Vergi Ziyaı Cezası

Vergi ziyaı cezası; Vergi Usul Kanunu’nda yer alan açıklamasına göre vergi yükümlülükleri bulunan kişilerin vergilendirme işlemlerini hiç yapmaması ve eksik olarak yerine getirmesinden dolayı gerçekleşmektedir.

Vergi Cezası Nedir? 

Bu vergi borcu, devletin vatandaş ve kurumlar tarafından devletin kanunlara uygun şekilde kamu hizmetlerini yapabilmesi için zorunlu olarak alınan ödemelerdir. Vergi borcu zorunlu olup ödenmediği durumlarda cezai işlem uygulanmaktadır. Vergi borcu ve vergi cezası beyanname yolu ile belirlenen tarihlerde ödenmektedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu maddelerine aykırı olan suçlardır vergi ziyaı cezalardır. Vergi cezalarında olan temel amaç; devletin temel kazanç kaynağı olan verginin denetim altında tutulması ve devlete ödenen verginin denetimini korumaktır.

bu borç ve cezalar Vergi Usul Kanunu’na göre usulsüzlüğe göre ödeme yapılmaktadır. Usulsüzlük VUK 351. maddesinde ikiye ayrılmaktadır:

1.Derece Usulsüzlük

• • Vergi ve harç beyannameleri sürelerinde verilmemiş olması
  • Mecburi olan defterlerden birinin tutulmamış olması
  • Tutulan defter kayıtlarının incelemeye uygun olmayacak şekilde noksan, usulsüz ve ya karışık olması
  • Muhtar ve ya ihtiyar heyetlerince davete icabet edilmemiş olması
  • Kayıt nizamına ait hükümlere uyulmamış olması
  • İşe başlama zamanının bildirilmemiş olması
  • Verginin tarh zamanı geçtiği halde tarh ettirilmemiş olması
  • Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin zamanında verilmemiş olması (342. madde 1. fıkraya göre)

2.Derece Usulsüzlük

• Ekim ve sayım beyanlarının belirlenen süre içerisinde ve doğru yapılmaması
• İşe başlamayı bildirmek hariç; yazılı bildirimlerin Vergi Kanunu’na göre yapılmamış olması
• Vergi karinesinin süre sonundan başlayarak 15 gün geçmesi halinde alınmamış olması
• Tutulması mecbur olan defterlerden birinin tasdikinin süresi sonundan başlayan 1 ay içerisinde yaptırılmış olması
• Vergi beyannamesi, evrak ve bildirimleri kanuna uygun muhteviyatı ve ekleri ile diğer düzenlemelere hukuken uyulmamış olması
• Doğruluk ve açıklığın bozulmaması şartı ile evrak e vesikalarının ibrazı gerçekleşmemesi ve ya bulunmaması

Usulsüzlük Cezaları Tablosu

• Sermaye şirketlerine 1. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 320,00 TL; 2. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 170,00 TL’dir.
• Sermaye şirketleri dışında kalan 1. Sınıf tüccar ve serbest meslek erbabına 1. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 190,00 TL; 2. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 95,00 TL’dir.
• 2. sınıf tüccarlara 1. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 95,00 TL; 2. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 43,00 TL’dir.
• Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulü ile gelir vergisine tabi olanlara 1. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 43,00 TL; 2. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 25,00 TL’dir.
• Kazancı basit usulde tespit edilenlere 1. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 25,00 TL; 2. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 12,00 TL’dir.
• Gelir vergisinden muaf esnafa 1. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 12,00 TL; 2. Derece Usulsüzlükten verilen ceza 6.80 TL’dir.

Vergi Zi̇yai Cezası Nedir?

Vergi ziyaı cezası, sorumlu olan kişilerin vergilendirme ile ilgili durumlarını eksik yapması ve ya yasal zamanı içerisinde gerçekleşmemesi yüzünden verginin zamanında eksik ve ya hiç tahakkuk ettirilmesini dile getirmektedir.

Ziyaı cezası; Vergi Usul Kanunu madde 341. de  açıklanmaktadır. İlgili kanun maddesi: ‘Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder.

Şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi ziyaı hükmündedir.

Yukarı ki fıkralarda yazılı hallerde verginin sonradan tahakkuk ettirilmesi veya tamamlanması veyahut haksız iadenin geri alınması ceza uygulanmasına mani teşkil etmez’.

Vergi Ziyaı Cezaları

Vergi zıyai suçlarından 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası gerektiren haller:

1. Muhasebe ve hesap hileleri yapmak suçu
2. Gerçeğe aykırı hesap açma suçu
3. Çift defter tutma
4. Deftere kaydedilmesi gereken hesap ve işlemleri başka ortamlara kaydetmek
5. Defter, kayıt ve belgelerin tahrif edilmesi suçu
6. Defter, kayıt ve belgeleri gizleme ve ya ibraz etmeme suçu

en aza 3 yıldan en fazla 5 yıla kadar hapis cezası gerektiren Vergi zıyai suçları:

1. Muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge düzenleme ve ya kullanma suçu
2. Defter, kayıt ve belgelerin yok edilmesi
3. Defterin orijinal sayfalarının koparılarak başka yaprak konulması
4. Sahte belge düzenlenmesi ve kullanılması
5. Sahte belge basılması ve kullanılması

Zıyai suçlarından en aza 2 yıldan en fazla 5 yıla kadar hapis cezası gerektiren haller:

1. Maliye Bakanlığı ile anlaşma yapılmamış olduğu halde belge basımı yapmak, kullanmak

Vergi Ziyaı Cezalarında İndirimden Yararlanmanın Şartları 

1. İhbarnamenin tebliğ edilmesinden sonra, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde vergi dairesine dilekçe yazılarak başvuru yapılmaktadır.
2. İndirim yapılacak olan konu; ceza davasının konusu olmamalıdır.
3. Belirli olan süre içerisinde verginin aslından ve indiriminden arta kalan ceza ödenmelidir.
4. Sorumlu ve ya mükellefin hem indirimden sonra kalan kısmının vadesini, vade bitiminin itibari ile 3 ay içerisinde ödemesi gerekir.
5. Sorumlu ve ya mükellef hem indirimden hem de uzlaşmamaya gitmesi mümkün değildir.
6. 3 ay içerisinde indirimden sonra ki vade ödenmez ve dava konusu olur ise indirimden faydalanamaz.

Vergi Ziyaı Cezasının Hesaplaması 2022

Hesaplama formülü vergi ziyaı cezaları için;

Vergi Ziyaı Cezası= (kayba uğrayan vergi + (kayba uğrayan vergi+ gecikme faiz oranı*verginin normal vade tarihinden ceza ihbarnamesinin düzenlendiği tarihe kadar olan ay /2))

Örneğin;

X şirketinin Ocak 1999 dönemine ilişkin KDV beyannamesi incelenmektedir.  Söz konusu beyanname 25 Şubat tarihiyle vergi dairesine gönderilmiştir. İnceleme sonucunda bir faturanın yasal defterlere hasılat olarak kaydedilmekle birlikte, hesaplanan 100.000.000 TL KDV beyanına tahsil edilmediği tespit edilmiştir.

Kurum, 100.000.000 TL tutarında vergi kaybına neden olmuştur. Mükellef kurum adına 100.000.000 TL ikamelen KDV salınacaktır. Kayba uğratılan bu vergi nedeniyle vergi ziyaı cezası uygulanacaktır.

Ceza ihbarnamesinin 13 Mart 1999 tarihinde düzenlenerek, ay kesirleri için gecikme faizi hesaplanmayacağından dolayı, sadece kayba uğratılan vergi kadar yani 100.000.000 TL ceza kesilmesi söz konusu olacaktır.

Vergi Ziyaı Cezasının Hesaplaması 2023

2023 yılında vergi ziyaı cezası hesaplamasın da değişiklik görülmemiştir.  Hesaplama yine aynı şekildedir:

Vergi Ziyaı Cezası= (kayba uğrayan vergi + (kayba uğrayan vergi+ gecikme faiz oranı*verginin normal vade tarihinden ceza ihbarnamesinin düzenlendiği tarihe kadar olan ay /2))

Vergi Ziyaı Cezasının İndirim

İndiriminden mükellef veya vergi sorumlusu olan kişiler yararlanmaktadır. İndirim uygulaması kapsamına giren bu ceza, uzlaşmanın gerçekleşmesi durumunda belirli oranlarda indirim yapılarak kalan tutarın ödenmesine imkân sağlamaktadır.

Vergi ziyaı cezalarında yarısı, uzlaşmanın vaki olması durumunda ise uzlaşılan cezanın %25’i indirilir. Ancak mükellef veya vergiden sorumlu kişi ödeyeceğini bildirdiği cezayı süresinde ödemez veya dava konusu yaparsa indirimden yararlanamaz. Fakat vergi mahkemesi tarafından henüz karar verilmemiş olması koşulu ile davadan vazgeçilmesi durumunda cezada indirim talebinde bulunabilir.

Vergi Ziyaı Cezalarında Faiz

Faiz, vergi ziyaı cezalarında ‘Gecikme Zammı’ olarak nitelendirilmektedir. Gecikme zamları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu’nun 51. maddesinde açıklanmaktadır. İlgili kanun maddesine göre vergi ziyaı cezalarında uygulanan gecikme zammı her ay için uygulanır. Bundan dolayı her ay ayrı olarak uygulanan gecikme zammı  %4’tür.

 Vergi Ziyaı Cezalarında Uzlaşma

Mükellef ve ya sorumlu kişiler, vergi ziyaı cezalarında ihbarnamenin tebliğ edilme tarihinden itibaren 30 gün içerisinde uzlaşma talebi için uzlaşma komisyonuna başvurabilirler. Uzlaşmanın sağlanması durumunda uzlaşılan vergi cezalarının %75’ini, ödeme süreleri içinde ödeme yapılırsa uzlaşılan cezanın %25’i indirilir. Yazılı süre içinde ödenmez dava konusu olursa; uzlaşmaya mütevellit olan indirimden faydalanılamaz.

Vergi Ziyaı Ne Demek?

Vergi ziyaı; vergi borcundan sorumlu olanın veya mükellefin vergilendirme ile ilgili işlemlerini zamanında ya da tam olarak yerine getirmemesi durumunda verilen cezaya denilmektedir. Bu borcun sonradan tahakkuku veya haksız iadenin tekrar alınması cezaya engel olmaz.

Vergi Ziyaı Cezası Neden Kesilir?

Vergi zıyaı cezasının kesilmesi için olan nedenler 2 ana başlık altında bulunmaktadır.

1. Vergilendirme Ödevleriyle İlgili Vergi Ziyaı Cezaları

Vergilendirme ödevlerinin zamanında ve eksik olmayacak şekilde yapılması gerekmektedir. Ancak zamanında veya tam olarak yerine getirilmeyen vergi ziyaı cezaları; verginin bir katı tutarında olmaktadır.

2. Vergi Suçu İşlenmesi Nedeniyle Vergi Ziyaı Cezaları (VUK 359)

Vergi kaçakçılığı, sahte fatura/belge hazırlama vb. tüm vergi suçları için düzenlenen maddedir. Fail için Asliye Ceza Mahkemeleri’nde ceza davası açılır. Ayrıca ziyaa uğratılan verginin üç katı ceza kesilir. Bu suçlara iştirak edenlere ise verginin bir katı tutarında Vergi Ziyaı Cezası kesilir.

Vergi Ziyaı Cezası Zamanaşımı

Vergi ziyaı davalarında zamanaşımı belirli süreler için bulunmaktadır. Alacağının doğduğu takvim yılının 1. gününden başlayarak 5 yıl geçtikten sonra zamanaşımına uğrar ve vergi cezası kesilemez.

Vergi Ziyaı Cezasının Sorgulama ve Ödemesi

Ziyaı cezalarında ödeme yapabilecek yerler vergi daireleri ile birlikte gelişen teknoloji sayesinde resmi internet sitesi üzerinde yapılmaktadır.

Vergi Ziyaı Cezası Ödenmezse?

Vergi ziyaı cezası süresinde ödenmezse ‘Gecikme Zammı’ uygulanmaktadır. Gecikme zammı ise 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu 112. Maddesinde düzenlenmiştir. Vergi zıyaı ise vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı olarak %4 oranında uygulanır.

Vergi Cezalarını Ortadan Kaldıran Haller Nelerdir?

Vergi cezalarına ilişkin, vergi cezalarında görevli ve yetkili olan Vergi Mahkemesi’nde dava açılmamış durumda ise dava açma süresinin tamamlanması tarihinden; vergi cezası için Vergi Mahkemesi’nde dava açılmış ise ihbarnamenin ilgiliye tebliğ tarihinden başlayarak bir ay içerisinde ödeme yapılır.

Ancak bazı hallerde vergi cezası silinir, ödenmez. Vergi cezalarını ortadan kaldıran haller;

• Ölüm; vergi cezasından sorumlu olan mükellefin ve ya sorumlunun ölümü cezayı ortadan kaldırır. Ölümün gerçekleşmesi vergi borcunu ortadan kaldırmaz vergi borcu cezasını ortadan kaldırır.
• Zamanaşımı; vergi ziyaı sonucunda vergi alacağından başlayarak 5 yıl, usulsüzlük var ise usulsüzlüğün yapıldığı tarihten başlayarak 2 yıl zamanaşımı bulunmaktadır.
• Dava; ihbarnamenin mükellefe ulaşması itibari ile 30 gün içerisinde Vergi Mahkemeleri’nde iptal davası açabilir.
• Terkin; doğal afet ya da vb. durumlarda Maliye Bakanlığı cezayı kısmen ve ya tamamen terkin edip cezayı ortadan kaldırabilir.
• Tahakkuk ve takipten vazgeçilmesi; tahsilinin imkânı yok ise ve ya tahsil masrafı vergi cezasından fazla ise tahakkuk ve takipten vazgeçilebilir.
• Af
• Uzlaşma
• Pişmanlık
• Hata düzeltme
• İndirim

Vergi Ziyaı Cezasının İptali

İptal davaları vergi ziyaı cezaları için yükümlülere 30 yasal gün verilmektedir. Ancak bu yasal süre, ceza ihbarnamesinin tebliğ edilmesi ile başlamaktadır. Vergi Ziyaı Cezası iptali için görevli ve yetkili olan mahkeme; Vergi Mahkemeleridir.

Emlak Vergi Ziyaı Cezası Nedir?

Emlak vergisi, tüm gayrimenkuller için ödenmesi gerekmektedir. İlçe belediyelerine ödenen bu vergi senelik olarak iki eşit taksite bölünmektedir. Emlak vergisini zamanında veya tam olarak ödemeyen vatandaşlara emlak vergi ziyaı cezası uygulanmaktadır. Bu vergi cezasının aylık %2 oranında bir yaptırımı bulunmaktadır. Ayrıca emlak vergi ziyaı cezasını ödemeyen gayrimenkul sahipleri satış işlemlerini de gerçekleştiremezler.

Belediye Vergi Ziyaı Cezası İndirim Dilekçesi

Belediyelere ödenen vergilen bulunmaktadır. Vergilendirme ödevleri zamanında yapılmaması veya eksik yapılması durumunda vergi ziyaı cezası devreye girmektedir. Ancak bu cezaların indirimli ödenmesi de söz konusu olmaktadır. İndirimli ödenmesi amacı ile sorumlu kişi bağlı bulunduğu belediyeye vergi ziyaı cezası indirim dilekçesi yazarak beyan edebilir.

Zamanaşımı Vergi̇ Borcunu Sona Erdirir Mi̇?

Vergi borçlarında zamanaşımı Vergi Usul Kanununun 114.maddesine göre 5 yıl süresine tabiidir. İlgili Kanun maddesi ‘Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar’ demektedir.

Örneğin vergi borcu 7 Mart 2020 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. 7 Martın isabet ettiği 2020 yılının başından itibaren 5 yıl boyunca yani 31.12.2025 tarihine kadar ödenmemesi durumunda borç zamanaşımına uğrar.

Ölüm İle Vergi Borcu Sona Erer Mi̇?

Ölümün gerçekleşmesi ile vergi borçları sona ermemektedir. Ölüm halinde vergi borcu; mirası reddetmeyen mirasçılara devrolmaktadır.

Ceza Hukukunun temelinde ‘cezanın kişiselliği’ ibaresi yer almaktadır. Fakat bu temelden dolayı  vergi borcundan kaynaklı olan vergi borcu cezası silinmektedir.

Vergi Borcunu Ödememenin Cezası Nedir?

Vergi borcunu ödemeyenler Vergi Usulü Kanunu’na göre ‘Vergi Ziyaı’ suçu işlemiş olarak kabul edilmektedir. Bu vergi borcunu ödemeyerek, vergi ziyaı suçu işleyen sorumlu ve ya mükelleflere ödemeleri gereken vergi tutarının bir katı kadar ceza kesilir. Ancak vergi ziyanına Türk Borçlar Kanunu madde 359. maddesince bulunan fiillerin sebebiyet vermesi ile vergi cezaları 3 kat olarak uygulanır.