Kişi, hukuka aykırı bir eylem (haksız fiil) sebebiyle maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Kusurlu tarafa yönelik tazminat davası ile zararların karşılanma yoluna gidilmektedir.
Haksız Fiil Nedir?
Haksız Fiilin temel dayanağı Türk Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesi olan “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür” maddesidir. Yani bu maddeye göre hukuka aykırı bir şekilde; bir kimsenin kişiliğine veya mal varlıklarına her açıdan zarar veren tüm eylemlere haksız fiil denmektedir. Fiil sonucunda zarara uğrayan kişi, bu zararı ve zarar veren kişinin kusurlu olduğunu ispat etmek zorundadır.
Haksız Fiil Nasıl Belirlenir?
Bir fiilin yanlış fiil olup olmamasının belirlenmesinde dört unsur vardır. Bunlar: Kusur, hukuka aykırı bir fiil, nedensellik bağı ve zarardır. İlk olarak ortada bir kusur olması gerekir (hukuk düzenine uymayan bir durum). Daha sonra ise ikinci ve en önemli unsur olan hukuka aykırılık unsurudur. Bazı durumlarda yapılan fiil, hukuka aykırı olmadığı için burada hatalı fiilde yoktur. Örneğin; fiilde bir zarar söz konusuysa fakat hukuka aykırılık yoksa bu fiil, uygunsuz fiilden sayılamaz. Nedensellik bağı ise; zarar ve hukuka aykırı fiil arasında bir neden sonuç ilişkisi bulunmasıdır. Zararda ise bu hukuka aykırı olan fiil maddi veya manevi bir zarara neden olması gerekir. Tüm bu durumların var olması ortada haksızca olan fiil olması anlamına gelmektedir.
Haksız Fiil Maddi Tazminat Davası
Maddi tazminat davası: hukuka aykırı olan bir fiilin, mal varlığında meydana gelen bir zarardan veya eksilmesinden dolayı açılan tazminat davası çeşididir. Bu maddi tazminatlar genel olarak şunlardır; trafik kazalarıyla ilgili olan tazminatlar, boşanma durumlarıyla ilgili olan tazminatlar, destekten yoksun kalma tazminatı, işle ilgili olan tazminatlar, kazançla ilgili olan tazminatlar gibi durumlardır. Maddi tazminat davası açabilmek için öncelikle zarara uğrayan kişi, zarara uğradığını ve dava ettiği kişinin kusurlu olduğunu ispatlaması gerekir. Maddi tazminat açacak olan kişi belli bir zaman aralığında açmalıdır. Ancak aksi durumda mahkeme bu davaya ret kararı verecektir. Zarara uğraya kişi haksız fiil ile bağlantılı olarak mal varlığındaki zararı veya eksilmeyi ispatlamalıdır.
Haksız Fiil Manevi Tazminat Davası
Manevi tazminat davası: bir kişinin uğradığı hatalı fiilden dolayı yaşadığı sıkıntı ve üzüntüyü gidermek adına açılan tazminat davası çeşididir. Manevi tazminat davası nedenleri genel olarak şunlardır; hakaretten dolayı açılan tazminatlar, boşanmalardan dolayı açılan tazminatlar, kişilik haklarına saldırmadan dolayı açılan tazminatlar, beden veya ruh sağlığının bozulmasından dolayı açılan tazminatlar gibi nedenlerdir. Bu tazminatta alınacak miktarı hakim belirlemektedir. Hakim bu kararı davacının çekmiş olduğu sıkıntıyı göz önüne alarak karar vermektedir.
İlgili İçerik: Manevi Tazminat Davası Nerede ve Kime Karşı Açılır?
Haksız Fiil Manevi Tazminat Nasıl Hesaplanmaktadır?
Hukukta manevi tazminat hesaplanmayla ilgili bir kanun bulunmamaktadır. Manevi tazminatın hesaplanmasında bazı kriterler vardır. Bu kriterler: yaşanılan durumun özellikleri, tarafların maddi durumları, tarafların olaydaki kusurlarının büyüklüğü, oluşan manevi zararın büyüklüğü ve olayın tarihi itibariyle paranın değeri gibi kriterlerdir. Hakim bu kriterlere bakarak; tazminat ödeyecek kişiyi fakirleştirmeyecek, tazminatı alan kişiyi de zenginleştirmeyecek şekilde karar vermelidir.
İlgili İçerik: Ceza Avukatı <
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nerede Açılır?
Haksız fiil sebebiyle açılacak olan maddi ve manevi tazminat davaları; genel yetkili mahkemelerde, yanlış fiilin işlendiği yerdeki mahkemede, eğer zarar hatalı fiilin işlendiği yerden başka bir yerde meydana geldiyse; zararın meydana geldiği yerdeki mahkemede veya hatalı fiil sebebiyle zarar gören kişinin ikamet ettiği yerde açılabilmektedir.
Maddi tazminat davası: hukuka aykırı olan bir fiilin, mal varlığında meydana gelen bir zarardan veya eksilmesinden dolayı açılan tazminat davası çeşididir. Manevi Tazminat ise haksız fiil sebebiyle çekilen ıstırap, elem ve sıkıntıların karşılığı olarak düşünülebilir.
