Müsadere Nedir?

Türk Ceza Hukukunda müsadere, herhangi bir suçtan sonra ortaya çıkan kazançların bir kısmına devletin el koymasıdır. Müsaderenin türü suça göre değişmektedir. El koyma daha çok kişilerin haksız yere elde ettikleri malların devlete devredilmesidir. Ceza Hukukunun kavramlarından biri olan el koyma ile ilgili önemli hususlar bulunmaktadır. Suçun işlenmesinden sonra, mahkeme tarafından bir miktar kazanç ve mal mülkiyeti devlete devredilebilir.

Müsadere Ne Demek?

Genel El koyma, gerçek veya tüzel kişilerin tüm mal varlıklarının devlete devredilmesidir. Belirlenen kanunlar çerçevesinde genel El koyma yasaktır, yani kişinin tüm mal varlığına el konulması mümkün değildir. Özel izin şeklinde yapılan hukuki işlemlerde mal varlığının işlenen suçtan elde edilen gelir olması gerekir. Suçla ilgisi olmayan para, eşya gibi değerlere el konulamaz.

Günümüzde hukuk alanında uygulanan farklı El koyma türleri bulunmaktadır. El koyma türlerinin uygulanması için yetkili mahkemelerin kararı gerekmektedir. Kanuna göre yapılmak istenen El koymalar, ceza kanunundaki maddelere göre belirlenen şartlara sahiptir.

El koymanın asıl amacı, kamu hizmetinin zirvesinde yer alan kişilerin görevlerini maddi çıkarlar uğruna kötüye kullanmalarıdır. Görevlerinden aldıkları maaşlar veya devletin belirlediği ödenekler dışında herhangi bir gelir elde etmelerini imkansız hale getirmeyi amaçlayan bir kanundur.

Müsadere Çeşitleri Nelerdir?

Hukuk alanında gerçekleştirilen işlemlerden biri olan El koyma, bazı suçlar sonucunda farklı kazançların devlet kurumlarına aktarılması şeklinde olup, kazanca bağlı olarak çeşitli yöntemler tercih edilmektedir. El koyma türleri şunlardır;

• mal ya da eşya müsaderesi,
• paraya el koyma,
• Kabahatlerde el koyma,
• tüzel kişilere el konulması,

TCK’nın 54. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenen eşyaya el konulmasına bakacak olursak; işlenen suçla ilgili malların devlet kurumlarına devredilmesidir. Para ve kazançlara el koyma, suçla ilgili veya suçtan kaynaklanan para kaynağının mülkiyetinin devlete devredilmesidir. Paraya el konulması da Türk Ceza Kanununun 55. maddesinde yer almaktadır.

Diğer El koyma türlerinden biri olan el koyma yönteminde herhangi bir kabahate konu olan eşyanın mülkiyeti devlete geçer. Bu tür el koymaya örnek olarak seyyar satıcılar tarafından kullanılan malzemeler verilebilir. Vakıflar, şirketler ve dernekler gibi farklı tüzel kişilere de çeşitli nedenlerle el konulabilir.

Kaçakçılık Suçlarında Müsadere

El koyma, kaçakçılık suçlarıyla mücadelede etkili bir güvenlik önlemidir. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ayrıca el koyma hükümlerini özel bir kanun maddesi ile düzenlemektedir (Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu md. 13). Kanuna göre El koyma konusunda Türk Ceza Kanununun genel hükümleri uygulanacaktır. Ancak taşıma aracına el konulabilmesi için aşağıdaki koşullardan birinin de gerçekleşmesi gerekir:

Kaçak eşyanın araç içinde özel bir cihazla taşınması,

Kaçak mallar, taşıma aracının önemli bir bölümünü oluşturuyor

Kaçakçılığı yapılan malın yasaklı mal olması veya kamu ve çevre sağlığına zararlı olması durumunda.

Mal Müsaderesi: İşlenen bir suçla ilgili olarak belirli bir mala el konulmasıdır. Mallara el konulması, TCK md. 54′te ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Kazanç: Paranın Müsaderesi: Suç sonucu elde edilen veya suçun kaynağı olan maddi menfaatlerin El koyulmasıdır. Kazanca el koyma (Para), TCK md. 55’te düzenlendi.

Kabahatlerde Müsadere: 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 18 inci maddesine göre suça konu olan veya işlenen kabahat sonucu elde edilen mal varlığının kamuya intikal ettirilerek El koyma edilmesidir. Örneğin, seyyar satıcılık için kullanılan mallara el konulabilir.

Tüzel Kişilerde Müsadere: Tüzel kişiler, dernek, vakıf, şirket gibi kurumsal yapıları olan kuruluşlardır. Suçun özel hukuk tüzel kişiliği yararına işlenmesi halinde, suçun yararına işlenen tüzel kişiye mal ve kazanç el koyma hükümleri uygulanabilir (TCK md. 60/2).

Müsaderenin Hukuki Niteliği Nedir?

Osmanlı döneminden bu yana farklı yöntemlerle uygulanan müsaderenin hukuki niteliği önemli kavramlardan biridir. TCK, farklı suçlar için çeşitli cezai yaptırımlar içermektedir. Hukukta bir güvenlik önlemi olarak kabul edilen el koyma, hem mal hem de kazanç işlemleri için devlet tarafından yapılan bir el koymadır.

El koyma hükümlerindeki önemli noktalardan biri de kazanılmış hakların geçerli olmamasıdır. Kişisel sonuçları olan kazanılmış haklar sisteminin el koyma uygulamalarında geçerli olmadığı unutulmamalıdır. El koyma için yetkili kurumlar yetkili mahkemelerdir. Mahkemeler, dava sonucunda bir eşyaya veya paraya el konulmasına karar verirse, kişilerin herhangi bir hak talep etme hakları yoktur.

Herhangi bir mal veya kazanıma el konulmasına karar verilmiş olsa dahi mahkemenin bireyleri cezalandırma yükümlülüğü yoktur. Çeşitli nedenlerle beraat kararı verilmiş olsa dahi yetkili mahkemece el koyma kararı verilebilir. El koyma hükümlerinin kaldırılması için kamu davasının kaldırılması yeterli değildir.

Özel el koyma, genel el koyma başta olmak üzere her türlü el koyma için kişilerin yararlanabileceği avukatlar ve danışmanlık hizmetleri bulunmaktadır.

Müsadere Usul ve Şartları Nelerdir?

El koyma işleminin belirli şartları vardır. El koyma prosedürünün en yaygın türü olan mal ve paraya el konulması, belirli koşullar altında yapılabilmektedir. Mal ve paraya el konulmasının şartları şunlardır;

• El koyulacak  mal ve paranın üçüncü şahıslara ait olmaması gerekir.
• Kasten işlenen suçlar için El koyma yapılabilir.
• Yasak maddelere suç işlenmemiş olsa dahi el konulabilir.
• El koyma orantılılık ilkesine göre yapılır.

Belirtilen koşullara ek olarak, farklı durumlarda özel kurallara uygun olarak el koyma yapılabilir. Bir eşyaya ve paraya el konabilmesi için ilgili mal ile işlenen suç arasında doğrudan bir ilişki olması gerekir. Ayrıca el koyma ancak suçun kasten işlendiğine karar verilmesi halinde uygulanabilir. Mahkemelerin taksirle işlenen suçlar için müsadere uygulaması mümkün değildir. Müsaderede en önemli husus haksız kazancın suçu işleyen kişiye ait olduğunun tespitidir.

Herhangi bir suçun işlenmesinde para ve mal kullanılmış ise el koyma mümkündür. Aynı zamanda suç için tahsis edilen ve suç sonucunda kazanılan para ve eşyalara da el konulması mümkündür. El koyma uygulamalarının bazı kurallara uygun olarak yapılması çok önemlidir. Günümüzde bu alandaki davalarda çok fazla detay olması nedeniyle uzun zaman dilimleriyle karşılaşılabilmektedir.

Müsadere Sistemi Nedir?

Mahkemece verilen el koyma sistemi farklı şekillerde yapılmaktadır. Suç sonucu mal ve para gibi varlıklara el konulması kararı mahkemeler tarafından verilir. Mahkemeye göre, el konulmasına karar verilen mal varlığı devlet kurumlarına devrediliyor.

El koymanın uygulama sürecinde dikkate alınan farklı noktalar vardır. Devletin mülkiyet haklarına müdahale yöntemlerinden biri olan El koyma da orantılılık ilkesi önemlidir. Müsadere uygulamasında, müdahale ile işlenen suçun birbiriyle orantılı olması şartı aranır. El koyma işlenen suça göre ciddi sonuçlar doğurmamalıdır.

Diğer suçlarda kullanılmamış olsa dahi her türlü eşya veya paraya mahkeme kararı ile el konulabilir. Üretimi veya nakliyesi kanunen yasak olan mallara el konulabilir.

El koyma, işlenen suçla ilgili belirli eşya veya kazanımların devlete devredilmesidir. Hukuki niteliği nedeniyle bir “güvenlik önlemi” olarak değerlendirilmektedir. Mahkeme kararlarında el koyma konusunda kazanılmış bir hak bulunmamaktadır. Mahkeme her zaman el koyma kararı verebilir. Müsadere ancak kasti suçlarda mümkündür. Suç, el koyma hükümlerini uygulamak için gerekli olsa bile, mahkeme tarafından mahkumiyet zorunlu değildir. Beraat kararı verilmiş olsa dahi suçla ilgili para veya mallara el konulabilir. Kamu davası açılmadığı veya kamu davasının kaldırıldığı durumlarda dahi, el koymaya ilişkin hükümlerin uygulanmasını etkilemez.

Mahkemelerin el koyma kararlarının infazı için kararın kesinleşmesinden itibaren 20 yıllık ayrı bir infaz süresi vardır.

İyi niyetli üçüncü kişilere ait mallar, suçta kullanılsa dahi el koyma yapılamaz.

Müsadere Prosedürü Nasıl Uygulanır?

El koymaya karar verme yetkisi MAHKEME’ye aittir. Mahkeme bu konuda esas ceza davası ile birlikte karar verir. Esas ceza davası ile birlikte karar verilmeyen durumlarda ise ayrı bir el koyma davası açılmaktadır. El koyma kararı verilmesini isteme yetkisi Cumhuriyet savcısına veya katılımcıya aittir.

Bu konuda yetkili mahkeme asıl davaya bakmaya yetkili mahkemedir. Esas davanın bulunmadığı hallerde ise talep esas davaya bakmaya yetkili mahkemeye aittir.

El koyma ile ilgili olarak duruşma yapılarak verilen kararlara karşı ilgililer kanuna başvurabilirler. El koyma konusu eşyanın müsaderesine, suça konu olmamakla birlikte, duruşmasız olarak sulh hakimi tarafından karar verilir. Bu karar aleyhine ise, ilgililer itiraz edebilir.

Kısmen el konulan malların tümüne el konulmayacaktır. Bir şeyin sadece bir kısmına el konulması gerektiğinde, bu kısmı bütüne zarar vermeden ayırmak mümkün ise, sadece o kısmının el koyulmasına karar verilir.

TCK, m. 54’teki “müsadere” ibaresi, şartları yerine getirildiğinde el koyma emri verilmesinin zorunlu olduğu anlamına gelir. Buna karşılık, m. 54/3 suçunda kullanılan eşyanın müsaderesinin işlenen suçtan daha ağır sonuçları olacağı ve dolayısıyla hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında el koyma edilmeyeceği düzenlenmiştir. Böylece orantılılık ilkesi bir el koyma unsuru olarak belirlenmiştir.

Ceza Hukukunda Müsadere Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nda failin tüm mal ve kazançlarının devlete devredilmesine izin verilmemektedir. Ancak suça konu olan veya suçun işlenmesiyle elde edilen mal veya kazancın devlete devredilmesinde bir sakınca yoktur. Bu duruma ceza hukukunda el koyma denir. Ayrıca TCK; genel el koyma yerine özel müsadereyi benimsemiştir. Başka bir deyişle, varlıkların suçla bir ilgisi olmalıdır. Bu noktada işlenen suçla ilgisi olmayan mal, para ve kazanç gibi mülkiyet değerlerinin devlete devri hukuken mümkün değildir. El koyma dışında, mahkemelerin söz konusu eşyanın imhasına veya tasfiyesine karar vermesi de gündeme gelebilir. Ancak mahkeme kararı; Malların imhası veya bertarafı şeklinde olmamalıdır. Güvenlik önlemi olarak mallara el konulması söz konusu olmalıdır.

Mülkiyet veya kâr el koyması gibi farklı müsadere türleri vardır. Mallara el konulması: Mallara el koymak olarak bilinir. Başka bir deyişle, işlenen suçla ilgisi olan mallara el konulmasıdır. Mallara el konulması; TCK’nın 54. maddesine göre düzenlenmiştir. Hasılat müsaderesi: Para el koyma olarak adlandırılabilir. Suç işlenerek elde edilen paraya veya suç işlemek için kullanılan paraya el konulması olarak tanımlanmaktadır. Kazanca el konulması; TCK’nın 55. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Kabahatlerde El koyma: El koymada Kabahatler Kanunu’nun 18. maddesi dikkate alınır. Bu noktada el koyma, suça konu olan veya kabahat sonucu elde edilen malın mülkiyetinin devri şeklinde yapılmaktadır.

Tüzel kişilerde müsadere: Tüzel kişilik; vakıf, dernek veya şirket gibi kurumsal yapıları olan kuruluşlardır. Özel hukuk tüzel kişiliği yararına suç işlenmesi halinde, o tüzel kişiye mal veya kazançlarına el konulması uygulanabilir.

Malların Müsaderesi İçin Hangi Şartlar Sağlanmalıdır?

Ceza hukukunda en yaygın el koyma türünün mal müsaderesi olduğu söylenmelidir. Ancak mallara el konulurken bazı hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. El konulan mallar üçüncü şahıslara ait olmamalıdır. Suç kasten işlenirse el koyma söz konusu olabilir. Bir malvarlığının değerinin el koyma edilebilmesi için malvarlığı değeri ile suç arasında bir ilişki olması gerekir. Bu noktada doğrudan suçun işlenmesinde kullanılan bir eşyaya el konulabilir. Bunun yanı sıra suçun işlenmesi için tahsis edilen mallara da el konulması mümkündür. Suçun işlenmesi yoluyla elde edilen mallara müsadere edilmesi uygun görülmüştür.

Müsadere Kararına İtiraz Nereye Yapılır?

Arama ve el koyma kararı için o anlık yapılabilecek çok fazla şey yoktur. Arama için ekiplerin başında durabilirsiniz. Ve Avukatınızı aramanızda fayda vardır. El koyma kararı uygulanırken nelerin alındığını tek tek not etmekte fayda var ve mümkünse video da çekilmelidir. Bu sıkıntıları atlattıktan sonra ilk iş yapılan el koyma işlemine itiraz etmek olacaktır. Ceza Muhakemesi Kanunu 116. vd. maddeleri gereği arama ve el koyma kararına itiraz dilekçesi bölgenizde bulunan Sulh Ceza Hakimliği’ne verilmelidir.

TCK 54 – 55

Müsaderenin tanımı ve kapsamı Türk Ceza Kanunu 54. maddesi ve TCK 55’inci madde de detaylı olarak yer verilmiştir. İşlenen bir suçla ilgili belirli eşya, mal, ya da kazançların mülkiyetinin devlete aktarılması olarak tanımlayabiliriz.

Hasılat Müsaderesi Şartları Nelerdir?

Bireylerin suç işleyerek kazanç elde etmelerini önlemek için kazanç müsaderesi uygulanmaktadır. Suça konu olan veya suçun işlenmesi yoluyla elde edilen maddi menfaatlere el konulabilir.

Müsadere İtiraz Dilekçesi

Hukuki bir süreç sonunda savcılık makamı tarafından ya da mahkeme tarafından el konulmuş mallarınız olabilir. Mahkemenin ya da savcılığın el koyduğu mallarınızı geri almanın yolu yine hukuka başvurmak olacaktır. Öncelikle sürecinizle ilgili bir değerlendirme yapmanız gerekmektedir. Eğer konuya hakim iyi bir avukatınız var ise bu süreci kendisiyle yürütmeniz daha sağlıklı olacaktır. Müsadere yöntemi ile el koyulan mallarınız istemenin iki yolu vardır. Birinci savcılık makamından talep edeceksiniz. Ve bütün hukuk süreçlerinde olduğu gibi bunu bir dilekçe ile dile getirmelisiniz. Savcılık makamına yazacağınız dilekçe örneğini aşağıda paylaşıyorum.

         BAKIRKÖY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA

                                                                                 GÖNDERİLMEK ÜZERE

İSTANBUL CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA

DOSYA NO                          : 2024/ ESAS.

EL KONULAN MALIN

İADESİNİ TALEP EDEN        :

VEKİLİ                                        : Av. Arb. Cuma Ali Koç

KONU                                         : El koyma kararının kaldırılması ve el konulan malın iadesi istemidir. (El koyma kararına itiraz)

AÇIKLAMALAR

Not: Konuya ilişkin detaylı açıklamaları hukuki izah dili ile alt tarafı durumunuzu anlatacak şekilde yazmalısınız.

Sık Sorulan Sorular: