Kira sözleşmesinin belirli koşulları karşıladığı durumlarda, kiracının ve ev sahibinin korunduğu yasal haklardır. Bu haklar, genellikle kiralayanın yükümlülüklerinden doğar ve kiracının belirli taleplerde bulunma hakkı vardır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) göre, kiracı ve kiralayan arasındaki anlaşma, belirli bir bedel karşılığında malın kullanım hakkının kiracıya bırakılmasını içerir.
Kira sözleşmesinin tarafları olan kiracı ve kiralayanın birbirlerine karşı hak ve yükümlülükleri vardır. Ancak, bu hak ve yükümlülükler kira sözleşmesinin türüne bağlı olarak değişebilir.
Kira Sözleşmesi Nasıl Yapılır? Konumuzda detayları bulabilirsiniz.
Kiracıysanız, evden çıkabileceğiniz şartları, ev sahibinin sizi ne zaman evden çıkarabileceğini bilmelisiniz. Ev sahibi olarak da, kiracıyı evden çıkarabilme hakkınızın olup olmadığını bilmelisiniz. Haklarınızın farkında olmamanız durumunda, haksız yere mağdur olabilirsiniz.
Kiracı Hakları Nelerdir?
Kiracı hakları, bir kişinin kiralanan bir mülk üzerinde sahip olduğu ve genellikle yasalar tarafından korunan hakları ifade eder. Bu haklar, kiracıyı koruma altına alır ve kiralık mülkü belirli bir süre kullanma hakkını sağlar. Kiracının hakları kira sözleşmesinde belirtilir. Kira sözleşmesi ev sahibi ve kiraya verenin yükümlülüklerini içerir.
Teslim Alma Hakkı: Kiracı, kiralanan mülkü, önceden belirlenen amaçlar için uygun bir durumda almayı bekler. Yani, eğer bir daire yaşamak için kiralanmışsa, dairenin yaşanabilir bir durumda olması gerekir.
Engellemelerin Kaldırılması Hakkı: Kiracı, kira süresi boyunca mülkün kullanımını engelleyen herhangi bir sorunun giderilmesini talep etme hakkına sahiptir.
Sözleşme Feshi Hakkı: Kiracı, kiraya verenin yükümlülüklerini yerine getirmediği durumlarda, sözleşmeyi haklı bir gerekçe ile feshedebilir.
Zarar Talep Hakkı: Kiracı, mülkün geç teslim edilmesinden kaynaklanan herhangi bir zarar için tazminat talep etme hakkına sahiptir.
Yan Giderlerin Talep Hakkı: Kiracı, mülkün kullanımıyla ilgili ek giderlerin karşılanmasını talep edebilir. Bu ek giderler genellikle bakım ve onarım maliyetlerini içerir.
Ayıbın Giderilmesi Talebi: Kiracı, mülkte herhangi bir kusur veya ayıp olduğunda, bu kusurun giderilmesini talep etme hakkına sahiptir.
Hak İddialarına Karşı Korunma Hakkı: Eğer bir üçüncü taraf, kiralanan mülk üzerinde hak iddia ederse, kiracı kiraya verenden bu iddiayı reddetmesini ve uğradığı her türlü zararı karşılamasını talep edebilir.
Çıkarılamama Hakkı: Kiracı, sözleşme süresi boyunca, haklı bir gerekçe olmadan kiralanan mülkten çıkarılamaz.
Devretme veya Alt Kiraya Verme Hakkı: Kiracı, kiraya verenin yazılı izni ile kiralanan mülkü başkasına devredebilir veya alt kiraya verebilir. Burada mülk sahibi ile alt kiracı durumlarının sözleşme ile güvence altına alınması gerekmektedir.
Ek Ödeme Yükümlülüğünün Yokluğu: Kiraya veren tarafından kiracıya, kira bedeli ve yan giderler (ısıtma, aydınlatma, su, aidat vb.) dışında herhangi bir ek ödeme yükümlülüğü getirilemez. Bu, kiracının maliyetleri önceden bilmesini ve beklenmedik mali yüklerle karşılaşmamasını sağlar.
Ceza Koşulu ve Muacceliyetin Geçersizliği: Kira bedelinin zamanında ödenmemesi durumunda, kiracıya ceza uygulanacağı veya gelecek kira bedellerinin önceden talep edileceği yönünde yapılan anlaşmalar geçersizdir.
Kiracı hakları, kiracının mülkü belirli bir süre için kullanabilmesini ve kira süresi boyunca mülkten en iyi şekilde yararlanabilmesini sağlar.
Kiracının Hakları Nelerdir?
Kiracının Hakları ve Sorumlulukları 2025
- Kira bedelinin belirlenmesinde sözleşme özgürlüğüne sahiptirler. Kiralananın değeri, konumu, özellikleri, kira süresi, ödeme koşulları gibi faktörler dikkate alınarak taraflarca belirlenmektedir.
- Kira sözleşmesinde belirtilen süre boyunca kiracı, kiralanan mülkü kullanma hakkına sahiptir.
- Tarafların anlaşması doğrultusunda kira süresi uzatılabilmektedir.
- Kiracının, kira sözleşmesinde belirlenen süre içinde kira bedelinde artış yapılmasına karşı çıkma hakkı vardır. Ancak bu artış, TÜFE oranında olmak zorundadır.
- 2023 yılında olağan üstü ekonomik koşullar sebebiyle kira artış oranı yüzde 25 olarak tespit edilmiştir.
- Kiracı, kira sözleşmesinin başında, belirli bir miktar depozito ödeyerek mülk sahibinin zararına karşı önlem alır. Kiracının sözleşme sonunda herhangi bir borcu yoksa, depozito kendisine geri ödenmektedir.
- Kiracı, kiralanan mülkü sözleşmede belirtilen amaç doğrultusunda kullanma hakkına sahiptir. Kiracı, kiralananı başka bir amaçla kullanamaz veya kiraya veremez.
- Kiracının, kiralanan mülkün bakım ve onarımından sorumlu olmadığı durumlarda, mülk sahibi sorumludur. Ancak kiracı, kiralanan mülkü normal kullanım sırasında bozarsa, bu durumda tamir masraflarını karşılamak zorundadır.
- Kiracı, kira sözleşmesinin süresi dolmadan önce, sözleşme şartlarına uygun şekilde fesih hakkına sahiptir. Fesih sebebi, kira sözleşmesinde belirtilmelidir.
- Kiracı, kiralanan mülkü değiştiremez veya yeniden düzenleyemez. Kiracının mülk sahibinin izni olmadan herhangi bir değişiklik yapması, hukuki sonuçlar doğuracaktır.
Kiracının Aidat ve Ortak Giderler Üzerinde Hakları
Kiracının Aidat ve Ortak Giderler Üzerinde Hakları Nelerdir?
Kiracıların, kiralanmış konut veya çatılı iş yerlerinde kullanım giderleri ile ilgili belirli yükümlülükleri vardır. Isıtma, aydınlatma, su gibi giderler genellikle kiracının sorumluluğundadır, eğer sözleşme veya kiralanan mülkün özellikleri aksi bir durumu belirtmiyorsa. Örneğin, kiracının, kombi kullanımından kaynaklanan maliyetleri karşılaması beklenir.
Eğer kiralanmış taşınmaz bir apartman dairesiyse, kullanımdan doğan ortak giderler genellikle kiracının sorumluluğuna girer – yine, sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde.
Ev sahibi veya üçüncü tarafların yaptığı ekstra masraflar için kiracıdan talepte bulunulamaz. Örneğin, ev sahibi tarafından gerçekleştirilen asansör onarımı veya ısı yalıtımı gibi sabit giderler için kiracıdan ödeme talep edilemez.
Kiralanmış mülk ve mülkün bulunduğu binadaki önemli yapısal değişikliklerle ilgili masraflar ev sahibinin sorumluluğundadır. Kiracının, kendi hatası olmaksızın kiralanmış mülkte ortaya çıkan problemler ve bu sorunların giderilmesi için gerekli düzeltmeleri talep etme hakkı vardır.
Kiracının Depozito Üzerinde Hakları Nelerdir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesi uyarınca, konut ve çatılı iş yerlerinin kiralanması durumunda, kiracının depozito ödemekle yükümlü olduğu sözleşme ile belirlenebilir, ancak talep edilen depozito miktarı üç aylık kira bedelini geçemez.
Eğer depozito olarak nakit para veya değerli belge kabul edilmişse, bu para vadeli bir tasarruf hesabına yatırabilir veya değerli belge bankada saklayabilir. Güvence altına alınan depozito, kiracı ve mülk sahibinin rızası olmadan çekilemez.
Kiracının Sözleşmesi Olmadığı Durumlarda Ne Olur?
Kiracının Sözleşmesi Olmadığı Durumlarda Ne Olur?
Kira anlaşmalarının geçerli olabilmesi için tarafların karşılıklı olarak bir irade beyanında bulunmaları yeterli olacaktır. İlerleyen süreçte haklarınızı güvence altına almak istiyorsanız yazılı kira sözleşmesi yapmalısınız. Ancak sözlü kira anlaşmaları da yasal olarak kabul edilir.
Kira sözleşmesinin olmadığı durumlarda kiracının mülke girdiği tarihten itibaren kira artışları yasal çerçevede yapılır. 5 yıl sonra kira uyarlaması yapılabilir.
5 yıllık kiralama süresinin sonunda mülk sahibi kiracıyı çıkarma hakkına sahiptir. Ya da yeni şartlarda mülkünü kiralamayı kabul edebilir.
Türk Borçlar Kanunu, yazılı kira anlaşmalarıyla aynı şekilde sözlü kira anlaşmalarını da korur. Bu nedenle, taraflar arasında sözlü bir kira anlaşması yapılmış olsa bile, kiracının, yazılı bir anlaşmada talep edebileceği hakları, sözlü bir anlaşma durumunda da talep etme hakkı bulunur.
Kiracının Kira Sözleşmesinin Süresi Dolma Durumunda Hakları
Kiracının Kira Sözleşmesinin Süresi Dolma Durumunda Hakları
Kira sözleşmeleri genellikle belirli bir süre için düzenlenir; ancak 6 aylık ya da daha uzun süreli konut veya iş yerleri kiralamalarında, sözleşmedeki süre sona erdiğinde, ev sahibinin kiracıyı otomatik olarak çıkarma hakkı bulunmamaktadır. Bu durumda, kiracının, belirli süreli sözleşmenin bitiminden en az 15 gün önce bildirim yapması gerekmektedir. Eğer bu süre zarfında bildirim yapılmamışsa, sözleşme, aynı koşullar altında yenilenmiş kabul edilir.
Kiracının, kira süresi sona ermeden en az 15 gün önce ev sahibine bildirimde bulunması gereklidir. Bu bildirim, sözleşmenin sona ereceği ve kiracının taşınmayı planladığı konusunda ev sahibini bilgilendirir. Eğer bu bildirim yapılmazsa, sözleşme otomatik olarak uzatılır.
Kiracının Kira Artışına Dair Hakları Nelerdir
Kiracının Kira Artışına Dair Hakları Nelerdir?
Kiracı ve kiralayan tarafından belirlenen kira miktarı, her yıl otomatik olarak sözleşmedeki belirtilen artış oranına tabi olur. Ancak bu artış, her durumda bir önceki kira yılının Sözleşme on iki aylık ortalamalarına göre belirlenen değişim oranını aşmamalıdır. Bu prensip, bir yıldan fazla süreli olan kira sözleşmelerine de uygulanır.
Eğer kira dönemine ilişkin bir sonraki artış oranı konusunda taraflar arasında bir anlaşma yapılmamışsa, kira miktarı, bir önceki kira yılında belirlenen TÜFE’nin tüketici fiyat endeksine dayalı on iki aylık ortalamalara göre belirlenen değişim oranını geçmeyecek şekilde belirlenir. Bu durumda, kiralananın koşulları dikkate alınarak hakkaniyete uygun bir oran tespit edilir, ancak bu oran hiçbir zaman %25’yi aşamaz.
Kiracı ve kiralayan arasında kira miktarı ile ilgili anlaşmazlık ortaya çıkarsa, kiracı, kira miktarının belirlenmesi için mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Uyuşmazlık mahkemesi, tarafların bu konuda bir anlaşma yapmış olup olmadığına bakmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonraki yenileme dönemlerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılı için uygulanacak kira miktarını belirler.
Kira sözleşmesi yapıldığı sırada tarafların öngöremediği ama daha sonra ortaya çıkan olağanüstü durumlar nedeniyle, kiracının sözleşmeyi yerine getirmesini beklemek adil olmayabilir. Bu gibi durumlarda, kiracı, kira uyarlama davası açarak kira bedelinin mevcut koşullara uyarlanmasını talep edebilir.
Kiracının Erken Tahliye Hakkı ve Sorumlulukları
Kiracının Erken Tahliye Hakkı ve Sorumlulukları
Kiracılar, belirlenen kira süresinden önce herhangi bir gerekçe sunmaksızın taşınabilirler. Ancak, Türk Borçlar Kanunu’nun 325. maddesine göre, kiracı, kira sözleşmesinin süresine bakılmaksızın gayrimenkulü geri verirse, kiraya verenin zarar görmemesi için belirli bir süre kira borcunu ödemeye devam etmelidir.
Kiracının kiralananı benzer koşullarda kiraya verilebileceği makul bir sürede yeni bir kiracı bulması durumunda, kira borcu sona erer. Ancak, kiraya verenin yapmaktan kaçındığı giderler ve kiralananı farklı bir şekilde kullanarak elde ettiği kazançlar, kira bedelinden düşülmelidir.
Ev Sahibinin Erişim Hakları
Bir ev sahibi, kira sözleşmesinin imzalanmasından sonra kiracının izni olmadan gayrimenkule giriş yapamaz. Bu durum, Türk Ceza Kanunu’na göre “Konut Dokunulmazlığının İhlali” suçunu oluşturur. Böyle bir durumda, kiracı hukuki yollara başvurabilir. Kira sözleşmesinin ardından, ev sahiplerinin kiracının izni olmadan eve girmemesi, kiracının temel haklarından biridir.
Kira Uyuşmazlıklarının Çözümü Yetkili Mahkeme
Kiracı ve kiraya veren arasındaki kira anlaşmazlıklarında Sulh Hukuk Mahkemeleri yetkilidir. Ayrıca, yetkili mahkeme, kiracının yerleşim yeri mahkemesi veya kira sözleşmesinin uygulanacağı yer mahkemesidir. Bu haklar, kira sözleşmesinin tarafı olan kiracılara önemli hukuki korumalar sağlar.
Kira sözleşmesi süresi ne kadar olabilir?
Kira sözleşmesinin süresi tarafların anlaşmasına bağlıdır, belirli bir süre için ya da belirsiz bir süre için yapılabilir.
Kira artış oranı nasıl belirlenir?
Kira artış oranı, kira sözleşmesinde belirlenen oran kadar olup, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Yıllık Tüketici Fiyatları Endeksi’ni (TÜFE) geçemez.
Kiracı kira sözleşmesi süresi dolmadan evden çıkabilir mi?
Evet, çıkabilir. Ancak, kiraya verenin mağduriyetini engellemek adına kiracı, belirli bir süre kira borcunu ödemeye devam etmelidir.
Kira sözleşmesinin süresi bitince ne olur?
Sözleşmenin süresi bittiğinde, eğer kiracı çıkmak istemiyorsa ve kiraya veren de kiracıyı çıkarmak istemiyorsa, sözleşme aynı koşullarla bir yıl daha uzatılır.
Ev sahibi, kiraladığı evi ne zaman ziyaret edebilir?
Ev sahibi, kiracının izni olmadan evi ziyaret edemez. Aksi takdirde bu, konut dokunulmazlığının ihlali anlamına gelir.
Kiracının evi yeniden kiraya verme hakkı var mıdır?
Hayır, kiracının, evi yeniden kiraya verme hakkı yoktur. Bu eylem, kira sözleşmesinde belirtilmediği sürece yasadışıdır.
Kira sözleşmesinde belirtilmeyen masraflar kiracıya yüklenebilir mi?
Hayır, kira sözleşmesinde belirtilmeyen masraflar kiracıya yüklenemez.
Kira sözleşmesinin feshi nasıl olur?
Kira sözleşmesinin feshi, genellikle taraflar arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Kiracı veya kiraya veren, belirlenen süreye uyarak sözleşmeyi feshedebilir.
