tazminat talep edebilirler. Ancak manevi tazminat sebepsiz zenginleşmeye sebep olacak derecede fazla olmamalıdır. Hak sahipleri yabancı plakalı araç sürücüsü, araç sahibi ve  Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’ndan manevi tazminat talep etme hakları vardır.

Yabancı Plakalı Araç Yargıtay Kararları

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, yabancı plakalı aracın sebep olduğu kazada mahkemenin aracın geçerli bir yeşil kart belgesine sahip olup olmadığını araştırması gerektiğine karar vermiştir[1]. Başka bir dosyada ise 17. Hukuk Dairesi yeşil kart belgesi olmayan ve Türkiye’de geçerli sigortası bulunmayan araçlar için Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu’nun tazminat ödemeyeceğini ifade etmiştir[2].

17.Hukuk Dairesi farklı bir olayda, ilk derece mahkemesinin yabancı plaka aracın değer kaybının tespit edilmesinde aracın ülkesindeki piyasaları dikkate alması gerektiğine hükmetmiştir. Bunun için ilk derece mahkemesi aracın ülkesinde bulunan yetkili makamlardan bilgi almalıdır[3].

Yabancı Uyruklu Trafik Kazası

Yabancı uyruklu kişilerin ülkemizde trafik kazası geçirmesi halinde kusurlu kişilerden tazminat isteminde bulunabilecektir. Ülkemizde meydana gelen trafik kazaları nedeniyle yabancı uyruklu kişiler bedeni hasar, araç hasarı, araç mahrumiyeti bedeli, destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Yabancı uyruklu kişiler haksız fiil hükümleri uyarınca araç sürücüsü, araç sahibi ve sigorta şirketinden maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Maddi, yaralanmalı ve ölümlü trafik kazalarında yabancı uyruklu kişilerin maddi ve manevi tazminat hakları bulunmaktadır.

Sık Sorulan Sorular

KAYNAKÇA:

[1] Yargıtay 17. Hukuk Dairesi         2007/1665 E.  ,  2007/3313 K.

https://karararama.yargitay.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.01.2024

[2] Yargıtay 17. Hukuk Dairesi         2007/1665 E.  ,  2007/3313 K.

https://karararama.yargitay.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.01.2024

[3] Yargıtay 17. Hukuk Dairesi         2020/1372 E.  ,  2020/5818 K.

https://karararama.yargitay.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.01.2024