Mobbing Davası Nasıl Açılır?

Mobbing psikolojik şiddet olarak tanımlanabilir. Mobbing, temelde çalışanın istifa etmesi için uygulanan yıldırma ve baskıların bütününü oluşturmaktadır.

Psikolojik şiddet davasının hukuki ve cezai süreçleri hakkında sizlere bilgi vereceğiz. Öncelikle konu teknik bir konu olduğu için bir dayanak olması için İşçi ve İş Hukuku başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Mobbing Nedir?

Mobbing nedir? işyerinde yıldırma teknikleri kullanılarak planlı ve sistemli bir şekilde çalışanın kendiliğinden istifa etmesi olarak tanımlanmaktadır. Psikolojik şiddet, somut verilerden ziyade psikolojik, duygusal ve soyut verilere dayanmaktadır. Bu bağlamda psikolojik şiddet davaları kesinlikle uzman bir avukat huzurunda açılması gereken davalardan biridir. Ancak avukat, davayı açmadan önce nasıl belgeleneceğini, ne tür belgeler istendiğini ve delillerin nasıl toplanacağını çok iyi bilmeli ve süreci dikkatli planlamalıdır.

Mobbing

Baskı, basit anlamıyla kişilere çalışma yerlerinde psikolojik şiddet uygulamak anlamına gelmektedir. Yıldırma hakkında detaylı bilgi almak için makalemizi okumalısınız.

Mobbing, günümüzde iş hayatında sıklıkla karşılaşılan problemlerden bir tanesidir. Kısaca çalışanı bezdirme anlamına gelir. Baskıya maruz kalan kişiler belli bir gruptan veya kişiden baskı görmektedir. Çalışanlara baskı yapılmasının genel nedeni kişileri meslekten uzaklaştırmaya çalışmaktır. Peki, baskı ne demek? Yıldırmaya uğrayanlar ne yapmalı?

Mobbing ne demek? Yıldırma kişilerin çalışma durumlarını, psikolojilerini ve sağlık durumlarını etkileyebilen olumsuz davranışlardır. Son yıllarda sıklıkla gündeme gelen ve araştırmalar yapılan baskı sorunu ile sıklıkla karşılaşılması mümkündür.

Mobbing Uygulamak Ne Demek?

Mobbing diğer adı ile bezdirme, iş yerindeki psikolojik tacizi nitelemektedir. Günümüzde baskı nedeni ile mağdur durumuna düşen birçok çalışan bulunmaktadır. Bu durum iş hayatında birçok kişi tarafından göz ardı edilebilmektedir. Taciz, bezdirme, baskı ve aşağılama gibi durumlar nedeni ile ortaya çıkmaktadır ve şahısların kişilik hakları ihlal edilmektedir. Yıldırma, aşağılama, baskı gibi sadece psikolojik şiddet ile uygulanabileceği gibi çalışanların gerekenden daha fazla çalıştırılmasına sağlayarak da uygulanmaktadır.

Mobbing uygulamak, anlaşılacağı üzere sadece psikolojik baskı yapılması ile görülmemektedir. Bu durum genellikle işverenlerin çalışanlar üzerinde gücünü kullanması, çalışanlara karşı saygıdan yoksun davranışlar sergilemesi buna bağlı olarak da aşağılama ile çalışanın küçük düşürülmesine sebep olmaktadır.

Mobbing Belirtileri

Mobbing, çeşitli belirtiler ile kendini gösterebilmektedir. Bu belirtilerin mobbing kavramı ile ilişkilendirilebilmesi için belirtilerin yani davranışların sıklığı göz önünde bulundurulmalıdır. Yıldırmaya uğradığını düşünen çalışanlar veya bu durumla ilgili şüphesi bulunan mobbing testi uygulamalıdırlar. Baskı belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• En belirgin baskı belirtilerinden biri iş hayatında yaşanan ve sıklıkla görülen tartışmalardır. İş yerinde gerçekleşen tartışmaların sıklığında artma görülüyorsa ve birçok nedenle tartışma yaşanabiliyorsa bu durum yıldırma belirtisi olmaktadır.
• Dedikodu olarak da nitelendirilebilen çalışanın hakkında konuşmak, özel yaşamı ile ilgili konuların herkes tarafından öğrenilmesini sağlamak da baskı uygulamaktır.
• Diğer bir belirti ise genellikle işveren veya kıdemli çalışanlar tarafından devamlı olarak izlenmektedir. İş yetiştirme sürelerini kontrol etmeye çalışmak veya çalışanın mola sürelerini takip etmek gibi durumlar psikolojik baskı yaratmaktadır.
• Çalışana veya işçiye yetiştiremeyeceğinden daha fazla sayıda iş vermek veya deneyimi veya bilgisinin az olduğu işleri yapmasını sağlamak da psikolojik olarak çalışanları etkilemektedir. Bunun yanı sıra çalışanların basit olarak nitelendirilen işleri yapmasını sağlamak da çalışanları etkilemektedir.
• Mobbing yapmak için sadece çalışana olumsuz davranışlar ve konuşmalar yapmak gerekmemektedir. Çalışanlar ile iletişimin kesilmesi veya diğer çalışanlardan farklı davranılması da yıldırma belirtisidir.

İşyerinde mobbing sürecine maruz kalanların dava açmadan önce öncelikle psikolojik şiddete uğradıklarını tespit etmeleri ve teyit etmeleri gerekmektedir.

Mobbing davası açmak istiyorum diyen çalışanın öncelikle duygusal tacizin temel unsurlarına maruz kalıp kalmadığını belirlemesi gerekir. İşyerinde psikolojik şiddet örnekleri şunlardır:

• İşyerinde çalışanın mesleki yeterliliği sorgulanıyorsa,

• Çalışana güvenilmediği belirtilir ve hissettirilirse,

• Bilerek ve isteyerek yapılamayan bir görev verilir ve tamamlanması istenirse,

• İşyerinde normal koşullarda çalışanın bilmesi gereken ancak çalışandan gizlenen bilgiler varsa,

• Çalışanın görmezden gelinmesi, diğer çalışanlar tarafından dışlanması ve genel olarak iş ortamından soyutlanması,

• Çalışanın yetkilerinin kısıtlanması ve görev tanımında olumsuz bir değişiklik olması durumunda,

• Yani çalışanın genel olarak duygusal tacize maruz kalmasıdır.

Tüm bu psikolojik baskılar aslında çalışanın kendisini çaresiz, güvensiz ve işe yaramaz hissetmesi için yapılmakta ve nihayetinde tazminat prosedürlerinden kaçınmak için kendiliğinden istifa etmesi sağlanmaktadır.

Mobbing Nasıl Yapılır?

• Yıldırma birden farklı şekilde yapılabilmektedir.
• Yıldırma genellikle psikolojik baskı ile yapılmaktadır.
• Baskı kavramını ortaya çıkartan durumlar sıklıkla yaşanıyorsa baskı yapıldığı düşünülebilmektedir. Yalnızca bir kere karşılaşılan yıldırma tutumları baskı olarak nitelendirilemez ve bu hususta şikâyette bulunulamaz.
• Konuşulan veya yapılan işler ile ilgili aşağılayıcı bir tutum sergilemek baskı yapmaktır.
• Çalışanların özel hayatları ile ilgili kişiden habersiz konuşmalar gerçekleştirmek baskı uygulamaya örnektir.
• İşçiyi göz ardı etmek iş veya iş ile ilgili etkinlikler hakkında işçinin bilgilenmesi sağlamamakta yıldırma yapmaktır.
• İşçilere deneyimlerinden farklı işlerin yapılması talep ediliyorsa bezdirme yapılmaktadır.
• İş hayatında çalışanlar dışlanma ve yok sayılma ile karşılaşıyorsa baskı kavramı ortaya çıkmaktadır.
• Tüm bu ve benzeri tutumlar mobbing örnekleri arasında yer almaktadır.

Mobbing Türleri

Türlere ayrılan baskı kavramı düşey yıldırma, yatay ve dikey yıldırma olarak 3 başlığa ayrılmaktadır.

1.Düşey Mobbing

Düşey yıldırma, düşey psikolojik taciz olarak da adlandırılmaktadır. Bu baskı çeşidinde genellikle işverenin ya da belirli bir güce ve kıdeme sahip olan çalışanın diğer çalışanlara olan olumsuz tutumu görülmektedir. Yönetici veya işveren iş hayatında sahip olduğu yetkileri kullanarak çalışanlara psikolojik baskı uygulayabilmektedir.

Eğer yöneten ve işçi arasında bir yaş farkı bulunuyorsa veya yöneten işçiyi mesleğine bir tehdit olarak görüp çalışanın başarısını etkilemek istiyorsa düşey baskı ortaya çıkmaktadır. Düşey yıldırmada yöneten kişi altında çalışan işçinin başarısını olumsuz olarak etkilemenin yanı sıra çalışanın başarısını onun başarısı gibi gösterme durumu da bulunmaktadır.

2. Dikey Mobbing

Dikey yıldırmanın ise düşey baskıya tersi bir durum ile karşılaşılmaktadır. Bu yıldırma çeşidinde yönetene karşı olumsuz tutumlar sergilenmektedir. Genellikle çalışanlardan oluşan bir grubun yönetene uyguladığı psikolojik baskısı sonucu ortaya çıkmaktadır. Düşey psikolojik tacizde alt kademede çalışanlara baskı uygulanırken dikey psikolojik tacizde üst kademede bulunan çalışanlara baskı uygulanmaktadır.

3.Yatay Mobbing

Yatay baskı da ise alt ve üst kademelerin birbirine yıldırma uygulaması söz konusu değildir. Benzer koşullarda ve eşit bir şekilde çalışan kişiler birbirlerine olumsuz tavırlar sergilediğinde, aşağıladığında veya bir rekabet alanı oluştuğunda yatay baskı ortaya çıkmaktadır. Rekabet ortamının oluşması iş hayatını etkileyen en önemli durumlardan birisidir. Bu durum ise çalışanlar arasında olumsuz etkilere sebep olmaktadır.

Yatay baskının yaşanmasının en büyük sebebi ise çalışanların üst kademede bulunan yöneten tarafından kayırılmasıdır. Güvence altında olduğu ve diğer çalışanlardan farklı olduğunu düşünen çalışanlar yatay yıldırmanın ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.

Mobbing Davalarının Hukuki Dayanağı

Mobbing davalarının hukuki dayanağı bilindiği gibi Türkiye Cumhuriyeti bir “Hukuk Devleti”dir. Hukuk devleti olduğu için her düzenlemenin yasal bir dayanağı vardır ve olmalıdır. Temel mevzuatımız olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında, hukuka uygun olarak yürürlüğe konulan uluslararası sözleşmeler hukuktan üstündür ve bu sözleşmeler anayasaya aykırılıkları nedeniyle talep edilemez. Aşağıda Türk İş Kanunu’nu düzenleyen temel mevzuat ve Dünya Çalışma Örgütü ( ILO ) Sözleşmeleri yer almaktadır.

• 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası

• 152 Sayılı Liman İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi

• 155 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamı Sözleşmesi

• 164 Sayılı Denizcilerin Sağlık ve Tıbbi Bakımının Korunmasına İlişkin Sözleşme

• 167 Sayılı İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi,

• 176 Sayılı Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi

• 187 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliğinin İyileştirilmesi Çerçeve Sözleşmesi

• 4857 Sayılı İş Kanunu

• 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• 5237 Türk Ceza Kanunu

Yukarıda gösterilen iç hukuk kurallarında ve uluslararası sözleşmelerde işverene getirilen bazı yükümlülükler bulunmaktadır. İşveren ve İşçi Hakları hakkında bilgi almak için linke tıklayabilirsiniz. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda işverenlerin yapması gerekenler bir yükümlülük olarak belirlenmiştir. Bunların bir zorunluluk olarak belirlenmesi “İhmal”, “Dikkatsizlik” ve “İhmal” gibi kavramların olaya uygulanmasını kolaylaştıracaktır. Bu yükümlülüklerin başında elbette iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümler yer almaktadır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 417. maddesinde mobbing davalarına esas alınması zorunlu bir hüküm bulunmaktadır. “İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek, işyerinde düzeni sağlamak, işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramaması için gerekli tedbirleri almak, bu tür tacize maruz kalanlara daha fazla zarar verilmesidir.

İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için gerekli tüm önlemleri almak, araç ve gereçleri eksiksiz tutmak; İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınan tüm önlemlere uymakla yükümlüdür.

Yukarıdaki hükümler de dahil olmak üzere, işverenin kanuna aykırı ve sözleşmeye dayalı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zarar görmesi veya kişilik haklarının ihlali nedeniyle zararın tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. maddesinde genel düzenlemelere de yer verilmiştir:

(1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür ve bu çerçevede;

1. Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgilendirme dahil her türlü önlemin alınması, organizasyonun düzenlenmesi, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik önlemlerinin değişen koşullara uyarlanması ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışır.

b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.

ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik açısından işe uygunluğunu dikkate alır.

d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışında çalışanların can ve özel tehlike içeren yerlere girmelerini önlemek için gerekli tedbirleri alır.

(2) İşyeri dışında uzman ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri işverenin sorumluluklarını etkilemez.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.”

Kanun metninden de anlaşılacağı üzere işveren sadece kendi fiillerinden değil, çalıştırdığı diğer işçilerin fiillerinden de sorumludur.

Mobbing Eylemlerinin Sonuçları

Mobbing eylemlerinin nedeniyle hem çalışan, hem işyeri hem de genel olarak sosyal ve ekonomik çevre zarar görmektedir. Bireysel olarak psikolojik şiddetin oldukça yıkıcı etkileri vardır. Bireyde davranış bozukluklarına neden olarak başlama ve intihar, kalp krizi gibi ciddi sonuçlara yol açma gücüne sahiptir. Psikolojik şiddet nedeniyle ortaya çıkan bireysel belirtiler aşağıdaki gibidir.

• Mide ve bağırsak sorunları

• ağlama nöbetleri

• gerginlik ve öfke,

• Duyarlılık,

• intihar girişimleri

• Uyku bozuklukları

• İşyerinden kaçınma veya işyerinden ayrılma eğilimi

• Aşırı Kilo Alımı veya Kaybı

• Alkol veya madde kötüye kullanımı vb.

Mobbing ile Mücadele

Mobbing ile mücadele etmek çalışanları oldukça zorlayan durumlardan birisidir. Sıklıkla karşılaşılabilen bu olumsuz durum genellikle mağdurlar tarafından göz ardı edilmektedir. Yıldırmaya uğrayan işçilerin ilk olarak bu durumun doğru bir şekilde incelemesini yapması gereklidir. Mobbing cezası bulunan davranışlar bütünüdür. Çalışanların öncellikle haklarının kanun düzenlemeleri ile korunduğu bilmeleri gerekmektedir. Fakat bu haklardan yararlanabilmek, hukuki işlemler ile savunmasını gerçekleştirmek için gerekli kanıtları edinmeleri gerekmektedir.

Baskıya uğrayan çalışanların yakınlarını ve işyerindeki çalışanları durum hakkında bilgilendirme gerekmektedir. yıldırma ile karşılaşıldığında başvurulması gereken ilk eylem psikolojik tacizde bulunan kişiyi sözlü olarak uyarmaktadır. Bunun yanı sıra yazılı şekilde durumun sonlandırılması için de talepte bulunulabilir. Buradan anlaşılacağı üzere mobbing şikâyeti yapılabilmektedir. Sözlü ve yazılı uyarılar sonuç vermediğinde baskı nedeniyle dava açılabilmektedir.

Mobbing ile mücadele konusunda destek veren mobbing derneği, baskı konusunda bireysel danışmanlık ve kurumsal danışmanlık hizmetleri vermektedir. yıldırmauzmanları da yetiştiren baskı ile Mücadele Derneği birden fazla destek programına sahiptir. Dernek tarafından insanlık suçu olarak nitelendirilen yıldırmaya maruz kalan çalışanlar baskı konusunda dernekten destek alma hakları bulunmaktadır.

Mobbing Davası Nasıl Açılır?

Yıldırma davaları genel olarak mobbing nedeniyle istifa gibi sebepleri içeren davalardır. Baskı ile ilgili davalar İş Mahkemeleri’nde açılmaktadır. Eğer ikamet edilen bölgede İş Mahkemesi bulunmuyorsa Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde de baskı davası açılabilmektedir. Yargıya başvurulmadan önce deneyim sahibi bir avukat ile görüşme yapılmalıdır. Mobbing davası avukatı ile görüştükten sonra şehrinizdeki İş Mahkemeleri’ne eğer bölgenizde İş Mahkemesi yok ise Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvuruda bulunarak avukatınızla beraber davayı açabilirsiniz.

Baskı davalarının direkt olarak şahıs aleyhine açılabilmesi konusunda içtihat oluşmuştur. Bu nedenle mobbing davaları yöneticilere veya psikolojik tacizde bulunan şahıslara karşı açılabilmektedir. Bu maddeler de aynı zamanda Mobbing İş Kanunu’nda belirtilmektedir. Bu görüşün ana sebebi davanın sonuçlanması ile kazanılacak tazminatın psikolojik tacizci tarafından karşılanmasıdır.

Yıldırma davası başvurusu yapılmadan önce mağdurların sahip olduğu haklar bilinmelidir. Mobbing nedeni ile şikâyet sahiplerinin sahip olduğu yasal haklar şunlardır;

• Kıdem tazminatı talep etme
• Maddi ve manevi tazminat davası
• Manevi tazminat talep etme
• İş sözleşmesinin feshi
• Psikolojik şiddet sebebi ile ceza davası
• Fazla çalışma talep hakkı

Mobbing nedeni ile iş sözleşmesinin feshini talep edenler için mobbing istifa dilekçesi örneği şu şekildedir;

Mobbing İstifa Dilekçesi 

…../…../…..

……………Şirketi

……………Müdürlüğüne

KONU: İş akdimi işyerinde şahsımla ilgili yıldırıcı ve bezdirici davranmanız nedeniyle feshetmem hakkında.

…../……/…..  tarihinden bu yana iş yerinizde çalışmaktayım.

Türk Borçlar Hukuku’na göre, işveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve iş yerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Ancak, gerek amirim………… gerek ise iş arkadaşlarım………….. işimi bırakıp gitmem için…….. şeklinde davranmaktadır. Bu davranışları dolayısıyla kendilerini şikayet etmeme rağmen işverenliğinizce gerekli tedbirler alınarak söz konusu hukuka aykırı davranışlar önlenmemiş bulunmaktadır. Bu durum, gerek manevi gerek ise psikolojik olarak zarar görmeme neden olmaktadır. Bu davranışlar kasıtlıdır ve işi bırakmam için yapılmaktadır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, şirketiniz ile olan iş akdimi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesinin 2. Fıkrasını f bendi (çalışma şartları uygulanmaması) uyarınca haklı nedenlerle feshediyorum.

Kişilik haklarımın ihlalinden doğan maddi ve manevi tazminat talep etme haklarım saklı kalmak kaydıyla haklı fesihten doğan kıdem tazminatımın tarafıma ödenmesini talep ediyorum.

Mobbing İstifa Dilekçesi Örneği İndir

Mobbing Davası Açmak İçin Neler Gereklidir?

Mobbing davası açmak için neler gereklidir? Öncelikle duygusal taciz davası yetkili mahkemede görülmeden önce açıklayıcı bir dilekçe hazırlanarak mahkemeye sunulmalıdır. Bu dilekçenin sanık sayısından bir fazla nüsha olarak ilgili mahkemeye sunulması gerekir.  Psikolojik şiddet davası, bu dilekçedeki tüm delil ve delilleri içermelidir.

Ancak hiçbir delili veya delili olmayan kişi için tanık olmadan psikolojik şiddet davası açılamaz. Yani somut delili veya delili olmayan kişinin şahit göstermesi gerekir.

Ancak değinmemiz gereken bir diğer nokta da kamu sektöründeki psikolojik şiddet davası sürecidir. Duygusal taciz davası, daha çok özel sektörde karşılaştığımız bir dava türü olmakla birlikte, psikolojik şiddet davaları devlet memuru veya kamu görevlisi tarafından da açılabileceği gibi, kamuda da bu tür şikayetler mahkemeye taşınabilmektedir. Duygusal şiddet uygulayan yöneticiye doğrudan dava açılması, psikolojik şiddet uygularken kullandığı araçların da TCK anlamında suç oluşturmasına bağlıdır. Bunun dışında psikolojik şiddet nedeniyle idare aleyhine idare mahkemesinde dava açılabilir.

Mobbing Davası Açma Şartları

• Öncelikle yıldırma davası açabilmek için çalışanların yerine getirmesi gereken ilk şart psikolojik şiddet gördüğüne dair mahkemeye sunulacak delillere sahip olmaktır. Yargıya kanıt sunulmadığı takdirde baskı davası açılamaz. Ancak işyerinde psikolojik tacize maruz kalınması durumuna şahitlik yapabilecek şahıslar bulunduğunda dava açılabilir.
• Kamuda veya özel sektörde çalışma durumu fark etmeksizin psikolojik şiddet davası açabilmek mümkündür.
• Baskı davalarının 2 yıl içerisinde açılması gerekmektedir.

Mobbing Davası Süreci

Manevi tazminat davası açılacaksa dava açılmadan önce birkaç önemli hususun dikkate alınması gerekir. Öncelikle işyerinde psikolojik şiddete maruz kalan kişi bu durumu haklı fesih sürecinde kullanabilir.

Örnek fesih bildirimini haklı fesih başlıklı yazıda bulabilirsiniz.

İşveren, işçinin ruhsal ve bedensel dokunulmazlığını korumakla yükümlüdür.

Bu nedenle işyerinde psikolojik şiddet mağduru kişilerin bu durumu işverene bildirmesi ve işverenin gerekli önlemleri alması gerekmektedir.

Aksi halde mobbing davası açmak isteyen işçinin iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir ve iş sözleşmesinin haklı nedenle feshinden sonra kıdem tazminatı alınabilir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan psikolojik şiddet rehberi, süreci yönetmede işçi ve işverenler için de faydalı bilgiler içeriyor.

Mobbing Davalarında İspat Sorunu

Yargıtay’ın son kararları ile psikolojik şiddet uygulamalarının ispatı için kesin delil aranmayacak, şüpheli delillerin ortaya konulması yeterlidir, psikolojik şiddet uygulanmadığını ispat yükü işverendedir, gerek yoktur. Duygusal tacizin varlığı için kişilik haklarına ciddi zararlar verecek kadar hafif saldırılar bile psikolojik şiddete yol açabilmektedir. Yargıtay’ın bu yöndeki kararları ile işçi, delil ve tanık bulma baskısından büyük ölçüde kurtulmakta ve dolayısıyla işverenin kanunun getirdiği yükümlülükleri yerine getirmesini engelleyen işveren hilelerinin önüne geçilmektedir.

Mobbing Davası Çalışırken Açılabilir Mi?

Mobbing davası ne zaman açılmalıdır, ayrı ayrı ele alınması gereken bir diğer sorudur. Çalışırken psikolojik şiddet davası açılabilir. Ancak bu noktada belirtelim ki, delili ve tanıklığı olmayan bir kişi dava açmaya giderse davasının reddedilme ihtimali çok yüksek olacaktır.

Yıldırma davası çalışırken veya işyerinden ayrıldıktan sonra açılabilir.

Mobbing Davasında Davacı Neler Talep Edebilir?

Mobbing davasında davacı neler talep edebilir? Duygusal tacize uğrayan işçinin önünde farklı hukuki ve cezai sonuçları olan İKİ YOL vardır. Bunlardan ilki, çalışanın psikolojik şiddet nedeniyle haklı nedenlerle işine son vermesidir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24’üncü ve ilgili diğer maddelerinde belirtildiği üzere, işçi iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshederse, işçi tazminat alma imkânını kaybetmez. Çalışan kıdem tazminatı ve varsa diğer alacaklarını davalı işverenden açılacak dava ile faiziyle tahsil edebilir. Bu ilk yolla elde edilecek tüm sonuçlar tazminat yükü ile cezalandırılacaktır. psikolojik şiddetin varlığı halinde genel hükümlere göre manevi tazminat hakları da saklıdır.

Borçlar Kanunu’nun 417. maddesinde “…işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün bozulması veya kişilik haklarının ihlali nedeniyle zararın tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir.” Söylendi.

Mobbing davalarında tazminat türleri farklı şekillerde karşımıza çıkmakta ve aşağıda listelenmektedir. Özel Koşullar varsa, psikolojik baskı şikayetinde bulunan kişinin yasal hakları şu şekilde sıralanabilir:

• İş Sözleşmesinin haklı fesih ile feshi,

• Manevi Tazminat Talep Hakkı,

• Kıdem tazminatı talep hakkı,

• Suç işlenmesi halinde doğrudan duygusal taciz yöneticisinden tazminat talep etme hakkı,

• Psikolojik şiddet nedeniyle suç teşkil etmesi halinde ceza davası talep etme hakkı,

• (Varsa) Fazla Çalışma Talep Hakkı,

• Tüm İşçi Alacaklarını Talep Hakkı (varsa),

• Maddi ve Manevi Tazminat Davası

Yukarıda gösterilen işçilik alacaklarına ek olarak işçinin haklı fesih nedeniyle psikolojik baskı nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası da açılabilir. Nitekim 417. maddede yukarıdaki hükümler de dahil olmak üzere işverenin hukuka aykırı ve sözleşmeye dayalı davranışı nedeniyle tazminat davası açılabileceği belirtilmiştir. Psikolojik şiddet Suç duyurusunda bulunabilirsiniz Yukarıda açıklanan yasal yola paralel olarak işletilmesi gereken bir diğer yol da Türk Ceza Kanunu anlamında işverenin cezalandırılmasıdır.

Bu nedenle işveren ve işverenin davasına katılanlar hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir. Bu konuda daha detaylı bilgi için psikolojik şiddet Nedeniyle Ceza Davası başlıklı makaleyi inceleyebilirsiniz.

Mobbing Tazminatı

Mobbing davası kazanan avukatlar, deneyimli avukatlar ile çalışılması dava sonucu için önemlidir. Yıldırma davaları sonucunda, baskı uygulanan şahsın davayı kazanması durumunda mobbing tazminatı talep etme hakkı doğmaktadır. Kişiye uygulanan baskının, kişide bıraktığı etkiler, işini kaybetmesi, yapılan yıldırmanın kişinin sosyal hayatında sıkıntı yaşamasına sebep olması gibi nedenlerle baskı tazminatı belirlenmektedir. Yıldırma uygulanan kişi kendisine baskı uygulandığını kanıtlarla belgelemek yükümlülüğündedir. Mobbing Kanunu’na göre kişi kendisine baskı uygulandığını belgelendirdiğinde tazminat talep edebilmektedir.

Mobbing Davası Yetkili Mahkeme 

Mobbing davasında yetkili mahkeme sürecini başlatmaya karar veren çalışanların doğal olarak aklına gelen ilk soru, “Psikolojik şiddet davası hangi mahkemede açılacak?” oluyor. Duygusal taciz davası açmak isteyen kişi, psikolojik şiddet uyguladığını iddia ettiği işverenin bulunduğu yer mahkemesinde (eylem de suç teşkil ediyorsa) veya ilgili işyerinin bağlı olduğu iş mahkemesinde dava açabilir.

Bir Kişiye Mobbing Davası Açılabilir mi?

Ancak duygusal taciz davası işyerinde açılabileceği gibi doğrudan psikolojik şiddete uğrayan kişiye karşı da açılabilir. Başka bir deyişle, “Birey aleyhine yıldırma davası açılır mı?” veya “Mobbing davası kime karşı açılır?” Merak ediyorsanız, psikolojik şiddet davasının özelde de açılabileceğini belirtelim.

Ancak bunun olabilmesi için psikolojik şiddet uygulanırken kullanılan araçların da Türk Ceza Kanunu anlamında suç oluşturması gerekmektedir.

Mobbing Nedeniyle Tazminat Dava Masrafları

Mobbing nedeniyle tazminat dava masrafları İş Kanununda psikolojik taciz başlığı altında ele alınan psikolojik şiddet davaları genellikle orantılı bir ücrete tabidir. Göreceli davalarda ücretler, dava değerinin binde 68,31’idir.

Duygusal taciz davası açılmadan önce bu ücretin öğrenilmesinin temel nedeni, dava açılırken hesaplanan ücretin dörtte birinin ödenmesidir. Kalan kısım, dava tamamlandıktan sonra ödenir. psikolojik şiddet davasına dayalı davalar ağırlıklı olarak manevi tazminat talep etmektedir. Manevi tazminat taleplerinde, mahkeme hakimi manevi tazminatı kendi takdirine göre belirlediğinden, mahkemenin hükümle karar vereceği manevi tazminat miktarını tahmin etmek mümkün değildir.

Manevi tazminat zararın boyutuna göre artacağından dava masrafları da doğal olarak artacaktır. Dava Maliyetleri hakkında detaylı bilgi almak için maliyet tarifesi başlıklı yazı incelenmelidir.

Mobbing Nedeniyle Tazminat Davasında Avukat Masrafları

Mobbing nedeniyle maddi ve manevi tazminat davalarında avukatlık ücretleri hakkında detaylı bilgi için iş ve iş hukuku davalarında avukatlık ücretleri ana yazımızı okuyabilirsiniz. Ama kısaca anlatmak gerekirse şunlar söylenebilir.

Taraflar arasında bir sözleşme olması ve sözleşmenin 1136 sayılı Kanunun emredici hükümlerine aykırı olmaması halinde sözleşme hükümleri uygulanacaktır.

Avukatlık Sözleşmelerinde Avukatlık Asgari Ücret Cetvelinin altında kalan ve kanundaki üst sınırı aşan kısımlar geçersizdir. Avukatlık Kanununa göre vekalet ücreti %15’ten az ve %25’ten fazla olamaz.

Avukatlık Masrafları ve avukatlık ücretleri hakkında detaylı bilgi için Avukatlık Ücret Tablosu başlıklı makale incelenmelidir.

Mobbing Davası Ne Kadar Sürer?

Mobbing davası ne kadar sürer? Psikolojik şiddet nedeniyle maddi ve manevi tazminat talepleri ortalama 1 yıl içerisinde sonuçlandırılmaktadır. Bu süreye ek olarak, verilecek tazminat miktarına bağlı olarak temyiz ve temyiz süreçleri de olacaktır.

Genel olarak istatistik vermek isterseniz; Türkiye’de yapılan araştırmalara göre çalışanların %40’ının psikolojik şiddete maruz kaldığı tespit edilmiştir. Bu oran oldukça yüksek olup, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınladığı 2014 tarihli ‘psikolojik şiddet’ mağdurlarının durumu şu şekildedir: Ortalama çalışan nüfusun yüzde 40’ı psikolojik şiddete maruz kalıyor. Duygusal taciz ile Mücadele Araştırmasına göre özel sektör çalışanları psikolojik şiddete daha fazla maruz kalmaktadır.

İşyerinde En Çok Uygulanan Psikolojik Şiddet Davranışları

• Yapılan hatalardan sorumlu tutulmak,

• Kişiye mantıksız görevler vermek,

• Yeteneğinin eleştirisi,

• Çelişkili kurallara uyma,

• İşi kaybetme tehditleri,

• Aşağılanmak ve hakarete uğramak,

• Başarının küçümsenmesi,

• İşten çıkarma (yer değiştirme)

• Bağırmak,

• onursuzluk

Kimler Ve Nasıl Başvurabilir?

Duygusal tacize maruz kaldığını düşünen herkes başvurabilir. Başvuru sahipleri genellikle psikolojik şiddet davası açan ve adli tıptan alacakları raporu psikolojik şiddete maruz kaldıklarına delil olarak sunmak isteyen kişilerdir. Başvurular telefon veya normal randevu sistemi ile yapılmaktadır. Bundan sonra ön görüşme süreci başlar. Psikolojik şiddet şüphesine ilişkin her türlü belge (soruşturma, sağlık dosyası, randevu, resmi belge, posta vb.) başvuru sahibi tarafından getirilir. Bu dosya değerlendirilerek vakanın tıbbi muayenesi başlar.

Mobbing Psikiyatri Raporu Nasıl Alınır?

Mobbing davası kazananların davaları kazanabilmelerinde mağdurların devlet hastanelerinden alacağı psikiyatri raporlarının önemi oldukça büyüktür. Dava dosyalarında yer alan ispatlar Yargıtay kararlarını ve dava süreci etkilemektedir. Yargıtay’ın görüşlerini psikolojik şiddetin devamlı olması, işten ayrılması amacı ile mobbing uygulanması ve şahısların kişilik haklarına yönelik yapılan saldırı gibi durumlar belirginleştirmektedir.

Çalışanlara veya kişilere baskı uygulanması kişilerin iş hayatı olumsuz etkilemesinin yanı sıra kalıcı psikolojik zararlara da sebep olabilmektedir. Yıldırma, çalışanlarda manevi zarara yol açtıysa ve bu nedenle psikolojik tedavi ihtiyacı ortaya çıktı ise zararların karşılanması amacıyla psikolojik hasara neden olan şahısların aleyhine tazminat davası açılmaktadır.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2013/30811 sayılı kararında yer alan görüşe göre baskı uygulandığı iddiası ile dava açan mağdurdan kesin delil talep edilmez. Fakat işverenlerin iddia ile ilgili ispat yükü bulunmaktadır. Tazminat davasının işveren aleyhine sonuçlanması için yıldırma yapıldığına dair şüpheli durumların var olması yeterlidir.

İddia sahibinin baskı nedeni ile psikiyatri tedavisi gördüğüne dair dosyada yer alan sağlık raporu kanıt durumunu arttırmaktadır.

Mobbing Raporu Nasıl Hazırlanır?

Mobbing raporu nasıl hazırlanır? Poliklinik, çalışanın ruh ve beden sağlığını birçok yönden inceler. Doktorların ve çalışanların sağlık kayıplarının psikolojik şiddet vakalarında karşılaşılanlar doğrultusunda bir tablo çizip çizmediği belirlendi. psikolojik şiddete maruz kalan çalışanlarda majör depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi ciddi ruhsal hastalıklar ya da kalp ve tansiyon gibi ciddi fiziksel rahatsızlıklar da yaşanabilmektedir. Polikliniğin en önemli katkısı ve farkı, çalışanın işyerinden de bilgi toplamasıdır. Mahkemeye sunulacak raporun dayanağını artırmak için sosyal hizmet uzmanları da (işyeri izin veriyorsa) işyerinde araştırma ve raporlama yapar.

Mobbing Hattı

Baskı mağdurlarının durum ile mücadele edebilmek için başvurması gereken diğer bir kurum ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi’dir. Alo 170 mobbing şikâyet hattı iş hayatında psikolojik taciz ile mücadele edebilmek için yaklaşık 10 yıldır 2011 yılından beri hizmet vermektedir.

Yıldırma şikayet hattında mağdurların çağrıları deneyimli psikologlar tarafından karşılanmakta ve de şahısların şikayet başvuruları alınmaktadır. Fakat bu hat üzerinden yargıya intikal etmiş başvurular, gerekçesiz ve haksız yapılan şikayetler, kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan şikayetler işleme alınmamaktadır.

Başvuru sahiplerinin kamuda veya özel sektörde çalışmasına bağlı olarak başvurular farklı yollar ile değerlendirilmektedir. Kamu çalışanlarının başvuruları çalışılan kamu kuruluşu tarafından değerlendirilmeye alınırken, özel sektörde çalışanların başvuruları İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından değerlendirilmektedir.

Mobbing Dilekçesi

Mobbinge maruz kalan çalışanların yetkili makamlara yazı yani dilekçe yolu ile şikâyette bulunma hakları vardır. Şikâyet dilekçesi sahiplerine 30 gün içerisinde geri bildirim sağlanmaktadır. Yıldırma uygulanan işçilerin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne başvurma hakkı da bulunmaktadır. Bu durum söz konusu olduğunda ise dilekçe sahiplerinin başvuruları 60 gün içerisinde Dilekçe Komisyonu tarafından sonuçlandırılmaktadır. Mobbing şikayet dilekçesi örneği ise şu şekildedir;

……/…../201..

ÇALIŞMA VE İŞ KURUMU İL MÜDÜRLÜĞÜNE

………………( İl ismi yazılacak)

………………………………………………………………… unvanlı işyerinde …./…./…….. tarihinden bu yana

çalışıyorum. İşyerinde aşağıda belirttiğim hususlarda İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı uygulamalar olmaktadır.

Bahsettiğim hususların işyerinde incelenmesini, ismimin gizli tutulmasını ve sonucundan

tarafıma bilgi verilmesini saygılarımla arz ederim.

Şikayet konusu :

…………………………………………………………………………………………………(Buraya, işyerinde ne iş yapıldığı, ne zamandır çalışıldığı, şikayetin ne olduğu, şikayetle ilgili bilgisine başvurulabilecek işçilerin isimleri vb. hususlar yazılarak, şikayet konusu ayrıntılarıyla açıklanmalıdır.)

İmza

Ad Soyad

T.C No:

İşyeri Unvanı :

İşyeri Adresi :

İşyeri Telefonu :

İşçi Adresi :

İşçi Telefonu:

Mobbing Dilekçesi (İndirmek için üzerine tıklayınız)

Mobbing Davası Manevi Tazminat Ne Kadar?

Yıldırma nedeni ile iş akdine son verilen çalışan kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazanmaktadır. Bunun yanı sıra ayrımcılık tazminatı da alabilmektedir. Baskı, kişilik haklarını ihlal eden bir durum olduğunu için mağdurun manevi tazminat talep etme hakkı da bulunmaktadır.  6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kapsamında çalışanın maddi ve manevi tazminat alma hakkı bulunmaktadır. Fakat baskı sebebiyle görülen tüm zararların kanıtlanması veya konu ile ilgili şahit gösterilmesi gereklidir.

Mobbing tazminatı hesaplama konusunda maddi tazminat için kesin bir yaklaşım bulunurken manevi tazminat için net bir yaklaşım bulunmamaktadır. Manevi tazminat tutarları, şahısların ihlal edilen haklarına, görülen zarara ve davada görevli bulunan hâkimin takdirine göre değişebilmektedir.

Maddi tazminat tutarları, çalışanların brüt ücretine göre hesaplanmaktadır. Örneğin mobbing tazminat tutarları 2020 yılında asgari ücretle çalışan bir işçi için 2.943 Türk lirası üzerinden hesaplanmaktadır. İşe giriş ve çıkış tarihleri aylık olarak düzenli yapılan yardımlar, prim gibi unsurlar da maddi tazminatları etkilemektedir.

Mobbing tazminat tutarları 2021 yılında ise brüt asgari maaş 3.577,50 Türk lirası üzerinden hesaplanmaktadır. Aylık maaşların asgari ücretten az veya çok olması durumu da maddi tazminatı etkileyecektir.

Mobbing Yargıtay Kararları

Yıldırma hususunda Yargıtay kararları TBK’nın 417. maddesine göre işçinin zarar görmesini engellemek ve işçiyi bu zarardan korumayı kapsamaktadır. TBK’nın 417. Maddesinin 3. fıkrasına göre de işçiyi manevi, psikolojik zarara uğratmanın suç teşkil ettiği ve bu suçu işleyen işveren ya da çalışanın suçu işlediği kişiye karşı tazminat sorumluluğu olduğundan bahsedilmektedir. Mobbing Yargıtay kararları diğer alınan kararlar gibi emsali bulunan davaların ışığında şekillendirilmektedir.

Mobbing işlenen kişinin yıldırmanın kişide bıraktığı hasara göre tazminat talep etme hakkı vardır. Tazminat bedeli baskı türüne ve olayın nasıl işlendiği gibi nedenlere bağlı olarak belirlenmektedir. Yıldırma konusunda Yargıtay kararını etkileyen en önemli husus baskının ispatıdır. Yıldırma konusunda Yargıtay delil bulundurulmasını istemektedir. Yargıtay kararını etkileyebilecek deliller olmadığında ise delillerin kesin bir şekilde ispat edilmesine gerek olmayan davalar da olmaktadır.

Mobbing Yargıtay Kararları