Trafik Kazası Sonrası Uzlaşma | Sigorta | Tazminat

Trafik kazası sonrası uzlaşma, kusurlu tarafın kendince belirlediği anlaşma şekli ile çözümlenmesini amaçladığı toplantılar şeklindedir. Mağdurun ise uzlaşmayı kabul etmemek gibi bir seçeneği bulunmaktadır. Kabul etmesi halinde ise hak kayıplarına sebep olacağı aşikârdır.

Uzlaşma nedir?

Uzlaşma kelime anlamı olarak, anlaşma uzaklaşmak anlamıma gelmektedir. Trafik kazasının gerçekleşmesinin ardından suçlu taraf kendi belirlediği tutar üzerinden oran sunarak toplantıya davet etmektedir. Genel olarak hak kayıpları ile sonuçlanan bu toplantılar mağdurun aleyhine sonuçlanmaktadır. Bundan dolayı uzlaşma önerilmemektedir.

Kaza sonrası uzlaşma için toplantıya girmeden önce muhakkak trafik kazası avukatı ile görüşülmelidir.

Trafik Kazası Sonrası Uzlaşma Nedir?

Trafik kazası sonrası uzlaşma, savcılık tarafından dosyanın resmi uzlaştırma yetkili olan kişiye sevk edilmesi ile başlamaktadır. Savcılığın uzlaştırma yetkisi olan kişiye dosyanın sevkinin asıl nedeni ise tarafların veya devletin mesai harcamadan veyahut masraf yapmadan anlaşmalarını sağlamaktır.

Karayolu üzerinde iki veya daha fazla aracın karıştığı talihsiz olaylar trafik kazası olarak nitelendirilmektedir. Trafik kazası sonrası uzlaşmada ise kaza için herkesin başına gelebilir fikri öne sürülmektedir. Devletin ise uzlaştırma da soruşturma ve ceza davası açmadan masraf sarf etmeden kurtulmasıdır.

Trafik kazası sonrası uzlaşma ceza davası için şikayetten feragate neden olmaktadır. Ancak her kaza şikayete bağlı olmamaktadır. Bundan dolayı uzlaşma mümkün olmayabilir.  Yargılaması yapılsa bile kolaylıkla kimseye hapis cezası verilmektedir.

Mahkemede tarafların vakit kaybetmemesi için uzlaşmaya gidildiği söylenmektedir. Ancak aslında durum bundan ibaret değildir. Trafik kazasından sonra uzlaştırmada:

• Trafik kazası sonrası uzlaşma ile tarafların daha hızlı haklarını tahsis edebilecekleri söylenmektedir. Ancak haklarına tam anlamı ile ulaşıp ulaşamayacakları belirli değildir.
• Trafik kazası sonrası uzlaşma için görevli atanmaktadır. Ancak uzlaştırma yetkisi bulunana sevk edilme nedeni mahkemenin vakit ve masraf harcamama istemesidir.
• Trafik kazası sonrası uzlaşmada kusurlu taraf kendi belirlediği bir oran üzerinden uzlaşma istemektedir.
• Mağdur mahkemeye gitmeden parasını talep eder fakat hakkı olan oranlardan daha azını kabul eder.

Ceza Muhakemesi Kanununu 253. Maddesine göre uzlaştırmaya gidilebilecek suçlar:

1. Kovuşturulması veya soruşturulması şikayete tabi olan suçlar
2. Türk Ceza Kanunu’nda yer alan şikayete bağlı olmayan suçlar:

• Kasten yaralama
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması
• Taksir ile yaralama
• Tehdit
• Konut dokunulmazlığı ihlali
• Hırsızlık
• Güveni kötüye kullanma
• Dolandırıcılık
• Suç eşyası olan malların satın alınması
• Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrını açıklamak
• İş ve çalışma hürriyetinin ihlali

Trafik Kazalarında Uzlaşma Nasıl Olur?

Trafik kazası sonrası uzlaşma sağlanabilmesi için mağdur ve faillerin hepsi uzlaşmayı kabul etmeleri gerekmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu 253. Maddesine göre trafik kazasında uzlaşmaya varılabilmesi olağan olarak görülmektedir. Taraflar uzlaşmaya varabilirler ancak bunun ne kadar doğru ne kadar yanlış olduğu tartışılabilir bir durumdur.

İlginizi Çekebilir: Trafik Kazası Sonrası Sigortadan Para Almak

Kazada mağdur olmanızın ardından Adalet Bakanlığı’na bağlı uzlaştırmacı size ulaşacaktır. Uzlaştırma toplantısında size sorumlu kişiden bir miktar para teklif edilir. Ancak bu oran yeterli midir, miktarı hak ettiğiniz tutarı karşılıyor m, belirli değildir. Veyahut hiç para teklif etmeden sadece sözlü olarak özür dilemeyi bile teklif edebilir. Kişinin ceza mahkemesinde yargılanmasını istemiyorum diyerek imza atmanız ile uzlaşma sağladınız. Trafik kazası sonrası uzlaşma ile farkında olmadan trafik sigortasından haklarınız da iptal olmaktadır. Trafik kazası sonrası uzlaşmalar çoğu zaman hak kayıpları ile sonuçlanmaktadır.

Taksirle Yaralamalı Trafik Kazasında Uzlaşma

Taksirle yaralanmalı trafik kazalarında Türk Ceza Kanunu’nda yer alıp madde 89 da açıklanmaktadır. Kaza da oluşan yaralanmalar için cezalar; bazı durumlar karşısında yarı oranında, bir katı, iki katı ve daha fazla oranında arttırıldığı görülmektedir.

Taksir ile yaralanmalı trafik kazlarında uzlaşma ise yaralanan kazazede ve karşı taraf arasında uzlaştırmacı kimliğine sahip kişiler tarafından yapılmaktadır. Ancak uzlaştırma aslında bir tuzak olduğu söylenmektedir.

Taksirle yaralayan suçlu uzlaşma toplantısında kendi belirleyeceği bir oran ile bazen sadece bir özür ile geçiştirebilir. Ancak mağdurun taksirle yaralamada birçok hakkı bulunmaktadır. Mağdur taraf trafik kazası sonrası uzlaşmaya gitmesi dâhilinde bütün haklarından feragat etmektedir.

İmzalayacağınız uzlaşma kâğıdında bütün hak ve taleplerinizden vazgeçtiğiniz bulunmaktadır. Örneğin sizin kaza sonucu talep edebileceğiniz tazminat tutarı 500.000 TL iken size uzlaşma için sunulacak teklif 1000 TL bile olabilmektedir.  Komik olan bu rakam uzlaşmada yeterli gözükebilir. Bu durumun önüne geçebilmek için alanında uzman avukatla konuşabilirsiniz. Hatta direkt olarak uzlaşma teklifini reddetmeniz daha sağlıklı olmalıdır.

Trafik kazalarında taksirli yaralanmada uzlaşma durumunda sigorta meselesi ise edimli ya da edimsiz fark etmeden kovuşturmaya yer olmadığından dolayı soruşturma açmamaktadır. Soruşturma ile açılarak alınacak bilgiler, belgeler, ifadeler vb. evraklar olmayacağından dolayı tazminat durumunuzda etkilenecektir.

Maddi Hasarlı Trafik Kazası Uzlaşma

Ölüm veya yaralanma görülmeyen maddi hasarlı trafik kazalarında uzlaşmaya gitmek mağdurun haklarını tam olarak alamayacağı sonucu ile tamamlanmaktadır. Trafik kazası sonrası uzlaşma sonucu mağdur karşı taraftan gelen ufak bir meblağ ile süreci tamamlayarak hukuki süreci sonlandırmaktadır. Ancak müşteki uzlaştırmayı kabul etmezse soruşturma açılarak dava süreci devam ederek tüm haklarını talep edebilir.

Örneğin, trafik kazası sonrası uzlaşma için size aracınızın maddi hasar bedeli 25.000 TL verilir. 25.000 TL ile uzlaştırma sözleşmesi imzalatılır. Bunun sonucunda aracınızın maddi hasarı 50.000 TL çıkması ile ödemenin tamamını sigorta şirketinden talep edebilecekken; sigorta şirketi için feragat anlamı taşıyan sözleşme ile bu ödemeyi talep edemezsiniz.

Trafik Kazası Uzlaşma Sigorta

Yaralanmalı trafik kazası veya diğer kaza türlerinin sonucu bazı trafik sigorta şirketleri uzlaşmayı gerekçe göstererek mağdurun hak talep edemeyeceğini dile getirmektedir. Bu sigorta şirketlerine göre uzlaşma feragat niteliği göstermektedir. İmzalanan uzlaşma sözleşmesinde muhatabınız olmasa bile trafik sigortası yine de uzlaşmayı öne sürerek ödeme yapmayabilir. Hakkınız tamamen elinizden gidebilmektedir. Bunun önüne geçmek ise sizin elinizde. Uzman bir sigorta avukatı ile hukuki süreci hem hızlı hem sağlıklı şekilde lehinizde yönetebilirsiniz.

İlginizi Çekebilir: Trafik Sigortası Teminat Limitleri

Trafik Kazasında Tarafların Anlaşması

Trafik kazalarından sonra taraflar birbiri ile anlaşma sağlayabilirler. Bu anlaşmaya edimli uzlaşma veya edimsiz uzlaştırma denilmektedir. Adalet Bakanlığı’nca atanan uzlaşmacı tarafları toplantıya çağırarak anlaşmalarını sağlamaktadır.

Edimsiz uzlaştırma mağdur tarafın suçludan herhangi bir şey talep etmeden sadece kuru bir özürü bile kabul etmesi ile sonuçlanan uzlaştırmalardır. Suçlu yaptığı hatayı sadece sözlü ifadeler ile telafi etmeye çalışır. İşlediği suç ise yanında kalır.

Edimli uzlaştırma ise suçlu tarafın kendi belirlediği genel olarak oldukça az miktarda olan tutarlar üzerinde anlaşmasıdır. Trafik kazası sonrası uzlaşma şeklinde ortada bir maddi durum vardır fakat mağdurun hakkı tam anlamı ile tamamlanmakta olup olmadığı şüphelidir.

Trafik Kazası Sonrası Anlaşma

Trafik kazasının gerçekleşmesinin ardında sorumlu mahkeme vakit ve masraf harcamamak adına kazanın çözümü için dosyayı uzlaşmatırmacıya yönlendirmektedir. Taraflar toplantı ortamında anlaşma gösterebilmektedir. Ancak önemli bir uyarıdır ki uzlaştırmalar genel olarak mağdur tarafın hak kaybı ile sonuçlanır.

Tarafları edimli olarak veya edimsiz olarak anlaşabilirler. Edimli uzlaştırma maddi oran içeren anlaşmalardır. Genel olarak sadece sürecin uzamaması için yani sus payına benzer ufak nitelikli paralar olabilmektedir. Ancak mağdurun tam olarak hakkını alabildiği söylenmez. Tarafların edimsiz uzlaşması ise mağdur tarafın maddi olarak hiçbir talepte bulunmadığı uzlaşma şeklidir. Genel olarak mağdura sözlü olarak teşekkür edilerek uzlaşma tutanağı imzalatılır ve tüm hakları elinden alınır.

Uzlaşmada Ne Kadar Para İstenir?

Trafik kazası sonrası uzlaşma da tutarlar aslında sorumlu tarafın istediği şekilde söylenmektedir. Her suç, her dosya için uzlaştırma tutarlarının değişkenlik gösterdiği görülmektedir. Ancak şu nettir ki uzlaştırmada haklı konumda olup hak kaybına uğrayan kişi asıl mağdurdur.

Kusurlu taraf kendi belirlediği oran üzerinden teklif yapmaya başlamaktadır. Bu teklifler ile gerçek hak edilen oranlar arasında uçurum farklar bulunmaktadır. Kusurlu taraf ya da uzlaştırmacı ise bu durumu göz ardı etmektedir. Amaç uzlaştırmacı tarafından dosyanın kapatılması vakit ve masraf harcanmamasıdır. Suçlu taraf ise zararı en az masrafla kapatmaktadır. Burada mağduru koruyacak ise yine kendisidir. Hak edilen tazminatlarını ve ödemlerini karşılamaya çalışmalıdır. Bu konuda yapacakları ise sınırlıdır; uzlaşmayı reddetmek, ya da Trafik kazası sonrası uzlaşma için alanında uzman tazminat avukatından destek almak uzlaştırma sürecini daha sağlıklı yürütmenizi sağlar. 

İlgili İçerik: Trafik Kazası Tazminat Hesaplama

Uzlaşma Durumunda Sigorta Meselesi

Sigortacılık faaliyeti gösteren sigorta şirketleri uzlaşmayı genel olarak feragat olarak dikkate almaktadır. İmzaladığınız uzlaşma tutanağında sigorta şirketi bulunmasa, uzlaştığınız kişiler araç sahibi veya sürücü olsa bile sigortadan alacağınız tazminatlar için haklarınız yanmış olacak. Sigorta şirketinden hiçbir ödeme alamayacak duruma gelirsiniz. Sürücü ya da araç sahibinin ceza almasın diye uzlaşmaya gitmek yerine şikayetten vazgeçerek ceza almasını engelleyebilirsiniz.

Uzlaştırma tutanağına ‘Zorunlu Trafik Sigorta Şirketinden Talep Edilebilecek Maddi Haklarının Saklı Kalması Koşulu İle Uzlaşmayı Kabul Etmiştir’ şeklinde bir açıklamada yapılabilmektedir. Ancak sigorta şirketinin bunu kabul edip etmeyeceği d muamma içerisindedir.

Trafik Kazası Sonrası Uzlaşma AYM İptal Kararı

Ceza Muhakemeleri Kanunu 253. madde 19. bendinde yer alan ‘Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz’ ifadesi 18.10.2023 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Kanun maddesinde yer alan ifadenin iptalinden önce trafik kazası sonrasında kazazedenin maluliyeti bulunsa dahi; kusurlu tarafa ceza davasının açılmaması adına uzlaşma sağlanıyordu.

Taraflar arasında uzlaşma çok cüzi miktarlar ile sağlanıyordur. Örnek üzerinden açıklamak gerekirse; kazazedenin maluliyeti bulunması dahilinde alacağı tazminat 300.000 TL iken 5.000 TL gibi komik rakamlar üzerinden anlaşma sağlanarak geri kalan tutar heba edilmekteydi.

Trafik kazasında uzlaşmanın sağlanması halinde maluliyeti bulunan mağdur taraf tazminat haklarından feragat edip, tazminat davası açma hakkını kaybediyordu. Anayasa Mahkemesi ise bu durumun aykırı olduğunu belirterek iptaline karar vermiştir.

Verilen trafik kazası sonrası uzlaşma iptal kararı; devam eden davalarda, hükmün açılmamış olduğu davalarda veya hükmün açılıp kesinleşmemiş olduğu tüm davalarda geçerlidir.

Trafik Kazası Uzlaşma Raporu Örneği

Tarafların uzlaşmada anlaşması üzerine doldurulması gereken evraklar bulunmaktadır. Bu evraklardan birisi de uzlaşma raporudur. Uzlaşma raporunun üzerinde kesinlikle bulunması gereken bilgiler:

• Mahkeme adı, Dosya ve Uzlaştırma Numarası
• Uzlaştırmacının bilgileri
• Tarafların ve varsa vekillerinin bilgileri
• Var ise tercüman bilgileri
• Rapor bilgileri
• Uzlaştırma süresi, konusu olan suç, sonucu
• Edimli uzlaşma ise talep edilenlerin yerine getirilme şekli, zamanı
• Uzlaşma başarısız olmuş ise nedeni
• Onaylanmıyor ise nedeni

Yargıtay 17. Daire Sigorta Uzlaşma

Sigorta konusu için Yargıtay 17. Hukuk Dairesi uzlaşma konusundan birçok emsal karara yer vermektedir.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 21.09.2004 Tarihli 2004/6884 Emsal, 2004/9796 Kararında ‘Karayolları Trafik Kanunu’nun 111/2. Maddesinde tazminat miktarına ilişkin olp da yetersiz fahiş bulunduğu açıkça belli olan anlaşma ve uzlaşmalar yapıldıkları tarihten başlayarak 2 yıl içinde iptal edilebileceği öngörülmüştür. Buna göre, davacı iki yıllık süre dolmadan dava açtığına göre bu anlaşma ile bağlı kalmak istemediğinin kabulü gerekir’ demektedir.

Uzlaşmanın Tazminat Davasına Etkisi

Uzlaşmanın tazminat davasına etkisi olumsuz yönde olarak açık şekilde göz önündedir. Sigorta şirketleri mağdurun uzlaşma yaptığını haklarından ve tazminatlarından vazgeçtiğini ileri sürmektedir. Dava açılmış dahi olsa uzlaşma ufak bir ödeme karşılığında bile feragat olarak nitelendirilip bütün tazminatların önünü kesmektedir.  

Kazada Karşı Taraf Şikayetçi Olursa

Karşı tarafın şikayetçi olması ile uzlaşmaya gidilmesine gerek bulunmamaktadır. Şikayetçi olan taraf uzlaşmaya yatkın olmayıp hakları ne ise tamamını talep edebilecektir.

Kazalarda Taksirle Yaralama veya Taksirle Öldürme suçundan dolayı şikayette bulunulması üzerine suçlu olan taraf maddi ve manevi cezasını alacaktır. Uzlaştırma mağdur olan tarafın hakkını tam olarak almasına engel olan bir durumdur. Şikayetçi olan tarafın vazgeçmesi ile uzlaşmaya yanaşması durumundan haklarından feragat edip vazgeçtiği anlamını taşımaktadır.

Uzlaşma Sigortadan Para Almaya Engel Mi?

Uzlaşma sigorta şirketlerinin birçoğu için feragat anlamı taşımaktadır. Bundan mütevellit sigorta şirketi ödeme yapmayı engellemektedir. Uzlaşmada bir oran belirtmiş bile olsa bu hak edilen asıl tutarın ufak bir kısmıdır.

Uzlaşma tutanağında veya raporunda ‘Zorunlu Trafik Sigorta Şirketinden Talep Edilebilecek Maddi Haklarının Saklı Kalması Koşulu İle Uzlaşmayı Kabul Etmiştir’ ibaresi varsa bile ödeme yapmayı sağlamamak gibi durumları bulunmaktadır. Karşı tarafın haline acıyarak sözlerine kanarak atılan imza sizin maddi veya manevi olarak zorlanmanız ile sonuçlanabilmektedir. Bunun önüne geçmek sizin elinizde olan bir durumudur.

Uzlaştırma Maddi Manevi Tazminat

Herhangi bir suçtan sonra iki taraf uzlaşmaya gitmeyi seçebilir. Çoğunluk olarak mağdurun hak ettiğinin çok altında bir oran ile sonuçlanan uzlaşmada bir defa ödeme alınması halinde Ceza Muhakemesi Kanunu 253/19. Maddesine göre engellenmiştir.

Ancak uzlaşmada karşı taraftan tazminatın tümünü almak ufak bir ödeme almak ile engellenemez. İmzaladığınız uzlaşma tutanağı ile tazminatın tümünden vazgeçtiğinizi dile getirmiş sayılırsınız. Sadece bir imza ile maddi ve manevi tazminat  alacaklarınızdan vazgeçmiş sayılır, suçlu tarafın hiçbir ceza ve sorumluluk almadan hayatına kaldığı yerden devam etmesini sağlarsınız.

İlgili İçerik: Trafik Kazalarında Manevi Tazminat 

Trafik Kazalarında Uzlaşma Tehlikesi

Trafik kazası sonrası uzlaşma mağdurun hak kayıplarını kabul etmesi ile sonuçlanmaktadır. Kaza sonrası maddi ve manevi tüm alacaklarını elinin tersi ile itmektedir.

Avukat Armağan DİNÇLENÇ yazdığı ‘Trafik Kazalarında Uzlaşma Tehlikesi’ adlı makalesinde ‘Her ne kadar bu sakıncalı maddenin uygulanmasının, ileride içtihatlarla düzeltileceğini düşünsek de mağdurun uzlaşma teklifini kabul etmemesini tavsiye etmiyoruz’ şeklinde dile getirmektedir.

Trafik kazası sonrası uzlaşma var ise tazminat davaları da soruşturma başlamayacağından dolayı tazminat istenemez . Mağdurun aleyhine sonuca varacak uzlaşmayı önermemekteyiz.