Vekalet ücreti, avukatın müvekkiline sunduğu hukuki hizmetin karşılığında hak ettiği bedeldir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu çerçevesinde düzenlenen bu ücret, avukatlık mesleğinin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşımaktadır. Avukatın emeği ve uzmanlığı doğrultusunda belirlenen bu ücret, iki farklı kategoriye ayrılır:
- Akdi vekalet ücreti (Sözleşmesel ücret): Avukat ile müvekkil arasında yapılan sözleşmeye dayalı olarak belirlenen ücrettir.
- Yargılama gideri olarak vekalet ücreti (Karşı taraf ücreti): Bir dava sonucunda mahkemenin haksız çıkan tarafa yüklediği avukatlık ücretidir.
Günümüzde vekalet ücreti, sadece dava süreçlerinde değil, idari işlemler, hukuki danışmanlık, sözleşme hazırlanması, noter vekaletleri ve ticari danışmanlık gibi birçok alanda da gündeme gelmektedir. Bu nedenle vekalet ücreti hesaplaması sürecinin şeffaf ve adil olması hem avukatlar hem de müvekkiller için önemlidir. Vekalet ücreti hesaplamasına ilişkin detaylı bilgilere vekalet ücreti hesaplama aracından ulaşabilirsiniz.
Vekalet Ücreti Türleri ve Hukuki Dayanakları
1. Akdi Vekalet Ücreti (Sözleşmeye Dayalı Ücret)
Akdi vekalet ücreti, avukat ile müvekkilin özgür iradeleri ile belirlediği, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren ücrettir. Avukatlık Kanunu’nun 164. maddesi uyarınca, avukatlık ücreti tarafların anlaşmasıyla belirlenebilir. Ücretin belirlenme şekilleri şunlar olabilir:
- Belirli bir peşin ödeme üzerinden anlaşma,
- Saatlik ücret veya aşamalara bölünmüş ödemeler,
- Başarıya bağlı olarak kazanılan meblağ üzerinden belirli bir yüzde (bu oran %25’i aşamaz).
Örneğin, bir avukat ve müvekkili, açılan bir tazminat davasında kazanılan miktarın %15’inin avukata ödeneceğini kararlaştırabilir. Ancak %25’i aşan oranlar hukuka aykırı olup geçersizdir.
Ayrıca avukatlık ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi altında bir bedelle belirlenemez. Yargıtay’ın içtihatlarına göre, avukat ile müvekkil arasında yapılan vekalet ücret sözleşmesi, her halükarda ilgili yıldaki asgari ücret tarifesinin altında olamaz.
Örneğin, 2024 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi‘ne göre bir icra takibi için belirlenen asgari ücret 15.000 TL ise, taraflar 10.000 TL’ye anlaşamaz. Ancak avukat, müvekkiliyle tarifedeki ücretin üzerinde bir ücret belirleyebilir.
2. Karşı Taraf Vekalet Ücreti (Mahkeme Tarafından Hükmedilen Ücret)
Bir dava sonucunda mahkeme, kaybeden tarafın kazanan tarafın avukatlık ücretini karşılamasına hükmedebilir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) 330. madde gereğince, mahkemeler yargılama giderleri içinde karşı taraf vekalet ücretine de yer vermektedir.
Örneğin:
- 100.000 TL tutarında bir alacak davasını kazanan taraf lehine karşı tarafa 20.000 TL vekalet ücreti yükletilebilir.
- Boşanma davalarında karşı taraf vekalet ücreti, maktu (sabit) olarak belirlenebilir.
Karşı taraf vekalet ücreti, doğrudan avukata ait olup, müvekkil bu ücreti talep edemez veya kendi alacağına mahsup edemez. Avukatlık Kanunu 164. madde gereği, bu ücret müvekkilin borcu için haczedilemez.
Yargıtay, avukatların karşı taraf vekalet ücretini doğrudan alma hakkına sahip olduğunu birçok kararında vurgulamıştır. Bu nedenle, mahkeme kararı ile hükmedilen vekalet ücretleri, avukatın müvekkiliyle yaptığı sözleşmeden bağımsız bir hak olarak kabul edilir.
Vekalet ücretinin nasıl hesaplandığını öğrenmek için vekalet ücreti hesaplama aracını kullanabilirsiniz.
Vekalet Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Vekalet ücreti hesaplaması, ücretin türüne ve ilgili yılın Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre değişiklik göstermektedir.
1. Akdi Vekalet Ücreti Hesaplama
Eğer avukat ile müvekkil arasında özel bir sözleşme yapılmışsa, ücret hesaplaması aşağıdaki yöntemlere göre yapılır:
- Sabit Tutar: Örneğin, avukat belirli bir dava için 40.000 TL karşılığında hizmet verebilir.
- Saatlik Ücret: Örneğin, avukatın saatlik ücreti 1.500 TL olup toplam 10 saatlik bir çalışma için 15.000 TL ücret öngörülebilir.
- Başarıya Bağlı Ücret: Örneğin, 500.000 TL’lik bir tazminat davası kazanılırsa, vekalet ücreti %15 olarak belirlenmişse, avukat 75.000 TL alır.
2. Karşı Taraf Vekalet Ücreti Hesaplama
Bu hesaplama, her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından belirlenen tarifeye göre yapılmaktadır. Dava değeri yüksekse kademeli oranlar uygulanarak hesaplama yapılır.
Örneğin 2024 yılı tarifesine göre:
- 200.000 TL’ye kadar olan kısım için %16 vekalet ücreti uygulanır.
- 500.000 TL’ye kadar olan kısım için %15 vekalet ücreti uygulanır.
- 1.000.000 TL’den sonraki kısım için %10 vekalet ücreti uygulanır.
Örneğin, 700.000 TL değerindeki bir dava için vekalet ücreti hesaplaması şu şekildedir:
- İlk 200.000 TL için 200.000 x %16 = 32.000 TL
- Sonraki 300.000 TL için 300.000 x %15 = 45.000 TL
- Kalan 200.000 TL için 200.000 x %10 = 20.000 TL
- Toplam vekalet ücreti = 97.000 TL
Bu hesaplamalar yıldan yıla değişiklik gösterebilir, bu nedenle vekalet ücreti hesaplama aracını kullanarak güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.
Vekalet ücreti, avukat-müvekkil ilişkisini düzenleyen en temel unsurlardan biridir. Hem hukuki güvencenin sağlanması hem de adil yargılanma hakkının korunması açısından vekalet ücretinin hukuka uygun belirlenmesi gerekmektedir.
Vekalet ücretlerinin doğru hesaplanması ve hukuki sürecin şeffaf ilerlemesi için vekalet ücreti hesaplama aracı kullanılabilir.
Kaynak:https://kadimhukuk.com.tr/makale/kisi-guvenlik-belgesi/
