Türkiye’de polislik mesleğine adım atmak isteyen adaylar, sıkı bir eleme sürecinden geçmektedir. Özellikle Polis Akademisi’ne bağlı PMYO (Polis Meslek Yüksekokulu), POMEM (Polis Meslek Eğitim Merkezi) ve PAEM (Polis Amirleri Eğitim Merkezi) gibi eğitim kurumlarına başvuran adaylar, çeşitli aşamalardan geçerek uygunluklarını kanıtlamak zorundadır. Bu aşamalar arasında en kritik noktalardan biri de sağlık şartlarıdır. 3 Ocak 2018 tarihli Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği uyarınca adayların, tam teşekküllü bir hastaneden alınan sağlık kurulu raporu ile “Polis Öğrencisi Olur” onayı almaları gerekmektedir.
Bu süreçte alınan POMEM Sağlık Raporu, adayın sağlık durumunun polis eğitimine ve mesleğine uygun olup olmadığını belirleyen en önemli belgedir. Eğer aday, sağlık kurulu tarafından uygun bulunmazsa “Öğrenci Olamaz” raporu verilerek eğitim hakkı elinden alınır. Bu noktada sağlık raporları, Polis Akademisi Sağlık Komisyonları tarafından detaylı olarak incelenir ve ilgili yönetmelikte belirlenen kriterlere göre değerlendirilir. Ancak bu süreçte yapılan hatalar veya yanlış değerlendirmeler, pek çok adayın mağduriyet yaşamasına sebep olabilmektedir.
Sağlık Yönetmeliğinde Belirlenen Kategoriler ve Değerlendirme Kriterleri
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nde sağlık durumları farklı kategorilerde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede adayların sağlık durumları A, B, C ve D dilimleri şeklinde ayrılmaktadır:
- A Dilimi: Öğrenciliğe ve meslek hayatına engel teşkil etmeyen hastalıklar.
- B Dilimi: Hafif derecede sağlık sorunu olan ancak polislik yapmasına engel teşkil etmeyen durumlar.
- C Dilimi: Polislik mesleğini yerine getirmeye kısmen engel olabilecek hastalıklar.
- D Dilimi: Meslek hayatına kesinlikle uygun olmayan sağlık sorunları.
Bu kategorilendirme, adayların sağlık raporları incelenirken belirleyici olmaktadır. Ancak pratikte yaşanan bazı durumlar, adayların haklarının ihlal edilmesine neden olabilir. Örneğin, bir adayın rahatsızlığı B dilimine girerken yanlış değerlendirme sonucu C veya D dilimine sokulması, adayın haksız bir şekilde elenmesine yol açabilir. Bu nedenle, sağlık raporlarının hukuka uygun ve objektif kriterlerle değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Sağlık Nedeniyle Elenme Durumunda Hukuki Süreç
Dava Açma Süresi ve Yetkili Mahkeme
Sağlık nedeniyle elenen adayların hukuki olarak itiraz hakkı bulunmaktadır. İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre, idari işlemlerin iptali için dava açma süresi kararın tebliğinden itibaren 60 gündür. Bu süre hak düşürücü bir süredir ve aşılması halinde dava açma hakkı kaybedilmektedir. Dolayısıyla sağlık raporu sonucu haksız yere elenen adayların, hızlı bir şekilde hukuki süreci başlatmaları gerekmektedir.
Genellikle bu tür davalar, işlemi tesis eden idareye karşı (İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü) açılmaktadır. Çoğu davanın, Polis Akademisi’nin merkezi konumu nedeniyle Ankara İdare Mahkemeleri’nde açıldığı görülmektedir.
Yürütmeyi Durdurma Talepli Dava Açmak
Sağlık nedeniyle elenen adayların idare mahkemelerinde dava açarken en önemli taleplerinden biri “yürütmeyi durdurma” talebidir. Bu talep, işlemin kesinleşmesini engelleyerek adayın mağduriyetini önlemeye yönelik bir tedbirdir. Mahkemeler, yürütmeyi durdurma kararı verebilmek için aşağıdaki iki şartın bir arada gerçekleşmesini arar:
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması.
- İşlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğacak olması.
Bu noktada, adayın sağlık durumunu kanıtlayan alternatif bir sağlık raporu sunması büyük önem taşır. Örneğin, ilk sağlık raporunda tespit edilen bir sorunun aslında adayın polislik yapmasına engel olmadığına dair bağımsız bir hastaneden alınan yeni bir rapor mahkemeye sunulabilir. Bu tür güçlü deliller, yürütmeyi durdurma kararı alınmasını kolaylaştırır.
Sağlık Durumunda İyileşme Halinde Yeniden Başvuru Hakkı
Sağlık nedeniyle ilişiği kesilen adaylar, eğer hastalıkları sonradan iyileşirse yeniden başvuru yapma hakkına sahiptir. Yönetmeliğe göre, adaylar ilişiklerinin kesildiği tarihten itibaren bir yıl içinde tam teşekküllü devlet hastanelerinden alacakları yeni sağlık raporu ile yeniden değerlendirilme talebinde bulunabilirler. Eğer yeni rapor “Polis Öğrencisi Olur” sonucunu içeriyorsa, adaylar eğitimlerine devam edebilirler.
Bu süreçte adaylar, POMEM Sağlık Raporu alırken dikkatli olmalı ve sürecin eksiksiz tamamlanmasını sağlamalıdır.
Mahkemelerin Değerlendirme Kriterleri
İdare mahkemeleri, sağlık raporu nedeniyle açılan davalarda şu unsurları değerlendirir:
- Sağlık raporunun yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı.
- Adayın sunduğu ek sağlık raporlarının bilimsel ve objektif değerlendirmeye dayanıp dayanmadığı.
- Adayın polislik yapmasına engel teşkil eden somut bir sağlık sorununun bulunup bulunmadığı.
Son yıllarda açılan davalarda, özellikle psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle elenen adayların, belirli bir süre tedavi görmemeleri halinde mahkemeler tarafından lehlerine karar verildiği görülmektedir. Benzer şekilde, hafif ortopedik rahatsızlıklar veya tedavi sonrası düzelen sağlık sorunları nedeniyle elenme kararları, yargı tarafından iptal edilebilmektedir.
Polis Akademisi’nde eğitim alıp polis olmak isteyen adayların sağlık nedeniyle elenmesi, ciddi hak kayıplarına yol açabilmektedir. Bu nedenle, adayların sağlık raporlarına yönelik işlemler sırasında dikkatli olmaları ve haklarını aramaktan çekinmemeleri gerekmektedir. Haksız yere elenen adaylar, yürütmenin durdurulması talebiyle dava açarak eğitimlerine devam edebilme hakkını elde edebilirler.
Daha fazla bilgi almak ve örnek davaları incelemek için POMEM Sağlık Raporu süreci hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Kaynak:https://kadimhukuk.com.tr/makale/kisi-guvenlik-belgesi/
