Genel Af Nedir? Nasıl Uygulanır?
Genel af, bir suçtan dolayı yapılan soruşturma, kovuşturma, hüküm ve infaz işlemlerini kapsayan idari işlemdir. Genel af, TCK’nın 65. maddesinde yer alan hükümlere göre uygulanır. Bu hükümlere göre, aftan yararlanan kişi hakkında verilmiş olan cezalar, infaz edilmez, adli sicil kayıtları silinir ve davası devam edenler hakkında düşme kararı verilir.
Genel Af Yasası
Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 65’e göre:
Madde 65- (1) Af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Bu madde gereği, genel af ilan edildiğinde;
- Açılmış olan kamu davaları düşer.
- Hükmolunan cezalar tüm sonuçlarıyla kalkar.
- Soruşturma aşamasındaki bir suç için takipsizlik kararı verilir.
- Kişi eğer tutukluysa, derhal tahliye edilir.
- Affa uğrayan suçun adli sicil kaydı silinir.
- Affa uğrayan suç hakkında tekerrür hükümleri uygulanamaz.
- Anayasa’nın 87. maddesine göre, genel veya özel affı çıkarma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne aittir. TBMM üye tam sayısının 3/5 çoğunluğuyla genel veya özel af ilan edebilir.
Ancak Anayasa’nın 169. maddesine göre ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar için genel veya özel af çıkarılamaz.
Türkiye’de Genel Af Tarihleri
Türkiye’de 1922’den bu yana toplam 7 kez genel af çıkarılmıştır.
- 7 Ocak 1922
- 26 Aralık 1923
- 25 Ağustos 1933
- 26 Ekim 1960
- 18 Temmuz 1963
- 3 Ağustos 1966
- 20 Mayıs 1974
Son genel af, 1974 yılında çıkarılmıştır. Bu af, 61.000 olan cezaevindeki tutuklu ve hükümlü sayısını 24 bine kadar indirmiştir.
1922: 7 Ocak 1922 Af Kanunu: Cumhuriyetin ilanından sonra çıkarılan ilk genel aftır.
1923 : 26 Aralık 1923 Af Kanunu: Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra çıkarılan bir aftır.
1933: 22 Nisan 1933 Af Kanunu: Cumhuriyet’in 10. yılında çıkarılan bir aftır.
1960: 26 Ekim 1960 Af Kanunu: 27 Mayıs askeri darbesi sonrasında çıkarılan bir aftır.
1963: 18 Temmuz 1963 Af Kanunu: 27 Mayıs darbesi sonrasında çıkarılan ikinci bir aftır.
1966: 3 Ağustos 1966 Af Kanunu: 27 Mayıs darbesi sonrasında çıkarılan üçüncü bir aftır.
1974: 20 Temmuz 1974 Af Kanunu: Kıbrıs Barış Harekatı sonrasında çıkarılan bir aftır.
Türkiye tarihinde af, çeşitli sebeplerle 7 kez ilan edilmiştir. Bu aftan yararlanan kişilerin suçlarına dair hükümler ve cezalar ortadan kalkmıştır.
2023 yılı itibarıyla, Türkiye’de 2023 yılında genel af çıkarılmamıştır. Ancak, Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalar, af beklentisini artırmaktadır.
Genel Af Nedir?
Genel Af Nedir?
Genel af, TCK’nın 65. maddesinde yer alan hükümlere göre uygulanır. Aftan yararlanan kişi hakkında verilmiş olan cezalar, infaz edilmez, adli sicil kayıtları silinir ve davası devam edenler hakkında düşme kararı verilir.
Özel Af Nedir?
Özel af, belirli bir suç ya da suçlar grubunu, belirli şartlar altında işleyen kişileri kapsayan bir af türüdür. Genel aftan farklı olarak özel af, belli bir suçu işleyenler ya da belirli bir zaman diliminde suç işleyenler gibi sınırlı bir grubu kapsar. Türkiye hukukunda özel af hakkında bilgiler, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Türk Ceza Kanunu (TCK) içerisinde yer alır.
Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre:
Madde 66- (1) Özel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Madde 87 – (3) Genel ve özel afla ilgili kanun teklifleri ve bu teklifler üzerinde verilecek önergeler üzerinde de bu fıkrada belirtilen çoğunluk aranır.
Bu madde, genel veya özel af ilan edilmesi için gereken TBMM üye tam sayısının 3/5 çoğunlukla karar verilmesi gerektiğini belirtmektedir.
Madde 169 – Özel affın, ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar bakımından çıkarılması yasaktır.
Bu madde, ormanları yakmak, yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar için özel af ilan edilemeyeceğini belirtir.
Genel Af ve Adalet, İkisi Bir Arada Olabilir mi?
Affın uygulanma amacı, toplumsal barışı sağlama, siyasi ya da sosyal krizleri sonlandırma ve toplumu bütünleştirme olarak sıralanabilir. Ülke genelinde uygulanan affın adaletle bağdaşıp bağdaşmadığı konusu hukuk camiasında, politikacılar arasında ve toplumda sıkça tartışılan bir konudur.
Af, toplumsal barışı tesis etmek için kullanılabilir. Bu bağlamda, adaletin toplumsal barışı sağlama yönündeki işlevi göz önünde bulundurulduğunda, affın adaletle bağdaşabileceği argümanı öne sürülebilir.
Af, cezaevlerindeki yoğunluk ve adli sistemin aşırı yüklenmesi gibi nedenlerle de uygulanabilir. Bu durumda, adaletin hızlı ve etkili bir şekilde işlemesi açısından affın bir araç olarak kullanılması adaletle bağdaşabilir.
Genel af, suç mağdurlarının haklarına, adalet arayışlarına ve taleplerine aykırı olabilir. Suçun mağdurları için adaletin sağlanması, failin cezalandırılmasıyla gerçekleşirken, ülke genelinde af uygulanmasıyla bu cezalandırma ortadan kalkabilir. Bu da adaletin gerçekleşmediği anlamına gelebilir.
Genel Affın Topluma Etkileri ve Sonuçları
Genel afın toplum üzerindeki etkileri ve sonuçları geniş çaplı ve çeşitli olabilir. Af, toplumda barış ve uzlaşıyı teşvik edebilir. Ülke genelinde af, hapis cezalarını kaldırarak veya hafifleterek, hükümetin hapishane yoğunluğunu azaltmasına yardımcı olabilir. Affın olumlu ve olumsuz etkilerini aşağıda sıraladık;
- Toplumsal Barışın Sağlanması
- Hapishanelerin Yükünün Azaltılması
- Adalet Algısının Zarar Görmesi
- Mağdurların Haklarının İhlal Edilmesi
- Tekrar Suç İşleme Oranının Artması
Genel Af Uygulamasıyla İlgili Tartışmalar
Genel Af Yasası, birçok farklı yönü nedeniyle tartışmalara ve eleştirilere neden olmuştur.
Ülke genelinde uygulanan af, vatandaşların adalete olan inancını sarsabilir. Suç işlemiş bireylerin, eylemlerinin sonuçlarına karşı sorumlu tutulmaması adalet kavramının ihlali olarak görülebilir. Af, mağdurların adalet arayışını göz ardı edebilir ve bu durum toplumda adaletsizlik algısı yaratabilir.
Af, suçu işleyen kişinin cezasız kalacağı izlenimini yaratabilir. Bu durum, insanların suç işlemeye daha meyilli olabileceği bir ortam oluşturabilir çünkü suçların sonuçlarından korkmaları gerekmeyecektir.
Af, hukuk devleti ilkesine aykırı olarak görülebilir. Hukuk devleti ilkesi, yasa önünde herkesin eşit olduğunu ve herkesin eylemlerinin sonuçlarına karşı hesap verebilir olduğunu savunur.
Afın politik nedenlerle istismar edilmesi olasılığı da bir başka eleştiri konusudur. Örneğin, bir hükümet, popülerlik kazanmak veya muhalefeti yatıştırmak için af kullanabilir. Bu durum, afın adaleti sağlama ve toplumu iyileştirme amacını baltalar.
Af uygulaması, suç mağdurlarının haklarını ihlal etme riski vardır. Mağdurların adalet arayışlarını ve suçun yarattığı zararı telafi etme hakkını ortadan kaldırmaktadır.
Genel Af Çıkacak Mı?
2023 yılında af çıkacak mı sorusunun kesin bir cevabı, henüz bulunmamaktadır. Ancak, Adalet Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalar ve TBMM’de gündeme gelen af teklifleri, af beklentisini artırmaktadır.
Türkiye’de, 2023 yılının son aylarında af beklentisi artmaktadır. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yaptığı açıklamalar infaz sistemini yeniden düzenleyeceklerine yönelikti.
Af Yasası Kimleri Kapsıyor?
2023 yılında çıkacağı dillendirilen af yasasının kapsamı, henüz kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, yapılan açıklamalardan yola çıkarak, af kapsamındaki suçların ağırlıklı olarak, terör, uyuşturucu ve organize suçlardan ibaret olacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca, af kapsamında, cezaevinde bulunan hükümlülerin yanı sıra, henüz yargı süreci devam eden kişiler de bulunabilir.
7. Yargı Paketi Af Düzenlemesi Var Mı?
Yargı Paketi, TBMM’de 20 Temmuz 2023 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Bu pakette, af ile ilgili herhangi bir düzenleme yer almamaktadır. Ancak, pakette yer alan bazı hükümler, af konusunun gündeme gelmesine neden olmuştur. Örneğin, pakette, terör suçlarından dolayı verilen müebbet hapis cezasının, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin bir düzenleme bulunmaktadır. Bu düzenleme, af kapsamına alınacak suçların belirlenmesinde önemli bir rol oynayabilir.
2023’te Genel Af Var Mı?
2023 yılında af çıkacak mı sorusunun kesin bir cevabı, henüz bulunmamaktadır. Ancak, Adalet Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalar ve TBMM’de gündeme gelen af teklifleri, af beklentisini artırmaktadır.
2023 yılında af çıkarsa, bu af, TCK’nın 65. maddesinde yer alan af hükümlerine göre uygulanacaktır. Bu hükümlere göre, af, bir suçtan dolayı yapılan soruşturma, kovuşturma, hüküm ve infaz işlemlerini kapsar. Aftan yararlanan kişi hakkında verilmiş olan cezalar, infaz edilmez, adli sicil kayıtları silinir ve davası devam edenler hakkında düşme kararı verilir.
Adalet Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalar, 2023 yılında af çıkarılacağına dair güçlü bir işarettir. Bu af, adalet bekleyen kişilerin mağduriyetini gidermeye ve ceza infaz sisteminin işleyişini iyileştirmeye katkı sağlayabilir.
Meclis Gündemi Genel Af 2023
2023 yılında, af konusu, TBMM gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Bu konuda, AK Parti, CHP ve HDP gibi partiler tarafından çeşitli teklifler sunulmuştur.
Genel af, bir suçtan dolayı yapılan soruşturma, kovuşturma, hüküm ve infaz işlemlerini kapsar. Aftan yararlanan kişi hakkında verilmiş olan cezalar, infaz edilmez, adli sicil kayıtları silinir ve davası devam edenler hakkında düşme kararı verilir.
Genel Af Kapsamına Girmeyen Suçlar
Türk Ceza Kanunu’nun 65. maddesi uyarınca, aşağıdaki suçlar af kapsamına girmez:
- Kasten öldürme
- Kasten yaralama
- Cinsel saldırı
- Çocukların cinsel istismarı
- Fuhuş
- Uyuşturucu madde ticareti
- Terör suçları
Genel af, yukarıda sayılan suçlar dışında kalan tüm suçları kapsar. Ancak, af kanununda, belirli suçları veya suç gruplarını af kapsamına almamayı tercih edebilir.
Af Çıkarsa Devam Eden Davalar Düşer Mi?
Genel af çıkarsa, devam eden davalar da düşer. Af, soruşturma, kovuşturma ve hüküm aşamalarını kapsar. Bu nedenle, aftan yararlanan kişinin hakkında devam eden davası da düşer.
Cumhurbaşkanı Özel Af Yetkisi
Cumhurbaşkanı, af çıkarma yetkisine sahip olduğu gibi, özel af çıkarma yetkisine de sahiptir. Özel af, belirli bir kişiye veya kişilere verilen bir aftır. Cumhurbaşkanı, özel af yetkisini, TCK’nın 104. maddesinde yer alan hükümlere göre kullanabilir.
2023 yılı itibarıyla af çıkarılmamıştır. Ancak, Adalet Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalar, af konusunun gündemden düşmediğini göstermektedir.
Sık Sorulan Sorular
