Taksir Ne Demek?
Taksir, kişinin gerçekleştirdiği fiilin sonucunu öngöremediği; dikkatsiz davranmasından kaynaklı istemediği sonuçlarla karşı karşıya kalması durumudur. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 22 de açıklanan taksir için şunlar söylenmektedir: ‘(1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır.
(2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.
(3) Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.
(4) Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.
(5) Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir.
(6) Taksirli hareket sonucu neden olunan netice, münhasıran failin kişisel ve ailevi durumu bakımından, artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol açmışsa ceza verilmez; bilinçli taksir halinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadar indirilebilir’.
Taksirli Ne Demek?
Kelime anlamı olarak taksirli; kusur (suç), kusurlu, kabahatli anlamlarına gelmektedir. Taksirli kelimesinin ne demek olduğunu basitçe tanımladıktan sonra örnek verilmesi durumunda daha açıklayıcı olacaktır.
Örneğin çevrenin kirletilmemesi gereken, çöp atmanın yasak olduğu bir yerde olan kişi orya çöp atıyor. Sonucunu bildiği halde orya çöpünü bırakarak, çevreyi kirleten kişi taksirli bir suç işlemiş olmaktadır.
Diğer bir örnek ise bir anlık öfke ve ya bir anlık refleks ile ya da dalgınlık sonucu, bir kimseyi yaralayabilir, en kötüsü öldürebilmektedir. Bu durumlara taksirli yaralama ve ya taksirle öldürme denilmektedir.
Taksirli suç Nedir?
Türkiye de her gün binlerce suç işlemektedir. Suç, çeşidine ve işlenme şekline göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bu konu altında yer alan taksirli suç başlığı oldukça fazla aranma hacmine sahiptir.
Suçun nasıl işlendiği ve neden işlendiği oldukça önemlidir. Diğer bir önemli olan detay ise suçu işleyen failin cezalandırılmasında aktif rol oynayacak olan konu; suçun isteyerek mi yoksa istenmeyerek mi işlendiğidir.
Taksirli suçlar en genel anlamı ile sonucunu bildiği halde istenmeyerek yapılan suçlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nda bahsedilen taksirli suçlara örnek olarak verilebilecek maddeler ile devam edelim:
- TCK Madde 85 Taksirle Öldürme
- TCK Madde 89 Taksirle Yaralama
- TCK Madde 338 Taksirle Sonucu Casusluk Fiillerinin İşlenmesi
- TCK Madde 180 Trafik Güvenliğini Taksir İle Tehlikeye Sokmak
- TCK Madde 162 Taksirli İflas
- TCK Madde 336 Yasaklanan Detayları İzahat
- TCK Madde 171 Genel Güvenliğin Taksirle Tehlikeye Sokulması
- TCK Madde 182 Çevrenin Taksirle Kirletilmesi
Taksirli Suç Nedir Ve Örnekleri
Taksirli suç fiilin gerçekleşmesi neticesinde neler olacağını bildiği halde istenmeyerek fiilin işlenmesidir. Taksirli suçta, suçun nasıl işlendiği önemlidir; suç, sonucu bilindiği halde istenmeyerek işlenmiş ise; fiilin sonucunda neler olduğunu bildiği halde suçu bilerek ve isteyerek işlenmesi kasten olarak karşımıza çıkmaktadır. En bilinen taksirli ve kasten suç örnekleri şöyledir:
- Kasten yaralama
- Taksirli yaralama
- Kasten öldürme
- Taksirli Öldürme
Taksirli suçlar için en bilinen örnekler üzerinden konuya devam edilmesi durumunda konu daha fazla açıklığa kavuşacaktır.
- Araç sürücüsü, kırmızı ışıkta geçmesi durumunda yola yaya çıkacağını bilmektedir. Sürücü yaya çarpmak istememektedir. Ancak önemlini almadan kırmızı ışıkta geçmektedir.
- Araç sürücüsü, seyir halinde iken yanlış sollama ve hatalı manevraların trafik güvenliğini tehlikeye düşüreceğini bilmekte, bu davranışların sonucunda olacakları tahmin etmektedir. Ancak sonucunu bildiği halde önlemini almadan manevra ve sollamayı yapması taksirli suça örnektir.
Taksir Çeşitleri Nelerdir?
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre ceza sorumluluğunun temeli taksire göre olan kusurun sorumluluğudur. Taksire dayanan kusur sorumluluğu iki ana başlığa ayrılmaktadır. İki ana başlık ise şu şekildedir:
- Basit Taksir
Basit taksire, bilinçsiz veya adi de denilmektedir. Bu taksir türünde fail, aslında öngörmesi gereken sonucu olay anında herhangi bir sebep ile öngöremeyerek dikkatsiz ve özensiz davranarak hukuka aykırı suçu işlemesidir. Örnek olarak inşaat işçisi olarak işçi çalıştıran işveren, işçinin güvenlik önlemlerini almaması sonucu iş kazası geçirerek yaralanmasına ve ya vefat etmesine sebep olmaktadır. Bu durum karşısında işveren basit taksir ile yaralama ve ya basit taksir ile öldürme suçu işlemiş olmaktadır.
- Bilinçli Taksir
Bilinçli taksir de ise kişi aslında sonucu öngördüğü halde istemeyerek suçu gerçekleştirmektedir. Bu taksir türünde fail olayın savunması için kendi bilge, beceri ve yeteneklerine güvenerek fiilin gerçekleşmeyeceğine inanmaktadır. Örneğin sollama ve manevra yapmanın kural ihlali olarak sayıldığı yerlerde sollama manevra sonucu trafik, taksirli olarak tehlikeye sokmakta, başka kişilerin taksirle ölümüne sebep olmaktadır.
Bu durum sonucu bilinçli taksir trafik kazası gerçekleşmektedir. Bilinçli taksir cezası, taksir ile adam öldürme suçu için 2 yıldan 6 yıla kadar varan hapis cezası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilinçli taksir trafik kazasında vefat eden kişinin birden fazla olması durumunda kişinin cezası 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası olmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Ceza Genel Kurulu 09.09.2021 tarihli 2019/314 Esas Numaralı 2021/373 kararında bilinçli taksir suçu için şu kararı vermektedir:
‘Trabzon-Giresun karayolu üzerinde seyir eden A kişisi Beşikdüzü ilçesinde yer alan bölünmüş yolda, ters yöne girerek ve emniyet şeridi üzerinde farları açık 2.70 promil alkollü şekilde ilerlemektedir. Karşı yolda kendilerine ayrılmış kısımda seyir halinde olan B kişisine çarparak araçtakilerin yaralanmasına ve araçta olan bir kişinin ölümüne sebep olmuştur. Sanık, yol çizgilerinin ve yön levhalarının doğru olduğunu karşı yönden gelen araçların kullanıldığı kısma bilerek girdiğini; bunu bilmesine rağmen şoförlük tecrübesine güvenerek sürmeye devam etmiştir. Özen yükümlüğüne aykırı hareket eden A kişisinin sonucu öngördüğü ancak istemediği neticesiyle bir kişinin ölümü ve birden fazla kişinin yaralanması ile bilinçli taksirli trafik kazasını gerçekleştirmiştir.’
Basit (bilinçsiz) taksir ve bilinçli taksiri birbirinden ayıran durum ise bilinçli taksir; sonuç öngörülür istenmez ancak fiil bir şekilde gerçekleşir. Bilinçsiz taksir de ise sonuç dikkatsizlik sebebi ile öngörülemez.
Peki, hukukta taksir ne demek? Hukukta taksir Türk Ceza Kanunu 22. Maddesinin 2. bendinde tanım olarak verilmektedir. Türk Ceza Kanunu Madde 22, 2. bendi şu şekildedir: ‘Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.’
Taksirle Adam Öldürmek Ne Demek?
Taksirle adam öldürmek ne demek, taksirle adam öldürmek basit taksirde sonucun dikkatsizlik ve özensizlik sonucu öngöremediği, bilinçli taksirde sonucun öngörüldüğü ancak yetenek ve bilgiler ile fiilin gerçekleşmeyeceğine inanmak ancak suçun bir şekilde gerçekleşmesi olarak değerlendirilmektedir.
Taksirle bir kişinin ölümüne sebep olmak kanunlara göre cezasız bırakılmamaktadır. Örneğin Ölümlü Trafik Kazasında taksirle adam öldürmek Türk Ceza Kanunu Madde 85 de şu şekilde dile getirilmektedir: ‘Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir ve ya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir ve ya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.’
Bilinçli Taksir Ne Demek?
Hukuki bir kavram olan bilinçli taksir; failin öngördüğü halde istemeyerek kural ihlali sebebi ile suçu gerçekleştirmesine denilmektedir. Fail tecrübe ve yeteneklerine dayanarak hareket eder; suçun işlenmeyeceğine inanır.
Bilinçli taksire örnek olarak aşağıdaki maddeler gösterilebilmektedir:
- Taksirle yaralama
- Taksirle öldürme
- Taksirle iflas
- Taksirle yasaklı olan bilgilerin açıklanması
- Taksirle trafiği tehlikeye sokma
- Taksirle çevre kirliliğine sebep olma
Basit Taksir Nedir?
Taksir çeşitlerinden bir diğeri olan basit taksir, bilinçli taksirden bir takım farklılıklar göstermektedir. Basit taksir de fail neticeyi ön göremeden hareket eder ve suç gerçekleşir. Bu türde özensizlik ve dikkatsizlik ön plana çıkmaktadır. Ayrıca basit taksire adi veya bilinçsiz taksir de denilmektedir.
