El Koyma Kararı Nedir? Kararı Kim Verir?
El Koyma Kararı Nedir? Suçu veya tehlikeyi önlemek için veya suç delili olabileceğinden veya müsadereye konu olabileceğinden dolayı zilyedin bir eşya üzerindeki tasarruf yetkisinin, rızası olmasa dahi elinden alınması işlemine “el koyma” denir. (CMK md. 13, Adli ve önleyici kayıtlara ilişkin yönetmelik, md. 4)
El Koyma Kararı Nedir?
El koyma ceza davalarında müsadere, mülkün geçici olarak Devlet kontrolüne bırakılmasına yol açan bir önlem olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle müsadere bir ceza değil, koruyucu bir tedbirdir. Mülkün devlete kalıcı olarak devredilmesine müsadere denir. Müsadere bir yaptırımdır ve müsadere kararı ancak yargılama sonucunda hakim tarafından verilebilir.
El Koyma Kararını Kim Veriyor?
Genel bir kural olarak, el koyma kararını soruşturmada ve davanın sunulduğu mahkemede kovuşturma aşamasında sorgu hâkimi verir.
Soruşturma safhasında gecikmenin sakıncalı olduğu hallerde ve Kamu Bakanlığının bulunamadığı hallerde, kuvvetler amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri, Kamu Bakanlığının yazılı emri ile el koyma işlemini gerçekleştirebilir. (CMK 127. Madde)
Nöbet Tutanağında Ne Yazıyor?
Arama sırasında koruma altına alınan veya müsadere edilen malvarlığı tam olarak aranır ve bu mallar resmi mühür veya işaret ile mühürlenir. (CMK m.121/3)
Arama sonunda talep edilmesi halinde belge düzenlenerek ilgili kişiye teslim edilir. Arama sonunda düzenlenen belge şunları içermelidir:
- Soruşturma veya kovuşturmaya konu suçun niteliği,
- Arama kanuna ve usule uygun olarak yapılmışsa,
- El konulan veya korunan malların listesi, elde edilmemiş bir şey,
- El konulan malın mülkiyetinin kime ait olduğu hakkında araştırılan kişinin görüş ve iddiası,
Koruma altına alınan veya müsadere edilen ve resmi mühürle mühürlenen varlıkların tam listesi yapılır. Bu maddenin resmi mühürle mühürlendiğine dair tutanak düzenlenir ve bir nüshası ilgiliye teslim edilir. (CMK m.121/1, Adli ve Önleyici Siciller Yönetmeliği m.12)
Gayrimenkul, Hak Ve Alacak Hesaplarına El Koyma Nasıl Yapılır?
Soruşturma veya kovuşturma konusu suçun işlendiğine ve bu suçlardan elde edildiğine dair somut delillere dayalı kuvvetli şüphe bulunması hâlinde, şüpheliye ait aşağıdaki gayrimenkul, hak ve alacak hesapları ile diğer mallara el konulabilir veya suçlanabilir:
- a) Gayrimenkul,
- b) Kara, deniz veya hava taşıma araçları,
- c) Banka veya diğer finans kuruluşlarındaki her türlü hesaplar,
- d) Gerçek veya tüzel kişiler nezdinde her türlü hak ve alacaklar,
- e) Kıymetli belgeler,
- f) Ortak olduğu şirketteki şirket payları,
- g) Kasalar için,
- h) Diğer öz kaynak değerleri,
Belirtilen bu taşınmazlar, haklar, alacak hesapları ve diğer mallar şüpheli veya sanık dışında birinin tasarrufunda olsa dahi el koyma yapılabilir.
Bu madde kapsamında verilecek el koyma kararı Mali Suçları Araştırma Kurulu, Maliye Müsteşarlığından suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınır. Bu rapor en fazla üç aylık bir süre içinde hazırlanır. Bu süre, özel sebeplerin gerektirmesi halinde talep üzerine iki ay daha uzatılabilir. (CMK m.128)