SGK Rücu Davası

SGK rücu davası, işçinin iş kazası ya da meslek hastalığı geçirmesi durumunda, işverenin yükümlülüklerine aykırı davranarak bildirim yapmamasından sebep Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan masrafların ve ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin işverene rücu edilmesi için açılan davalardır.

SGK Rücu Davası Nedir?

Rücu hakkı genel olarak sigorta hukukunda karşımıza çıkmaktadır. Rücunun kelime olarak anlamı; kişinin hukuki olarak diğerinin yerine geçmesi ve üçüncü kişilere karşı haklarını ve sorumluluklarını devralması anlamına gelmektedir.

SGK rücu davası içerisinde yer alacak konular için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14, 21, 23, 39 ve 76. maddelerinde açıklanmaktadır.

5510 sayılı SSGSSK 14. maddenin b bendinde rücu için şunlar söylenmektedir: ‘Bu durum (iş kazası, meslek hastalığı) öğrenildiği günden başlayarak üç iş günü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen ve ya yazılı olarak bildirilen hususları kasten eksik ya da yanlış bildiren işverene ve ya 4. maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıya, Kurumca bu durum için yapılmış bulunan masraflar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri rücu edilir’.

Aynı kanunun 21. maddesinde SGK rücu davası için dile gelen cümleler şöyledir: ‘İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan ve ya ileri de yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücu edilir’.

SGK rücu davalarında tavan hesabı yapılırken tutarı belirleyen bilirkişi dış tavan hesabını yapmaktadır. Bilirkişilerce belirlenen dış tavan hesaplamalarında kuşkuya yer vermeden belirlenmesi gereken maddeler bulunmaktadır. SGK rücu davalarında dış tavan hesaplaması yapılırken belirlenmesi gereken maddeler şöyledir:

Bakiye ömür hesabı
Gelir tespiti
Kusur oranlarının tespiti
Destek paylarının tespiti
Çocukların destek süreleri tespiti
İşlenmiş dönem hesabı
İşleyecek dönem hesabı
Eşin dul kalması durumunda tekrar evlenme ihtimali

İş Kazası SGK Rücu Davası

İş kazası Sosyal Güvenlik Kurumu rücu davası, işverenin işçinin iş kazası geçirmesinden sonra iş kazasını kuruma yasal süre içinde bildirmemesi üzerine açılmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 21. maddesinde iş kazası rücu için dile getirilenler: ‘İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı ve ya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya ve ya hak sahiplerine bu kanun gereğince yapılan ve ya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı ve ya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödetilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.

İş kazasının, 13. maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir’.

İş kazası geçiren Kurum işçiye 5510 sayılı kanun kapsamında çalışamadığı gün için geçici iş göremezlik ödemesi yapmaktadır. Sigortalının iş kazasından mütevellit meslekte kazanma gücü %10 üzerinde ise sürekli iş göremezlik geliri bağlamaktadır. İş kazası geçiren işçinin vefatı gerçekleşmiş ise yakınlarına ölüm geliri, cenaze giderleri gibi ödenekler verilmektedir.

Kurumun yaptığı bu ödemeler belirli şartların sağlanması durumunda işverenden rücu hakkı kapsamında geri alınmaktadır. SGK rücu davalarının açılmasına sebep olan işveren hareketi ise; iş kazası geçiren işçinin iş kazasının işverence yasal süre içerisinde Kuruma bildirilmemesidir.

"<yoastmark

SGK Peşin Sermaye Değeri Rücu Davası

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 3. maddesinde peşin sermaye değerinin tanımı vermektedir. İlgili madde de yer alan cümleler şöyledir: ‘Peşin sermaye değeri, Kurumca, bu kanunun ilgili maddelerinde belirtilen giderlerin yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca belirlenecek iskonto oranı dikkate alınarak hesaplanan tutar’.

Kurumun iş kazası bildirimini yapmayan işvereni tespitinin ardından yapılan ödeme ve masraflar rücu edilir. Kurumun yaptığı ve ilerde yapılması gereken tüm masraflar ile gelir bağlanması durumunda gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri işverene ödetilir.

5510 sayılı SSGSSK 21. maddesi peşin sermaye rücusu için şunları söylemektedir: ‘İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan ve ya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır’.

SGK Rücuen Tazminat Davası

Sosyal Güvenlik Kurumunun iş kazası ve ya meslek hastalığını kuruma bildirim yapmayan işverenlerden; işçi için yaptığı ödemeler ve masrafları işverene rücu etmesi yasal olarak belirlenmiştir. SGK rücuen tazminat davası işveren ve ya iş kazası ya da meslek hastalığına sebep olan üçüncü kişilere kusur oranı üzerinden işçi için yaptığı tüm masraflar ve ödemeyi tazminat olarak alabilmektedir. Kurum işçi için sunduğu tüm hizmetleri SGK Rücu Davası ve ya SGK Rücuen Tazminat Davası adı altında mahkeme kararınca talep edebilmektedir.

SGK Rücu Davası Belirsiz Alacak

Sosyal Güvenlik Kurumu işçi için yaptığı tüm masraf ve ödemeyi kusuru oranında işverenden ve ya üçüncü kişiden talep etmektedir. Bazı durumlarda ödeme miktarı net olarak bilinmemektedir. Bu durumlarda Sosyal Güvenlik Kurumunun işveren ve ya üçüncü kişilere karşı açacağı rücu davasına; SGK rücu davası belirsiz alacak denilmektedir.

Belirsiz alacak davası için Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 107 ‘Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceğini ve ya bunun imkânsız olduğu hallerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir’. Demektedir.

"<yoastmark

SGK Rücu Davası Zamanaşımı

SGK rücu davası zamanaşımı belirli bir süreye tabi tutulmuştur. İşverenin meslek hastalığı ve ya iş kazasını yasal süre içerisinde bildirim yapılması halinde Kuruma rücu hakkı doğmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından açılacak olan rücu davaları 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Zaman aşımı için ilgili kanun maddesi rücu konu; gelir ve aylıkların Kurumun onay tarihini dikkate almaktadır. Kurum masraf ve ödemeler için ise masraf ve ya ödeme tarihini dikkate almaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumu Rücu davası zamanaşımı için 5510 sayılı SSGSSK madde 93 ün 3. fıkrasında dile getirir. Bırakacağımız link üzerinden kanunun tamamına ulaşabilirsiniz.

Kurum haksız fiil sorumluluğu esasına dayanan, 3. kişiye rücu davası zamanaşımı ise Borçlar Kanunu madde 60 a göre 1 ve 10 yıldır.

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5510.pdf.

SGK Rücu Davası Müteselsil Sorumluluk

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açacağı rücu davlarında sadece işverenin sorumlu olmadığı durumlar ile karşılaşılmaktadır. Sadece işverenin sorumlu olmadığı iş kazası ve ya meslek hastalığında üçüncü kişilerin de sorumlu bulunması durumunda müteselsil sorumluluk görülmektedir. Müteselsil sorumluluk sigortalı işçiye karşı değil Sosyal Güvenlik Kurumuna karşıdır.

Kurumun rücu hakkında bulunabilmesi için asıl işverenin sorumlu olmasına gerek yoktur. Alt işverenin kusurlu olması yeterlidir. Kurum iş kazası ve ya meslek hastalığından dolayı işçiye yaptığı masraf ve ödemeyi müteselsilin sorumlu olan işverenden talep eder.

İş Kazası Tedavi Giderleri SGK Rücu

İşverenin iş kazasından sonra kaza geçiren işçinin yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve ihmalinden dolayı Sosyal Güvenlik Kurumu’na rücu hakkı doğar. İşverenin ihmalinden dolayı genel sağlık sigortalının tedavi süresi uzar, maluliyeti ortaya çıkar, kalıcı hasar almış ve ya her türlü tedavi masraflarını işverenden tahsil edebilir.

Üçüncü bir kişinin ihmalinden kaynaklı olan kaza sebebi ile mahkeme kararı ile tespit edilmesi üzerine tüm sağlık hizmetlerini ve masraflarını karşılamakla yükümlüdür.

"<yoastmark

SGK Rücu Davası Görevli Mahkeme

SGK rücu davası görevli mahkeme için SSGSSK madde 101 de ‘Uyuşmazlıkların Çözüm Yeri’ başlığı altında açıklanmaktadır. İlgili kanun maddesi şöyledir: ‘Bu Kanun da aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür’.

İş mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde ise SGK rücu davalarına Asliye Hukuk Mahkemeleri bakmaktadır. Hukuk Mahkemeleri Usulü Kanunu’na göre yetkili mahkemenin tayini durumunda:

HUMK Madde 9/1, Davalının ikametgâhı
HUMK Madde 9/3, davalı sayısı birden fazla ise davalılardan birinin ikametgâhı
HUMK Madde 17, Hakiki ve ya hükmi şahsın şubesinin muamelesinden dolayı o şubenin bulunduğu yer
HUMK Madde 21, Haksız fiilin meydana geldiği yer
İş Mahkemesi Kanunu Madde 5, İşçinin işini yaptığı iş yeri için yetkili olan mahkemeler esas alınmaktadır.

"<yoastmark

SGK Rücu Davasında Kusur Oranı

SGK rücu davasında kusur oranı, uzman bilirkişiler tarafından tespit edilmektedir. Rücu davalarında belirlenen kusur oranı üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu iş kazası geçiren ve ya meslek hastalığı bulunan işçiler için yaptığı ödemeleri ve masrafları rücu edebilmektedir.

İşveren iş kazazsı ve ya meslek hastalığı geçiren işçi için yasal süre olan 3 iş günü içerinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuru yapmalıdır. Başvurunun yapılmaması durumunda bilirkişiler iş kazasını ve ya meslek hastalığını değerlendirip diğer etkenleri de göz önünde bulundurarak kusur oranı hesaplaması yapmaktadır.

Uzman bilirkişilerin belirlediği kusur oranları üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili olan İş Mahkemesi’nde rücu davası açmaktadır. Sorumlu olan kişilerden açılan bu dava sonucu kusur oranına göre ödeme alınmaktadır.

SGK Rücu Davası Bilirkişi Raporu İtiraz

İş Mahkemelerinde olan Sosyal Güvenlik Kurumu rücu davalarında bilirkişi raporu dava için önemli yer kapsamaktadır. Bilirkişi raporunda kusur oranları belirlenmektedir. SGK rücu davalarında Kurum, iş kazasından ve ya meslek hastalığı nedeniyle işçiye yaptığı ödeme ve masrafları uzman bilirkişilerin belirdiği kusur oranı üzerinden rücu etmektedir.

Bilirkişi raporunda kusur oranının belirlenmesi dışında yer alan diğer ana başlıklar ise şöyledir:

İncelemeler
Tespitler
Ödeme tarihleri ve miktarları
Son değerlendirmeler
Kazazede için bakiye ömür hesabı
Peşin sermaye değeri hesaplama
Geçici iş göremezlik zararı hesabı
Tedavi giderleri hesap tablosu

SGK rücu davası bilirkişi raporu itiraz ise yine davanın açıldığı İş Mahkemesi’ne dilekçe üzerinden belirtilmektedir. Yazılacak olan dilekçe de itirazın sebebin ne olduğu açıkça belirtilmeli, anlatılmalı ve destekleyici belge ya da fotoğraflar bulunmalıdır.

SGK Rücu Davası Hesaplama

Rücu davası hesaplaması bilirkişi tarafından dış tavan hesaplaması yapılmaktadır. Hesaplama yapılırken hiçbir kuşkuya yer bırakılmamaktadır. Bilirkişi tarafından yapılan hesaplamalarda kuşkuya yer bırakılmayacak maddeler:

Bilinen dönem hesabı
Bilinmeyen dönem hesabı
Kusur oranları
Gelir
Bakiye ömür
Destek payları
Çocukların destek süreleri

İşverenin sorumlu tutulduğu rücu alacakları için hesaplama formülü şu şekildedir:

Gelirin peşin değerinin yarısının 3. kişinin kusur oranına isabet efen tutarın toplamı (ilk peşin değerinin yarısı * 3. kişinin kusuru) + gelirin ilk peşin değerinin işverenin kendi kusur oranına tekabül eden tutarı (ilk peşin değer * işveren kusur oranı)