Miras hukuku: miras bırakan kişinin yaşarken elde etmiş bulunduğu taşınır ve taşınmaz mallar ile alacaklar, borçlar ve hakların kimlere hangi oranda ve ne şekilde intikal edeceğini düzenleyen kurallar olarak düzenleme altına alınmıştır.
Miras Hukuku Tereke Paylaşımı
Miras Hukuku konusu miras bırakacak ve kendisine miras intikal etmesi söz konusu olan bireyler için önemli bir konudur. Ülkemizde miras hakkı anayasal bir hak olarak kabul edilmekte olup, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 35.maddesinde düzenlenmiştir. Türk Medeni Kanunu’nun üçüncü kitap başlığı altında Miras hükümlerine yer verilmektedir. Üçüncü kitap Miras kapsamında tüm karşılaşılabilecek konuları bölüm ve ayırımlar yardımıyla açıklamaktadır (1).
Miras temelini iki husus oluşturmaktadır.
- Özel mülkiyet ve özel mülkiyetin devamlılığıdır.
- Ölen kişinin, alacak ve borçlarının ölümle sona ermemesi onun yerine geçen kişilerce devam etmesidir.
Miras kanunu, miras, tereke, muris ve varis vb. kavramları doğurmuştur.
- Miras, bireylerin yaşarken edinmiş olduğu taşınır ve taşınmaz mallar ile hakların, alacakların ve borçların mirasçılara geçmesine denmektedir.
- Tereke; miras olarak bırakılacak olan taşınır, taşınmaz mallar, hak, alacak ve borçların toplamıdır.
- Muris, miras bırakan yani terekeyi bırakan gerçek kişidir.
- Mirasçı, gaipliğine karar verilmiş ya da ölmüş kişinin terekesinin intikali olan gerçek ya da tüzel kişiye denmektedir.
Dünya’da genel olarak uygulanan 3 miras sistemi söz konusudur. Bu sistemler aşağıda belirtilmektedir.
- Sınıf sistemi
- Ferdi sistem
- Zümre sistemi
Ülkemizde miras sistemi olarak zümre sistemi kabul edilmiştir. Bu sistem Almanya ve İsviçre’de de kullanılmaktadır.
Miras kanunu mülkiyet hakkını kuvvetlendiren bir olgu olarak kabul edilmektedir. Bu hukuk kapsamında kişiler sahip oldukları mallarını ölümden sonra istedikleri kişilere intikal ettirebilmektedir. Bu hukukun uygulanması mülkiyet hakkının tam bir hak olmasını sağlamaktadır (2).
Miras Hukuku Nedir?
Miras davalarını anlamak için miras kavramını bilmek gerekmektedir. Miras ölenin terekesinden yakın akrabalarına intikali olan malları ifade etmektedir. Miras kanunu kısaca bu intikal işlemlerinin kurallarını düzenlemektedir (3). Ancak Miras Nedir? diye araştırma yapanlar için daha geniş kapsamlı bir Miras tanımı yapmak doğru olacaktır.
Miras kanunu, miras bırakan kişinin yaşarken elde etmiş bulunduğu taşınır ve taşınmaz mallar ile alacaklar, borçlar ve hakların kimlere hangi oranda ve ne şekilde intikal edeceğini düzenleyen kurallar olarak tanımlanmaktadır (4).
Miras Hukuku Vasiyetname Yaşı
15 yaşını tamamlamış ve ayırt etme gücü olan her birey Miras kanunu Vasiyetname Yaşı koşullarını sağlamıştır. Vasiyetname düzenlemek isteyen kişiler el yazılı, sözlü veya resmi vasiyetname düzenleme türlerinden birini seçerek vasiyetname düzenleme haklar bulunmaktadır (5).
Miras Hukuku Yaş Sınırı
Miras kanunu Yaş Sınırı ile ilgili maddeler Medeni Kanunu’nun 449’uncu maddesinde açıklanmaktadır. İlgili maddeye göre 15 yaşını doldurmuş ve temyiz kudretine sahip kişilerin kanunun belirlediği hudutlar ve şekiller içerisinde vasiyet yöntemiyle mallarında tasarruf kararı verebilmektedir (6).
12 Levha Kanunları Miras Hukuku
M.Ö 451 ve 450 yıllarında 12 bronz tablet üzerine yazılmış yasaya 12 Levha Kanunları denmektedir. 12 levha tüm halkın haklarının korunması ve hataların herkesçe bilinmesine olanak sağlayan ilk adımlardandır. 12 levha ile ilgili bazı bilginler onların tam bir hukuk kanunu olarak tanımlanması için yeterli olmadığını savunmaktadır. Ancak Roma’da tam anlamıyla kodlanmış bir hukukun temeli 12 levha ile oluşturulmuştur (7). Bu kapsamda 12 Levha Kanunları Miras Kanunu temelinde de yer almaktadır.
Miras Zümre Sistemi
Miras kanunu Zümre Sistemi mirasçıları zümrelere ayırmaktadır. Bu sistem belirlenen her zümreye göre belli oranlar kapsamında paylar hesaplanmaktadır. Türk Medeni Kanunu miras kanununda zümre sistemini benimsemektedir (4).
Zümre sistemine parantel sistemi denilmektedir. Bu sistemde kan hısımları arasında mirasçılık zümrelere ayrılarak belirlenmektedir. Bu sistem nesillerin birbirini takip etmesi esasına dayanmaktadır. Sistemde 3 parantel söz konusudur.
- parantel miras bırakmış bulunan kişinin alt soyundan (çocuklar, torunlar ve evlat edilen kişi) oluşmaktadır
- parantel miras bırakanın anne ve babası ile birlikte onların alt suyundan oluşmaktadır.
- parantel miras bırakmış olan bireyin büyükanne ve büyükbabası ile onların alt soylarından oluşmaktadır.
Bu sistemde öncelik birince parantelde bulunan mirasçılardır. Birde mirasçı yoksa öncelik ikinci paranteldedir. İkinci parantelde de mirasçı bulunmaması durumunda miras üçüncü parantele geçmektedir.
Medeni Kanun Miras Hukuku
Medeni Kanun Miras düzenlemesi 1926 yılında kabul edilen Türk Medeni Kanunu’nun üçüncü kitabında yer almıştır. Bu kanun hazırlanırken İsviçre Medeni Kanunu’ndan yararlanılmıştır. Kanunun miras ile ilgili hükümleri 1967, 1973,1990 ve 2002 yıllarında düzenlenmiştir (4).
Miras Hukuku Davaları
Miras Davaları duruma göre farklılık gösterebilmektedir. Ancak genellikle karşılaşılan davalara aşağıda sayılmaktadır.
- Mirasçılık belgesi davası (Veraset İlamı)
- Mirasçılık belgesi iptal davası
- Tereke tespiti davası
- Tenkis davası
- İzale-Şuyu davası (ortaklığın giderilmesi davası)
- Vasiyetnamenin iptal edilmesi davası
- Denkleştirme davaları
- Mirastan mal kaçırma davaları
- İstihkak davası (miras sebebiyle) vb. (1)
Miras Hukuku Çocuğu Olmayanlar
Evli olan ancak fakat çocukları olmayan çiftlerden biri vefat ederse sağ olan eş doğal olarak sağ olan yakınlarının derecesine bakılmadan mirasçı olmaktadır. Miras kanunu Çocuğu Olmayanlar da doğal olarak mirasçı olan sağ kalan eş diğer mirasçılarla birlikte aşağıdaki şekilde paylaştırılmaktadır.
- Üstsoy (ölenin anne ve babası) zümre mirasçılarla birlikte mirasın yarısını,
- derece mirasçılarla mirası alacaksa mirasın 4/3’ü,
- Hiçbiri yoksa mirasın tümünde eş hak sahibidir (4)
Medeni Hukuk Miras Hukuku
Medeni hukuk birden fazla hukuk dalını kapsayan bir alandır. Bu dallar arasında eşya hukuku, borçlar hukuku, eşya hukuku ve miras yer almaktadır. Bu kapsamda Medeni Hukuk Miras kanun hükümlerini de içeren geniş kapsamlı bir kanundur (9).
>İlgili İçerik : Miras Avukatı <
Miras Hukuku Vasiyetname Yaş
Vasiyetname el yazısı ile, sözlü şekilde veyahut resmi vasiyetname yoluyla hazırlanabilmektedir. Ancak Miras kanunu Vasiyetname Yaş sınırı söz konusudur. Vasiyetname bırakacak olan bireyin akla uygun davranışları olması ve 15 yaşını tamamlamış olması gerekmektedir.
Miras Hukuku Yargıtay Kararları
Miras kanunu kapsamında açılan Miras kanunu Yargıtay Kararları örneklerine aşağıda yer verilmektedir.
- Hukuk Dairesi 2021/8601 E. , 2021/13907 K. yargıtay kararı miras kaynaklı alacak istemine ilişkin bir karardır.
- Hukuk Dairesi 2020/2181 E. , 2021/8193 K. yargıtay kararı hukuksal nedeni muris muvazaasıdır. Payı oranında tapu iptali ve tescil yada tenkis isteğine ilişkin bir karardır.
- Hukuk Dairesi 2021/3571 E. , 2021/8110 K. yargıtay kararı kadastrodan önceki muris muvazaası hukuki nedenine dayalıdır. Pay oranında tapu iptali ve tescil mümkün olmaz ise tenkis istemine ilişkin bir karardır,
- Hukuk Dairesi 2021/13029 E. , 2021/14425 K. yargıtay kararı murisin terekesinin tespiti istemine ilişkindir.
- Hukuk Dairesi 2021/12280 E. , 2021/13987 K. yargıtay kararı vasiyetnamenin açılması istemine ilişkindir(10).
Miras Hukuku Pdf
Miras dersleri ile ilgili notlar arayanlar veya bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmak isteyenler için internet ortamında Miras Kanun Pdf dosyalarına erişmek mümkündür. Miras kanunu ile ilgili hak kayıpların yaşanmaması ve varsa sorunların en hızlı ve en doğru şekilde giderilmesi adına edinilen bilgiler haricinde uzman avukatlardan danışmanlık alınması ve hukuki destek alınması önemlidir.
KAYNAKÇA
- https://mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf
- YAMAN GÜVEN, E. S. R. A. (2019). Kadınların Miras Hukukundaki Haklarının Toplumsal Yansımaları (Doctoral dissertation).
- https://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Miras%20Hukuku.pdf
- BERKİ, O. F. TÜRK DEVLETLERİ HUSUSİ HUKUKUNDA VASİYET. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2).
- https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-14540/12-levha-kanunlar/
- ALKIŞ, A. İSLAM MİRAS HUKUKU İLE TÜRK MEDENİ KANUN MİRAS SİSTEMİNİN VARİSLER YÖNÜYLE KARŞILAŞTIRILMASI. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 19(1), 60-79.
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Medeni_hukuk
- https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/
