Mirastan Çıkarma, Mirastan Çıkarma Sebepleri, Mirastan Iskat
Mirastan çıkarma nedir sorusu mirasçılar ve miras bırakanlar için çokça merak edilen ve tartışılan bir konudur. Her insanın yakından duyduğu mirastan çıkarma durumuna mirastan ıskat da denilmektedir. Çıkarma işlemi miras bırakanın açık irade beyanı ile gerçekleşmektedir. Miras bırakan vasiyetnamesinde açıkça belirtmesi gerekmektedir.
Miras bırakanın ölümü üzerine varsa vasiyetnamenin açılımından vasiyetname yok ise mirasın geçmesinden itibaren iyi niyetli davalıya 10 yıl kötü niyetli davalıya 20 yıl içerisinde dava açılmaktadır.
Mirastan Çıkarma Sebepleri Nedir?
Türk Medeni Kanunu 510 ve 513. maddelerinde mirastan iskat diğer bir ifade ise mirastan ıskat açıklanmaktadır. İlgili kanun maddelerinde mirastan çıkarma (ıskat) için iki yöntem bulunmaktadır.
- Cezai Iskat (Mirastan Çıkarma)
Bu mirastan iskat türünde mirasçı miras bırakana karşı ağır suç işlemesine dayanmaktadır. Suç sonuçsuz kalmış olsa bile sonucu değiştirmemektedir. Miras bırakana karşı suç işlemiş olması sadece şahsa değil, miras bırakanın aile, hısımlık bağı bulunan ve ya çok sevdiği yakın arkadaşına karşı suç işlemesi de mirastan çıkarma sebebi sayılmaktadır.
Miras bırakanın mirastan istediği mirasçı için herhangi bir vasiyetname türü ile gerçekleştirilebilmektedir. Ancak vasiyet bırakan mirastan men için sebep göstermemiş ve ya ispat sağlamamış ise mirastan men (ıskat) iptali mümkündür. İspatı sağlanır ise ıskat edilen mirasçı artık mirasçılık sıfatını taşımamaktadır.
- İyi Niyetli Iskat (Aciz Sebebi ile Mirastan Çıkarma, Koruyucu Iskat)
Miras bırakan, hissesinin tamamının alacaklılar tarafından alınmasını önlemek altsoyunun çocuklarını koruma amacıyla yapmaktadır. Bu sebepledir ki koruyucu ıskatta denilmektedir. Miras bırakanın altsoyu bulunması şarttır. Bir diğer şartı ise bahsi geçen altsoyun doğmuş ve ya doğacak çocuklarının olmasıdır.
Haciz Sebebiyle Mirastan Çıkarma
Aciz sebebi ile mirastan iskat için birden fazla kullanılan aynı anlamda kelimeler vardır. Bunlar İyi Niyetli Mirastan men ve Koruyucu Mirastan Çıkarma olarak geçmektedir.
Türk Medeni Kanunu 513. maddesinde aciz sebebi ile mirastan iskat açıklanmaktadır. İlgili madde açıklaması ise şöyledir: ‘ Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarısı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır. Miras açıldığı zaman borç ödenmeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa ve ya belgenin kapsadığı borç tutarı mirasçılıktan çıkarılanın miras payının yarısını aşmıyorsa, mirasçılıktan çıkarılanın istemi üzerine çıkarma iptal olunur’.
Bu mirastan men yönteminin amacı miras bırakanın mirasçısı olan altsoyun borçların ödenmekten aciz halde bulunmasından dolayı, mirasçının payını alacaklılardan korumak amacı ile yapılmaktadır. Koruyucu ıskat da denilen bu mirastan iskat yolunda mirastan çıkarılanın altsoy olma şartı vardır. Diğer şart altsoyun doğmuş ve ya doğacak çocuklarının olmasıdır.
Mirastan Çıkarmanın Şartları
Mirastan çıkarma diğer bir tabiri ile mirastan ıskat, miras bırakanın vasiyetnamesinde açık irade beyanı ile belirtmesi ile gerçekleşmektedir. Mirastan men (ıskat) kısaca açıklanması gerekirse miras bırakanın miras payından mahrum etmesi, mirasçı olduğunu reddetmesidir. Mirastan iskat işlemi Medeni Kanun da iki şart ile gerçekleşmektedir. Medeni Kanunda belirtilen iki şart şu şekildedir:
- Aciz sebebi ile mirastan men
Aciz sebep ile mirastan iskat aynı anlamda kullanıldığı iki söylemi daha bulunmaktadır. Bunlar Koruyucu Mirastan men ve İyi Niyetli Mirastan men olarak geçmektedir.
Aciz sebebi ile mirastan iskat işlemi miras bırakanın altsoyu olan mirasçı sıfatını taşıyan kişiyi ve çocuklarını korumak amacı ile yaptığı mirastan çıkarmadır. Aciz sebebi ile mirastan men işlemi miras bırakanın vasiyetnamesinde açık irade beyanı ile gerçekleşmektedir.
- Cezai sebep ile mirastan iskat
Mirasçı miras bırakanın kendisine, ailesine, hısımlık bulunan akrabalarına ve ya çok sevdiği bir arkadaşına karşı ağır suç işlemesinden dolayı uygulanan mirastan çıkarmadır. Cezai sebep ile mirastan iskat ta mirasçının mirasçılık sıfatının alınması için sebep ve ispat gerekmektedir. Miras bırakan sebebi belirtmeli ve ispatı sağlaması gerekmektedir. Sebep ve ispat sağlanamaması durumunda mirasçılıktan çıkarma iptal edilmektedir.
Cezai Sebeple Mirastan Çıkarmanın Şartları
4721 sayılı Medeni Kanun da 510 ve 513 maddeleri arasında açılanan ve düzenlenen mirasçılıktan çıkarma, mirasçılık sıfatı taşıyan kişinin mirastan tamamen ya da kısmi bir şekilde sona ermesini sağlamaktadır. Medeni Kanuna göre mirasçılıktan çıkarma iki yöntem ile sağlanmaktadır. Bunlar Aciz Sebebi ile Mirastan Çıkarma (ıskat) ve Cezai Sebep ile Mirastan iskat olarak açıklanmaktadır. İki mirastan men türünde de miras bırakan vasiyetnamesinde açık irade beyanı ile mirastan çıkarıp mirasçılık sıfatının elinden alındığını söylemesi gerekmektedir.
Cezai sebep ile mirasçılıktan çıkarmak isten miras bırakan; mirasçılık sıfatı taşıyan kişiyi ne sebeple mirastan men ettiğini belirtmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra miras bırakan belirttiği sebebin doğruluğunu da ispatlamakla yükümlüdür. İspatlanamaz ise mirastan çıkarma davası reddolur.
Cezai sebep ile mirastan çıkarma şartları bulunmaktadır. Bu şartları aşağıda sıralayacağız:
- Mirasçı, miras bırakana ve ya yakınlarına karşı ağır bir suç işlemiş olması. Örneğin iftira atmak… Mirasçının suçu sonuçsuz kalsa bile bu sonucu değiştirmemektedir.
- Mirasçı, miras bırakana ve ya ailesine karşı aile hukuku gereği doğan yükümlülüklerini yerine getirmiyor olması.
- Mirasçı, sadece miras bırakanın şahsına, ailesine değil hısımlık akrabalığı bulunanlara ve ya çok sevdiği yakın arkadaşına karşı suç işlemesi.
Mirastan Çıkartma İptal Davası
Mirastan çıkarma (ıskatı) iptali için Türk Medeni Kanunu 512. maddesinde şu ifadeler yer almaktadır. ‘Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir. Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer. Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, miras bırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur. Yani miras bırakan açık irade beyanı ile bıraktığı vasiyetnamesi kesin olmayıp belirli şartlar dâhilinde iptal edilebilmektedir. Türk Medeni Kanunu 557. maddesinde ise vasiyetnamenin iptali için şu şartlar aranmaktadır:
- Ehliyeti bulunmaması
- Tasarrufun kanunda yer alan şekillerle uymaması
- Vasiyetname yazılırken korkutma, zorlama, yanıltmak ve ya aldatma ortamının oluşturulması
- Vasiyetname bulunan koşul ve yüklemlerin hukuka ve ahlaka uygun olmaması
Mirastan çıkarma iptal davası mirastan çıkarılan eski mirasçı tarafından açılmaktadır. Mirastan çıkarılma iptal davası diğer mirasçılara karşı açılmaktadır. Bu dava da eski mirasçı mirastan çıkarılmanın haksız ve yanlış olduğunu savunurken diğer mirasçılar davalı olarak görülerek vasiyetname de bulunan mirastan çıkarmanın doğruluğunu savunmaktadır. Mirastan çıkarılma iptali davasında davalı taraf yani mirasçılar mirastan çıkarılmanın doğruluğunu ispatlamak ile yükümlüdürler. Doğruluğu ispatlanamayan mirastan çıkarma iptal olmaktadır.
Mirastan Çıkartma İptal Dilekçesi
Mirasçı, miras bırakanın vasiyetnamesi ile mirasçılıktan çıkarılmış olsa dahi mirasçılıktan çıkarılma iptal edilebilmektedir. Mirastan çıkarma haksız olabilmektedir. Mirastan çıkarmanın Türk Medeni Kanunu’nda iptali için açıklama ve imkânı sağlanmaktadır. Mirastan çıkarılmanın iptalini isteyen eski mirasçının dava hakkı bulunmaktadır. Mirastan çıkarılma davası diğer mirasçılara karşı açılmaktadır. Açılan dava da eski mirasçı mirastan haksız yere çıkarıldığını, yanlış hamle yapıldığını iddia etmektedir.
Mirastan çıkarılmanın iptali davasında mirastan çıkarılmanın haklı olduğunu savunan yasal mirasçılar mirastan çıkarılmanın haklı ve doğru bir kara olduğunu ispatlamak sorundadır. Yani kısaca mirastan çıkarılmanın iptali davasında ispat zorunluluğu yasal mirasçı olan davalı tarafa düşmektedir. Davalılar mirastan çıkarılmanın sebep ve ya sebeplerinin varlığını ve doğruluğunu ispatlayamaz ise miras bırakanın vasiyetnamesi tasarrufunun iptali gerçekleşir. Mirastan çıkarılan ise belirli şartla dâhilinde mirastan düşen payını alabilmektedir.
Kaynak: