Trafik Kazası Sonrası Psikolojik Tazminat Nedir ve Nasıl Alınır?
Trafik kazası sonrası psikolojik tazminat, sıkça rastlanan bir durumdur. Ancak psikolojik sorunlarınızın olduğunun tespiti için de doktor raporu ve uzun bir süre takip gereklidir. Yaralanmalı trafik kazası sonucu yaralanan kişi ve ya ölümlü trafik kazası sonucunda vefat eden kişinin yakınlarının yaşadığı psikolojik durum, çektiği acı, duyduğu üzüntü ve keder için maddi ve manevi tazminatı talep edebilmektedir.
Hâkim, manevi tazminatı belirlerken hakkaniyetli olmalıdır. Bu tazminatı hesaplayan hâkimin, hesaplama yaparken dikkat ettiği hususlar bulunmaktadır. Hâkimin dikkat edeceği hususlar arasında gösterebilecek maddeler:
- İki tarafın ekonomik yapısı
- Yaralanmalı trafik kazalarında maluliyeti olan kişinin yaşı, trafik kazası ölümlü ise vefat eden kişinin ve yakınlarının yaşı
- Kazadaki kusur dağılımı
- Yaralanmalı kazalarda kazazedenin maluliyet oranı
Hâkim, manevi tazminatı belirlerken tarafları zenginleştirmemeli ya da fakirleştirmemelidir.
Manevi tazminat yaşanılan duygu durum bozukluluğu, psikolojik durum, acı ve kederden dolayı talep edildiği için sigorta şirketinden talep edilemez. Manevi tazminat davası araç işletenine, araç sahibine ve ya sürücüye açılabilmektedir.
Psikolojik Tazminat Davası
Kaza sonrasında olaya maruz kalan kişilerin yaşadığı travmalar psikoloji bilimi tarafından irdelenmektedir. Zarar gören kişilerin bedeni hasar durumunda ve ölüm halinde zararlar sigorta teminat limitleri ile, şirketler ve güvence hesabı tarafından garanti edilmektedir. Kaza sonrasında çoğunlukla stres bozukluğu tanısı ile raporlar alınmaktadır. Psikiyatri seyri uzman doktorlar tarafından takip edilerek iyileşme süreci göz önünde bulundurulur. Psikiyatri tanısı koyularak verelin heyet raporları doğrultusunda trafik kazası tazminat davasına konu edilmektedir. Psikolojik tazminat davası içerisinde hem maddi hem de manevi tazminat talep edilebilir. Bu alanda tecrübe sahibi işinin uzmanı trafik kazası avukatı tercihi alacağınız tazminat miktarını belirleyecek önemli faktörler arasında bulunmaktadır.
Trafik Kazası Sonrası Psikolojik Sorunlar
Trafik kazası ile mağdurlar yalnızca bedensel ya da maddi hasar almakla kalmıyorlar. Birçok kazazede de kaza sonrası psikolojik sorunlar baş göstermektedir. Baş gösteren sorunların çözümü bazen kısa sürede geçse bile kimi zamanlar psikolojik destek alınarak süreç takip edilmektedir.
Kişiyi çok korkutan, dehşet içinde bırakan trafik kazalarında kazazede manevi yönden oldukça fazla etkilenmektedir. Etkilenmeden kaynaklı, bireylerde birçok manevi rahatsızlık görülmektedir. Trafik kazası sonrası oluşan psikolojik rahatsızlıklara aşağıda maddeler halinde sıralayacağımız örnekler verilebilmektedir:
- Kaza anını sürekli olarak hatırlanması ve yaşanıyor gibi hissedilmesi
- Kaza sonrası stres bozukluğu
- Uyuyamama, uykuda sıçrama
- Kâbus
- Sesten irkilme
- Araba fobisi
- Hızlı sinirlenme, ani tepki
- Korku
- İnsanlardan ve toplumdan uzaklaşma
- Kazada kendisinin neden ölmediğini ve ya kazaya kendisinin ya da yaşadıklarının sebep olduğunu düşünerek oluşan iç huzursuzluk
Kazazedenin kaza sonrası yaşadığı duygu durum bozukluluğu, çektiği acı ve üzüntü için karşı taraftan talep edebileceği tazminat türüne maddi ve manevi tazminat denmektedir. Manevi tazminat hesaplanırken hâkim bir hesaplama yöntemi kullanmaz. İki tarafın ekonomik durumları, yaşları, maaşları ve kazadaki kusur oranlarına bakmaktadır.
Maddi tazminatta ise psikolojik tazminat için sağlık kurulu tarafından verilen raporlar dikkate alınmaktadır. Trafik kazası sonrası heyet raporu alınmasında çok defa psikiyatrik değerlendirmeler göz ardı edilse de maddi tazminat hesaplamalarında çok ciddi artış sağladığını belirtmek isteriz.
Trafik Kazası Sonrası Travmalar
İnsan psikolojisi üzerinde trafik kazalarının oldukça fazla olumsuz etkisi bulunmaktadır. Kazaya karışan kişilerin; yaralanan ve ya vefat eden kişinin yakınlarının psikolojik olarak etkilendikleri görülmektedir.
Yapılan son araştırmalara göre trafik kazası sonucunda travma sonrası stres bozukluğu görülme oranı %10 ve %46 arasındadır. Kaza sonrasında tramvatik olarak sadece stres bozukluluğu görülmemekte bunun yanı sıra depresyon, anksiyete bozuklukları da baş göstermektedir.
Kazadan psikolojik olarak etkilenen bireylerde genelde görülen hareketler şu şekildedir:
- Kaza anını rüyada görme
- Kâbus
- Dışarıya çıkma, insan ve ya topluma karışma fobisi
- Durduk yerde kaza anını hatırlama
- Kaza da kendinin neden ölmediğini sorgulama
- Kazaya kendisinin ve ya yaşadıklarının sebep olduğunu düşünme
- Her türlü sese ani tepki verme
- İnsanlardan uzaklaşma
- Araba fobisi
Psikolojik Manevi Tazminat
Geçirilen bir kaza sonrası bireyin hiç yaralanması olmasa dahi talep edebileceği tazminat türü bulunmaktadır. Bu tazminat türüne manevi tazminat denilmektedir. Kazanın sonucunda, kaza sebebiyle yaşadığı üzüntü, duygu ve psikolojik durum sebebiyle bu tazminatı talep edebilmektedir.
Gerçekleşen kaza ölümlü bir kaza ise vefat eden kişinin anne-babası, eşi, çocukları ve nişanlısı manevi tazminatını talep edebilmektedir. Yaşadıkları durum, üzüntü, keder ve acı için kanunlarla belirlenmiş manevi tazminat davasını açabilmektedirler.
Medeni kanunun 4. maddesine göre hâkim, hakkaniyeti göz önünde bulundurarak uygun miktarda tazminat belirlemelidir. Tarafları zenginleştirmemeli ya da fakirleştirmemelidir. Bu tazminatın amacı maddi olanı hasarı karşılamak değildir. Manevi tazminat hesaplanırken herhangi bir metot kullanılmamaktadır. Manevi tazminat hesaplanırken dikkat edilen hususlar vardır. Bunlar; yaralanan ve ya vefat eden kişinin yaşı, kaza ölümlü ise yakınlarının yaşları, ekonomik durumlar, kazadaki kusur oranları.
Ruhsal Bütünlüğün İhlali
Trafik kazalarından sonra yaşanan en önemli sorunlardan bir tanesi de psikolojik travmalardır. Kazaya maruz kalan bireyler araç kullanmaya ve arabaya binmeye belli bir süre çekinmektedirler. İşte bu hallerin tam olarak bir karşılığı vardır.
Ruh, canlılığı ayakta tutan, duygu ve can anlamına gelmektedir. Ruhun insan vücudundaki en büyük görevi bulunduğu bedene, can, canlılık ve hareket vermektedir.
Gerçekleşen kaza sonucunda ruh hasar aldığında beden üzerindeki olumsuz etkisi fazladır. Ruh hasar aldığında insanın duygu ve düşüncelerindeki olgunlaşmayı yavaşlatır ve ya tamamen durdurur.
Kazada ruhsal bütünlüğünün bozulması durumunda kazazede yaşadığı üzüntü, duyduğu acı ve duygu durum bozuklukları için manevi tazminat adı altında bir tazminat davası açabilmektedir. Manevi tazminattaki amaç kaza sonucu oluşan maddi hasarları ve ya bedensel hasarları karşılamak değildir. Kazazedeye manevi boyutta olan hasarları için verilmektedir. Ruhsal bütünlüğün bozulması amacıyla manevi tazminat açabilecek kazazedelerde görülen ruhsal problemlere örnek olarak aşağıdaki maddeler gösterile bilmektedir:
- Tekrar arabaya yolcu ve ya sürücü konumunda binememek, araba fobisinin oluşması
- Duyulan her türlü sese, uyarıya korkma, irkilme
- Uyuyamama ya da uykudan sıçrama, kâbus görme
- Hızlı sinirlenme ve ya ani tepkiler
- Ölümlü kazaysa neden kendisinin ölmediğini sorgulama
- İç huzursuzluk
- Kazazede kendini diğer insanlardan ve ya toplumdaki her şeye karşı kendini soyutlaması
Hâkim ruhsal bütünlüğün ihlali durumunda kazazedenin manevi tazminatını hesaplarken hakkiyetli ve adaletli olmalıdır. Manevi tazminat hesaplanırken bir metot kullanılmaz fakat kazadaki kusur dağılımına, kazazedelerin yaşlarına, iki tarafın ekonomik durumlarına dikkat etmektedir.
İş Kazası Psikolojik Tazminat
İş kazaları sonuçları itibariyle çoğu zaman ağır olabiliyor. Yaralanan işçi bedeni hasarının yanında psikolojisi de etkilenmektedir. İş kazası tazminat davası içerisinde hem maddi manevi tazminat talepleri iletilmektedir.
