Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, soruşturma veya ön inceleme sonrasında savcı tarafından verilen karardır. “Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar”, bir suç iddiası üzerine yapılan soruşturma veya ön soruşturma sonucu, cezanın unsurlarının oluşmadığı veya hukuka aykırı bir kuralın uygulanması nedeniyle kamu davasının açılmasına yer verilmemesidir.
Yani, suçun işlenmediği, suçun failinin tespit edilemediği veya delillerin yetersiz olduğu mahkemeler, savcılık suçlamasını düşürebilir ve mahkeme de “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” vererek soruşturmayı sonlandırabilir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar, hukuki süreçlerin önemli bir unsurudur ve sanığın hakları ile masumiyet karinesinin korunması amacını taşımaktadır. Bu kararın varlığı, iddia altında olan ya da şüpheli durumda olan bireyin, suçlamaya ya da ceza hukuku kovuşturmasına tabi tutulmamasını sağlamaktadır. Bu sayede, kişinin masumiyetini ispatlamak adına başka bir mahkeme sürecine ihtiyaç duyulmamaktadır.
Bununla birlikte, Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar, kişi hakkındaki suç iddiasının ya da sorumluluğunun olmaması konusunda nihai bir hüküm değildir. Eğer ilerleyen süreçlerde yeni deliller, kanıtlar ya da bilgiler belirir ise, kovuşturma süreci tekrar başlatılabilir ya da yeniden değerlendirmeye alınmaktadır.
Bu karar, adaletin sağlanması çerçevesinde hayati bir role sahiptir. Zira bu, haksız suçlamaların devamının önüne geçer ve masum bireylerin haksız yere cezalandırılmasını engellemektedir. Ancak, bu kararın uygulanması, suçun işlenmediği yönünde bir gerçekliğe dayanmalı ve mahkeme tarafından verilmiş kesin bir hüküm olmalıdır, yani değiştirilemez ya da esnetilemez bir nitelik taşımalıdır.
Trafik kazaları bağlamında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar, suçlama ya da suç iddialarının detaylı bir şekilde incelenmesini gerektirmektedir. Bu karar, trafik kazasının hafif seyretmesi ve kazada etkili olan faktörlerin (hız, yükseklik, yol koşulları gibi) değerlendirilmesine bağlı olarak verilmektedir.
Örneğin, bir trafik kazasında, suçlamaların yasalara uygun olduğu ya da sadece dikkatsizlik veya yanlış hesaplamalar sonucu kazanın meydana geldiğine dair yeterli kanıt bulunuyorsa, savcı ya da mahkeme Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar verebilir. Fakat, savcı veya mahkeme, gerekli gördüğü durumlarda Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar vermek yerine davanın açılmasını da talep edebilmektedir.
Kovuşturma Yapılmasına Yer Olmadığına Ne Demek?
“Kovuşturma Yapılmasına Yer Olmadığına” ifadesi, bir suçlama veya suçlama iddiasıyla ilgili olarak bir yargı merciinin, suçun işlenmemesine veya suç unsurlarının oluşmadığına veya sorumluluğunun alınmasına karar verilmesi anlamına gelmektedir.
Bu karar, suçlamayla ilgili olarak yapılan soruşturma veya yargılamanın sona erdirilmesine neden olmaktadır. Suçlamayı yapan kişinin, suçlamaya veya dava açmaya devam etmesine izin verilmemektedir. Bu karar, kişinin suçsuz olduğunu ve suçlamalardan sorumlu tutulduğunu belirtmektedir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Hangi Hallerde Verilir?
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar, belirli durumlarda Cumhuriyet Savcısı tarafından düzenlenmektedir. Bu durumlar genellikle soruşturma aşamasının sonunda, kamu davasının açılması için yeterli düzeyde şüphe uyandıracak delilin elde edilememesi veya bir kovuşturmanın yürütülmesinin olanaklı olmamasıdır.
Bu kararın verilmesi, yeterli ve ikna edici delilin bulunmaması durumunda, bir suçun işlendiğine dair makul bir şüphe oluşturmanın mümkün olmadığı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, bu durumda Cumhuriyet Savcısı, davanın ilerlemesinin uygun olmayacağına karar vermektedir. Aynı şekilde, kovuşturmanın yürütülmesinin mümkün olmadığı durumlarda da, yani hukuki ya da pratik engellerle karşılaşıldığında, savcı kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verebilir.
Bu karar, bir yandan suçtan zarar gören kişiye, diğer yandan ise daha önce ifadesi alınmış ya da sorgulanmış olan şüpheliye bildirilmektedir. Bu bildirim, her iki tarafın da sürecin sonucu hakkında bilgi sahibi olmalarını ve gerekli olan her türlü hukuki yolun açık olmasını sağlanmaktadır. Bu şekilde, adil ve etkili bir hukuk sürecinin yürütülmesi sağlanır.
Takipsizlik Kararı Örneği
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar örneğinde aşağıdaki bilgiler yer alır:
- Dosya numarası ve karar numarası
- Suçun adı
- Şüphelinin adı, soyadı, doğum tarihi ve adresi gibi kimlik bilgileri
- Olayın ne zaman, nerede ve nasıl yerleşim hakkında kısa bir açıklama
- Şüphelinin savunması özetlenir
- Delil durumu, şüpheli veya sanığın seçenekleri, olayların sonuçları gibi unsurlar değerlendirilerek kovuşturmaya yer vermeyen kararın değerlendirmesi
- Sonuç olarak, şüpheli hakkındaki suçlamaların unsurlarının oluşmadığından kovuşturmaya yer verilmeyeceğine dair karar verildiğini belirtiyor.
- Kararın ilgililerine tebliğ edilir.
- Savcının adı soyadı ve imzası.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, yargılama süreci önemli bir aşamadır ve kovuşturmaya karar vermediğinde, şüpheli veya sanık hakkında cezai işlem yapılmaz ve dava sona erer. Kararın görüşü, delil durumu ve hukuki değerlendirmeler açıkça belirtilmelidir.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair kara örneği indirmek için tıklayınız.
Takipsizlik Kararı (KYOK)
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, ilgili kişi veya kişiler tebliğ edilmektedir. Takipsizlik kararının tebliğ edilmesiyle birlikte, soruşturma veya kovuşturma sona erer ve ilgili kişi veya kişiler hakkında cezai işlem yapılmamaktadır.
Takipsizlik kararı tebliğ edilirken kullanılan yöntemler:
- Resmi Tebligat: Takipsizlik kararı, resmi tebligat yoluyla tebliğ edilir. Bu yöntemde, karar, ilgili kişinin ikamet adresine sevk posta yoluyla gönderilir. Kararın tebliği, ilgili kişi imzası veya bir başkası tarafından alınmış belgesiyle onaylanmaktadır.
- İmza Karşılığı Tebligat: Takipsizlik kararı, ilgili kişinin imza karşılığı tebliğ edilir. Bu yöntemde, kararın tebliği için kişinin ev veya iş yerine bir görevli gönderilir. Görevli, kararın birikimi ve ilgili kişinin imzasını alınmaktadır.
- Kişinin teslimi: Takipsizlik kararı, ilgili kişiden teslim edilir. Bu yöntemde, kararın ilgili kişiye gidilerek veya adrese çağrılarak tek başına teslim edilmesi gerekmektedir.
Tebliğ yöntemi, kararın hızlı ve güvenilir bir şekilde ilgili kişiye ulaştırılmasını sağlamak için uygun bir yöntem seçilerek yapılmalıdır. Kararın tebliği ile birlikte, ilgili kişiler, yola çıkmak ve savunmaya geçmek konusunda bilgilendirilmelidir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Sicile İşler Mi?
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar’ı 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na bir kişinin adli siciline işlenmemektedir. Bu karar, belirli bir suçu işleme suçlamasına karşı yeterli delil bulunamadığına veya suçun işlenmediğine dair bir hüküm olduğu için, henüz kovuşturma yani yargılama sürecine geçilmediği anlamına gelmektedir.
Bu kararın kişinin adli siciline işlenmemesi, hukuk sisteminin, suçlama karşısında yeterli kanıt olmaması durumunda bir kişiye suçlu muamelesi yapmayacağını ve haksız yere bir kişinin sicilini kirletmeyeceğini göstermektedir. Bu karar aynı zamanda bir kişinin masumiyet karinesine saygı gösterme anlamına gelir; yani bir kişi, aksi kanıtlanana kadar masum kabul edilmektedir.
Takipsizlik kararında; delillerin ve elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda, yeterli şüphe oluşturacak delil bulunamaması durumunda, soruşturmanın sonlandırılmasına ve kovuşturma aşamasına geçilmemesine karar verilmektedir. Bu karar, bir kişi hakkında suç iddiasının geçerliliğini değerlendiren önemli bir aşamadır ve kişinin haklarına saygı gösterilmesini sağlamaktadır.
Takipsizlik Kararını Nasıl Öğrenebilirim?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararına ait bilgi edinmek için aşağıdaki yollardan hakkında birini kullanılabilmektedir;
- Savcılık veya sulh ceza hakimliğine başvurma: Takipsizlik kararı, savcılık veya sulh ceza hakimliği tarafından verildiğinden dolayı karar hakkında bilgi edinmek için ilgili savcılık veya sulh ceza hakimliğine başvuru yapılmalıdır.
- Mahkeme kararı; Takipsizlik kararı hakkında bilgi edinmek için, ilgili mahkemenin dosya kayıtlarını incelenebilmektedir.
- Adli Sicil Kaydı Sorgulama: Takipsizlik kararı, ilgili kişinin adli sicil kaydında tutulmaktadır. Bu nedenle, takipsizlikten kaçınmak istiyorsanız, Adalet Bakanlığı tarafından üretilen “Adli Sicil Kaydı Sorgulama” hizmetini kullanarak, ilgili kişinin adli sicil kaydını sorgulayabilirsiniz.
- Avukattan yardım alma: Takipsizlik kararı hakkında bilgi edinmek için, bir avukat ile de görüşülebilir. Avukatı yardımı ile ilgili savcılık veya sulh ceza hakimliğiyle takipsizlik kararına ilişkin hakkında bilgi edinilebilmektedir.
UYAP Takipsizlik Kararı Sorgulama
UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) üzerinden kovuşturmaya yer olmadığına dair karar sorgulamak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- UYAP’a giriş yapın ve kullanıcı adı ve şifrenizle oturum açın.
- Sol menüdeki “Sorgulamalar” bölümüne tıklayın.
- Açılan alt menüden “Karar Sorgulama” seçeneğini seçin.
- Karar sorgulama sayfasında, arama yapmak istediğiniz ölçütleri belirlemez. “Karar Tarihi”, “Dosya Numarası” ve “Mahkeme” gibi filtreler kullanarak arama yapabilirsiniz.
- “İşlemi Tamamla” düğmesine tıklayın.
- Kararlar listesi sayfasında, takipsizlik sorgulaması sorgulamak istediğiniz dosya numarasını bulun ve tıklayın.
- Dosya detay sayfasında, takipsizlik kararının olup olmadığını kontrol edin.
Not: UYAP üzerinden takipsizlik kararı sorgulama işlemi, sadece UYAP’a kayıtlı dosyalar için mümkündür.
Takipsizlik Kararı Ne Zaman Kesinleşir?
Bir takipsizlik kararının kesinleşmesi, itiraz veya temyiz süreçlerinin tamamlanmasına bağlıdır. Bir kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren yaklaşık 15 günlük bir süre zarfında karara itiraz edilebilir veya temyiz süreci başlatılabilir.
Eğer bu belirlenen süre içerisinde karara itiraz edilmez, temyiz yoluna başvurulmaz ya da var olan bir itiraz ya da temyiz reddedilirse, o zaman takipsizlik kararı kesinleşmektedir. Bu durumda, karar hukuki anlamda nihai ve bağlayıcı hale gelmektedir.
Kısaca, itiraz veya temyiz sürecinin belirlenen süre içinde başlatılmaması ya da yürütülen bir itiraz veya temyiz sürecinin olumsuz sonuçlanması durumunda, ilgili takipsizlik kararı kesinleşmiş olmaktadır. Bu nedenle, hukuki süreçler ve haklar gereği, bir kararın tebliğ edildiği andan itibaren ilgili süre zarfında hukuki hakların kullanılması oldukça önemlidir.
Takipsizlik Kararı Ne Kadar Sürer?
Takipsizlik kararının verilme süreci, olayın niteliğine, olayın sonuçlarına, delillerin durumuna ve suçlamaların unsurlarının oluşup oluşmadığına bağlıdır. Genellikle, suçlamaların unsurlarının tam olarak oluşmadığı ya da yeterli delil bulunmadığı durumlarda, Cumhuriyet Savcılığı veya sulh ceza hakimliği takipsizlik kararı verme yetkisine sahiptir.
Bu kararın verilmesi süreci, dosyanın karmaşıklığına, delillerin toplanma ve değerlendirme sürecine bağlı olarak birkaç gün ile birkaç hafta arasında değişmektedir. Ancak, bu süreç hukuki kesinliği ve doğruluğu sağlamak için gereklidir.
Takipsizlik kararına itiraz edildiği durumlarda ise, kararın kesinleşmesi biraz daha uzun sürmektedir. İtiraz süreci, başvurunun yapılmasından itibaren başlar ve karar verilene kadar devam eder. Bu süreç genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürebilir ve itirazın incelenmesi, delillerin tekrar değerlendirilmesi ve yeni bir kararın verilmesi sürecini içermektedir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara İtiraz Süresi
Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar itiraz süresi, kararın tebliğden itibaren 15 gündür. Bu süre içinde, ilgili kişi veya kişiler, kararın kaldırılması veya değiştirilmesi için itiraz dilekçesi verme hakkına sahiptir.
İtiraz dilekçesi, itiraz eden kişi veya kullanıcı imzasını ve ifadelerini içermelidir. Dilekçe, itirazın hangi ifadelere dayanmadığı, ne tür delillerin sunulacağı gibi ifade açıklayıcı bilgiler içermelidir. İtiraz dilekçesi, ilgili yerlere verilir ve kararın incelenmesi için gerekli işlem başlatılmaktadır.
İtiraz dilekçesi süresi, kesin bir eski ve bu süre içinde itiraz yapılmazsa takipsizlik kararı kesinleşir ve ilgili kişi veya kişiler hakkında cezai işlemin yapılmayacağı kesinleşir. Ancak, itiraz edilmesi durumunda, itirazın reddedilmesi halinde takipsizlik kararı kesinleşir.
Ceza Muhakemesi Kanunu 173. maddesinde ise kovuşturmaya yer olmadığına dair kararına itiraz hakkına ilişkin açıklamalar yer almaktadır:
‘Cumhuriyet savcısının kararına itiraz
Madde 173 –
(1) Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir.
(2) İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir.
(3) Sulh ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet savcısına gönderir. Cumhuriyet savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir.
(4) Sulh ceza hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir.(62)
(5) Cumhuriyet savcısının kamu davasının açılmaması hususunda takdir yetkisini kullandığı hâllerde bu madde hükmü uygulanmaz.
(6) İtirazın reddedilmesi halinde aynı fiilden dolayı kamu davası açılabilmesi için 172. maddenin ikinci fıkrası uygulanır’.
Eksik Soruşturma Yapılarak Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verilmesi
Soruşturma yeterli delil ve bilgi toplamadan, eksik bir şekilde soruşturma yapılmasına kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi hukuka aykırıdır. Bu tür bölümler, ilgili kişiler, kovuşturmaya yer vermeyen karara itiraz edebilir ve kararın tutuklanması için savcılığa veya mahkemeye başvurabilir.
Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, soruşturma sırasında yeterli delil toplamadan kovuşturmaya yer vermeyen karar verme, savcılık veya mahkeme tarafından yeniden gözden geçirilir. Bu durumda, savcılık veya mahkeme, eksik kalan soruşturma yürütme organları, yeni deliller toplamak veya var olan delilleri yeniden düzenlemek için ek süre talep edebilmektedir.
Savcı Hiç İfade Almadan Takipsizlik Kararı Verebilir Mi?
Soruşturma ve kovuşturma süreçleri, hukuki düzenlemeler ve prosedürler çerçevesinde gerçekleşmektedir. Soruşturma aşamasında genellikle basit bir şüphe, suç iddiasının incelenmeye başlanması için yeterli kabul edilmektedir. Ancak, bu aşamadan kovuşturma aşamasına geçilmesi için, bu şüphenin yeterli seviyede ve nitelikte olması gereklidir.
Bu süreçte, Cumhuriyet savcısının hiçbir ifade almadan takipsizlik kararı vermesi teorik olarak mümkün olsa da, pratikte bu nadiren gerçekleşmektedir. Delillerin değerlendirilmesi ve şüpheli hakkındaki suç iddialarının değerlendirilmesi genellikle ifade alma sürecini gerektirmektedir. İfade, savcının olayın gerçekleştiği şekli daha iyi anlamasına ve hukuki sürecin daha adaletli bir şekilde yürütmesine yardımcı olduğu görülmektedir.
İfade alma, adil bir yargılama sürecinin önemli bir parçasıdır ve genellikle savcılık tarafından iddiaların ve delillerin değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilir. Bu nedenle, bir takipsizlik kararının adil ve doğru bir şekilde verilmesi, genellikle ifade alma sürecini gerektirir. Ancak her durumun kendine özgü nitelikleri olduğu ve bu bağlamda savcının takdir hakkını kullanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Trafik kazalarında, savcı, takipsizlik kararı için davadan önce delilleri incelemektedir. Kazanın gerçekleşmesine dair yeterli somut delil bulunmamasını veya suçun unsurlarının oluşmadığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Deliller yeterliyse, savcı ilgili kişilerden ifade alabilir veya diğer delil toplama yöntemlerini kullanarak olay hakkında daha ayrıntılı bilgi toplayabilir.
Takipsizlik Kararı CMK
5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 2. Bölümünde yer alan 172. maddesinde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar yer almaktadır. İlgili madde 3 bentten oluşarak şu şekildedir;
‘Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar
Madde 172 –
(1) Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu karar, suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir.
(2) Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edilmedikçe ve bu hususta sulh ceza hâkimliğince bir karar verilmedikçe, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz.
(3) Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın etkin soruşturma yapılmadan verildiğinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi veya bu karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi üzerine, kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde talep edilmesi hâlinde yeniden soruşturma açılır’.
Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun tamamına ulaşabilmek için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5271.pdf.
İlgili İçerikler;
